Aitepa Khasetba

Naga yimten nüchiso asoshi raraba tongpang nung Naga nunger o India nunger sepai na raradang nisung aika süogo. Ibaji kanga tesasatsü mapa ka lir. Ano, kangasa tesasatsü kaji Naga nunger o India nunger sepaitem na tsüngda dang masü saka Naga nunger o Naga nunger na telok balala küma lemsar tsükchitepdang Naga nunger tapayutsü taküm aika süogo. Ano, item dang nungi kanga tesasatsü aketba takoksa tulu kaji India nunger o Naga nunger na aser ano Naga nunger o Naga nunger na tsüngda tsükchitepba mapang  kati katia aibelena nisung  aika khasetogo. Alima nung ajak dang sentibaji nisung taküm ya lir. Alima nung samaba ajak menoktettsü saka nisung taküm samababo memenoktettsü. Aji oda, pei tetsü tasolima asoshi raradang samaba takümtemji tesasatsüka saka parnok takümjibo alima asoshi tenla agütsüba takümtem lir, anungji akümlirtemi teti bilemtettsü. Ajisüaka, aibelena khasetba purtem taküm samatsübaji koda asütsü ? Shibai menoktsü ? aser shibai nokdangtettsü ? Tanü ama tensa mapang ka nung iba onük ya asenok rongnung süoki ia lemsateper tim teinyaktsüka meinyakra, ano aibelena nisung aika taküm samatsüsa ataloktsü. Tang mapangba ya India sorkar den NSCN-K telok dak alaka Naga nunger yimten nüchiso bushir ajak yimjung nung lir. Anungji, NSCN-K telok o India sepai na tsükchitepba dak alaka tangarbo ajak kati ka den yimjung nung lir. Ajisüaka, tebilemtsü kaji NSCN-K o India sepai na tsükchitepba mapang India sepaitemi aibelena Naga nunger tanga telok nung alir khasettsü takoktsü lenmang kanga sadema lir. Aji oda, taoba hopta Manipur state kübok Tamenglong district nung India sepaitemi NSCN-K pur ka khaset ta metetdaktsü saka iba nisungbaji NSCN-K pur masü saka India den yimjung nung alir NSCN-R pur liasü ta parnok tanishirtemi jangjashitsü. Ajisüaka, nisungbaji sür asünungji ibaji India sepaitemi memenoktettsü. Asenoki tang Naga nunger yimten nüchiso bushirtem o India sorkar na tsüngda shinga takoksa aser timtem majurutsüsa tangatettep ken o kar merenemtetra, yashi – yakanü Tangmenglong nung atalokba amaji Naga lima aika nung ataloka aotsü. Taoba mapang Nagaland state mangudang India sepaitemi Naga nunger merenshiba otsü tanü asenok tenük nungia nüktzü alua angar. Iba kasaji India nunger sepaitemibo maneni timtem agütsütsü. Aji oda, yimjung nung malinungji NSCN-K telok o India sepaitem na injang bomb amshia rarateptsüa akok. Idangji, India nunger sepaitemi Naga nunger aika NSCN-K pur mesüka anguba agi merenshitsü mesüra khaseta endoktsü aser ibaji shingaia kechiba (?) ta masüngdangtsüsa Armed Forces Special Power Act ozüng ajanga India sepaitem nem tashi agüja lir. Iba ozüng ya asenok asoshi tetsübutsüka, kechiyong India sepai commission officer kati nisung ka dak temulung melemi bilemra, paji khaseta yutsütsü temelaba tashi agüja lir. Iba jagi oba ozüngji amer sepaitemi nübortem yaritsü melen amokmerena nübortem timtemdaktsür. Item ama asenok anema inyakba ozüng aser mapang meteta asenok o asenok na longjema alitsü kanga nüngdaka kümogo. Atangji, telok balaka süaka, ajak Naga nunger asüba agi NSCN-K den Naga nunger shinga telokia metsükchiteper. Ajisüaka, tang amaisa ora NSCN-K telok o NSCN-R telok na tsükchiteptsü aser tanga NSCN teloktema temulung anisüngzüka melitettsü. Idangji, NSCN telok balala tsüngda temulung melemtepi akümtsü aser ano akhi ama parnok o parnok na tsüngda tsükchitepdang aibelena nisung aika khasettsü. Ano, külen tang amaji India sepaitemi meteta aser memeteti Naga nunger telong nung alir aser malir ajak aitepa kasettsü. Iba lendongji matalokdang Nagaland nung yimten, arogo aser lokti lenirtemi Nagaland yimjung asoshi ano khen kanga temulung agüja inyaktsüla.