Nagaland nung lenmangtem ya shibai anepalutsü?

Deobarnü Manipur Chief Minister N. Biren Singh-i Manipur nung “Emergency Work” kübok lenmang balala yanglushitsü aser anepalutsü ta osang metetdaktsüogo. Sorkar tasen kümtetli Biren Singh-i nübortem dang lenmang anepalutsü aser yanglushitsü ta nangzüka liasü aser yamaji sorkari state kübok tesem balala nung gari lenmangtem anepaluba aser yanglushiba mapa inyaka arudar. Manipur nung sorkari kanga nüngdak ta ajitetba agi “Emergency Work” ta jateter mapa inyaktsü lemtetogo aser iba asoshi par state sorkar nem tenüngsang agütsütsü tetemsü. Tanü putu nung lenmang tajung alitsüba ya kanga tongtipang aser meimchir atema tongtipang tenüngdaktsütem rongnung iba ya ka lir. Manipur nung tang kümteta aliba sorkarji BJP-i aniba teloktep sorkar ka lir aser parnoki Centre sorkar den tesentaktep yua iba mapa inyaker asütsü aser külen Centre-ia state sorkar nem senotsü teyari agüja yaritepdar südi. Nagaland nunga tang aliba sorkar ya oagi Centre den tesentaktep tajung aliba sorkar ka lir aser asen state sorkar nunga BJP yimsüsürtem dena lir. Süra, Nagaland sorkaribo kechiba Centre den asüngdangyaa iba ama mapa rateta meinyaker mesüra tangar dang nungi mapa tajung ajizüka meinyaker ta rata bilemer. Nagaland nung gari lenmangtem mejungi akümba ya tanü tasen masü saka küm aika tejaklen nungi lir. Küm shia state budget nungbo lenmang atema senotsü aika lemzüktsüba tezüluba nungbo angur saka sen jagi mapa inyakbabo mengudangi dang arur. Nagaland nung aliba lenmangtem ya teimbaka yangluba sülen khen danga anepalu mesüdangi arur aser iba jagi tesenzü majung kümogo aser nübortemi lenmang yangluang/anepaluang ta ola adokba agi-a lakteter joko ola madoki kümogo. State sorkaribosa yanglutsütsü masütsü, anepalutsü masütsüji ta angatetba agi Naga nungertemi pei pei talidak aser temeket nung gari lenmang anepalua arudar. Kiyonger, yimer mesüra temeket nung alirtem sen sarutepa mesüra pei akokba tenla agütsütepa lenmangtem anepaluba/yanglushiba osang asenoki mapang shia osangkakettem nung angur. Shitakba agibo gari lenmangtemji public meyong lir aser iba anepalutsübaji sorkar indang tebilemtsü lir. Ajisüaka, asen state nungbo public-i ang gari lenmangtem anepalutsüsa tensa ka ajuruogo. Ya tangar tsüngdangbo sorkar atema maaksü ulura lir, kechiyong lenmang anepalutsü aser yanglushitsü aser tasen yanglutsü atema küm shia Centre nungibo senotsü peria ngudar. Asen sorkar aser yimsüsürtemi iba tashi ya ang angateter süra mesüra tangar dang aaka mebilemer süra, Nagaland nungbo ali kiburtemi ang pei pei lushi mesüra temeket nung lenmang anepaluba mapa ya bendanga inyak nung ajungtsü südi ta bilemer. Tanü tesem tesem nung public-i lenmang anepaluba ama ya joko ali kiburtemi senotsü mesüra tenla bendentepa lenmangtem anepalu nung ajungtsü aser talisa iba atema pei pei lushi mesüra temeket nung sorkar gari senzür ajak nungi saru (tax) agi nung ajungtsü ama bilemer. Naga nunger public-i Centre sorkar dang, joko ozü state nembo lenmang atema sen telemzüktsü ta shidi tejangja ka zülutsüla aser ali kiburtemi junger ta bilemba ama lenmangtem anepaluba mapa inyaka ao nung ajungtsü. Ajisüaka, iba tebilembaji majunga ta süra, joko asenok Naga nungeri ‘kecha masü’ar’ ta asüba tangatetba ya endoktsüla aser külemi longjemer tajung atemabo ola adoktsüla. Atangji, sorkarji asenoki vote agüja kümtetba lir aser yimsüsürtemi asenok taginüba ama mapa inyaka aotsüla. Lenmang anepalutsüba yabo sorkar indang teinyaktsü ka lir aser senotsü anguba yariji sorkari lenmangtem anepalutsüla aser yanglutsüla. Sorkari asenok mesüzüktsü atema tatemzükba aika agütsütsü akok, saka asenoki suwar ama itemji amanga mekazüli, saka asenok tejashi sayua aser asenok taginüba metongtsüba atema khenkhenbo sorkar anema lokti lungkak aittsü tim. Yamai dang ora, kobi melii gari jibo toktsür nisungtem senzütsü-a mejungi asen state nung lenmangtem ya raksaa aotsü aser idangjibo ola adokdi ta asü nunga kanga menuadoker asütsü.