Taila tazüngba kuli

Asen lima nung tai aika lir aser item taitem rongnung taila tazüngba kuli (fake certificate) bener sorkar mapa nung inyakba tai daksa lendong aser takoksa tuluba keta lir.  Atangji, shitakba azüngba kuli kaket bener mapai iaka, jungjunga azüngba nisung ka mesüra pai mesüra lai mapa makoktsü. Aji oda, tanü asenoki mapa inyakdak tesem kar nung mapa inyaker kar mapa inyak mashi aser memetet kangshiba ngura, itemji jungjunga mazüngba mesüra taila tazüngba kuli kaket bener mapai aiba purtem asütsü. Item jagi yimten aser loktiliba nüngku bentettsür aser alima rajang kümdaktsür. Sorkar mapa nungsa süaka taila tazüngba kuli kaket bener inyakba ajanga nisung taküm samatsüsa aser tarutsü tia raksatsütsüsa wadang ana lir. Itemji ka Education aser kaji Medical department asütsü. Aji oda, tazüngba shitak mali ser asen lima nung lapoka aliba kaketrejutem nung tesayurtem aika alitsü amai bilemer. Item tesayurtem rongnung tatishitsü agi Maths, Science, English  aser Hindi tesayurtem kar taila tazüngba kaket bener sayua lira, parnoki sayuba tanurtem tarutsü tiaji koma asütsü. Iba amaji asenoki asenok liyonga aotsüba tarutsü anogotem asoshi jungjunga mebilemdangi inyaker. Iba kasaji asen lima nung tanü mozü ki balala nung inyaker doctortem karbo taila tazüngba kaket bener inyaker ta temulung melemi bilema jembiba osang kar angazüker. Iba osang jagi asenok mulung animesüngzüker, kechiyong ibaji tarendaktsü aser tetsübutsü osang lir. Iba osangji shitak asünungbo asen lima nung item doctortem jagi shiranger kwika nem mozü meshitak zülutsür asütsü ? Item taila doctortem jagi operation agidang nisung kwikabo südaktsür asütsü ? Item tasüngdangbatem jagi asenok ajak shisaboludaktsür aser itemjibo memenudangsa yakta bushisüngdanger benteta ayutsüla. Iba amaji temulungjang animesüngzüteti bilemba agi nübortem nema ola adokdaktsünüa taoba hopta nung iba osangkaket nung, ” Nagaland nung medical doctor-tem tazüngba certificate shitak asü taiar jangjatsü atema sorkari reprangdang nunga koma süla ?” ta asüba tasüngdangba nung bilemdangogo. Iba onük nung bilemdangertem aikati item ama taila tazüngba kuli kaket bener medical doctor mapa inyaka lira yakta bushisüngdangtsüla ta asüba tebilemba metetdaktsüogo. Ibaji angashia yakta sorkari mapa küma inyaktsü imlar. Ajisüaka, alima meimchir yimya nung tajungshir aser tai apur melira teinyakertemi aiben pei mapa nung yimbazür. Ano shibai metet, taila tazüngba kuli kaket bener mapai ia alirtemji yimsüsür aser tulurtem kinüngertemang asütsüa akok. Aiben iba ama tebilemtsü jagi meshitaki inyakba mapatem bushisüngdangba nung timtem adoker aser menua mapa matemer. Ibayongji, koba lima nung südir süaka pei yimten maparen shitak timi inyaka odaktsütsü asoshi sensosangertemi ola adoker. Tanü Nagaland nunga tim masüba mapa aika asenok jakdang inyaka angur, anungji item anemaji nübortem nem ola adokdaktsünüba agi aser ano bangdak nung alirtemia iba ama ola adokbaji angashia yakta metongshidaktsünüba agi oba osang kaket nung “Koma süla ?” ta asüngdangba tasüngdangbatem ya asüngdanga nübortem nem bilemdangdaktsür. Atangji, taoba hopta nung iba tasüngdangba langzür kati ashiba ama, “Koma süla ?” ta asüngdangba tasüngdangba yagi mapa küma atalokba mengui alitsüa akok. Ajisüaka, iba ama tanü tendak nübortem dak kongshiba maparen nung nüngdak onük ka agiteta lemsatepbaji alu nung metsü proker amai lir, anungji iba metsüji jagi nübortem nem tajangzük agütsüteta meyitsü asü memeyitsüar, ibajibo ali aser alu inyakertem dakji akettsü. Aji oda, yimtsüng ka nung nisung kati mi adoka yim rongdar ta ayimoktsüra, mi tepseptsübaji shiba mapa asütsü ?