Nüjiso anogo

Yashi Naga lima nung Naga nunger yimten nüjiso anguba anogo mongogo aser tanü India nunger yimten nüjiso anguba anogo amonger. Nüjiso anguba anogosa süaka Naga nunger nüjiso anguba anogo o India nunger nüjiso anguba anogo naji tetsüngda talangka itepba lir. Naga nunger nüjiso anguba anogo amongba yabo shitakba nungbo mangu, kechiyong tang tashi India yimten talenba kübok lir saka nüjiso angutsü tetemsü ta ser 1947 küm 14 August nung Naga nungertemi peisasa nüjiso nguogo ta sangdongba ola tanü tashi menendaktsüi monga arur. Ajisüaka, India-bo shitakba 1947 küm August 15 nü British yimli talenba nungi nüjiso anguba anogo amonger. Atangji, Naga nunger shitakba nüjiso menguaka küm shia August 14 nü nüjiso amongba ajanga India dang Naga nunger yimten temeten indang nenshia metetdaktsür. Ibayongji, India-ia Naga nunger tebilemtsü ya yimten tebilemtsü anungji sepaitem yokba agi masü saka yimten tsütsü nungi yimsüsürtemi jembiba ajanga dang akoktsü ta tangatetba kati arur yimjung nung Naga nunger den yimten ken o jembiba angur. Joko, NSCN-IM o India sorkar nabo Naga yimten latettsü asoshi tamendakdak onüktem nungbo hai haura kaa renemer asünungji, ano anünga aliba Naga nunger yimten nüjiso bushir teloktem dena India sorkari kasa ken o süoka jembia, kar den khen, kar den khen ta masü saka telok ajak den külemi Naga yimten telatetba kati arutetra, ashiko sangküm küm Naga nunger asoshibo nüjiso anogo yimya balaka nung amongtsüa akok. Ajisüaka, koba linük südir süaka yimten nüjiso angubaji tatem aser teperi masü. Yimten nüjiso ngua pei linük nisan aser temzüng kübok liaka yimten inyakyim nung ochishia meinyaktetra, iba tensa tiaji bendanger kübok alar tia nung aliba dang nungi tamajungba asütsü. Bendanger yimten yimsüsüba kübok alidangbo alar süaka chiyongbo metitemi lia alitsüa akok, abensüoshibo shitak agiteta alitsüa akok, shirangdang mozü nguteta shitak yariteta alitsüa akok, chirnurtem sorkar school tajung nung züngdaktsüteta alitsüa akok, ajisüaka kodang yimten nüjiso angu, takar takarba aküm aser sensaker tesensakba aküm, anungji sensakertem kar aya marem asür, kar sentsüh tsübuba agi suseta asür, kar kiojen makaba agi yimdong nung mei mapang anü tasük agi rongseta asü aser tsüngküm mapang sükseta asü, shirangyonga mozü kidang teyari mangur, lenmang aliyonga gari jaja majung, sorkar school aliyonga tanurtem temulung süa züngdaktsütsüla school masü ta yimten nüjiso anguba tesem nung nübortem taküm aser kibong okrongba otsü agi alima sünga jembir ta asüba tensa mapang ka nung asenok alitsüsa yutsüba tia ya reprangdangra, India asüyonga India nunger aika atema yimten nüjiso manguang tajungba süla ta bilemtsüsa nübortem tia angur. Tanü asenok Naga nungertem tia reprangdangra yimten nüjiso mangu India temzüng agi alena aliba dang nungi tesashiba aser takangba ochimashi aser sensak tia agi alena lir. Ashiko, India-i dang Naga nunger lipok otsü aser yimten temeten angatetra, Naga nunger yimten tebilemtsü yabo melamelaa tembangtsütsü. Ajisüaka, aji meinyakdang, center sokari Naga nungertem dang kechikoma nüjiso tia ka nung linür ta asüngdangtsüa akok, idangji Naga nungertemi kong ochimashi agi yimsü masür, kong senso ajaki pei lima meima mapa meranga inyaker, kong chiyongtsü makaba agi nisungi nisung dang meshimetsü masür, kong tashiyim benshiba mali, kong ajaki ochi ashir, kong ajaki meranga inyaker, kong kati ka akümtsübur, kong tajungba nem mapa agütsür aser kong tetsübu mali tepela nung ken tena mapa inyaker, iba ama alitsü akokba nüjiso aginer ta ashitsüla. Nüjiso anogobo amonger saka telok o telok na aser kin o kin na meputep, kati ka tsübur aser kari ka majiner ta lira, iba limaji nüjiso anguba anogo masütsü. Aji oda, yimten nüjisobo angu saka ochimashi agi alenba nungibo nüjiso mangu, tenükmeremba agi alenba nungi nüjiso mangu, azümasenba agi alenba tashi nungi nüjiso mangu ta süra, nüjiso angubaji nüjiso manguba tia dang nungi tamajungba akümtsü. Ibaji tang ama nüjiso anogomong nung senso ajaki pei mulung aser tebang lapoka jembitsüla.