Telangzüba

– S. T. Yapang. Lkr. Kohima.

Tir Yimyim August 20, 2017 tapak pezü Olemsabang nung T. Nükshi Yaden, Tuli ajanga asüngdanga alibatem kü tangatetba yari lemsateper.
General election timi agiba ajanga asen Aor sobaliba aser linük temzüng den tsükteptsüsa kecha mali, saka asenokia teinyaktsü aika lir, itemji tsünglanglen tera rasa angutsü. Asen Aori Democracy den mesüktepa benshiba aika lir, saka aji shitakba denbo meputep, tatishitsü agi Putu menden shilang alangba, Jamir kidong tebu ren nungi tazüng menden lira pa dang tetemsüba liaka Longkümer kati aji memelentet, yabo kinunger saru mulok atokertemi shima yoka yimsü südaktsür, saka election inyakyim nungbo election commission-i dang agizükerbo par aitsüla, parbo maila ta maka.
Asen Nagalima nung taküm küm tetenzüklen atalokba ULB election aser General election ana ya khenyongi balala lir, aser ULB election ya Tsüngremia memulungi liasü, ibajibo tanü onük nung mali nungji tarutsü nung lemsatsü. General election temzüng ozüng nung asenoki ashishia mali, saka ULB election nung asenoki inyakyim aser iba dak sentaka aliba nung asenoki nokdang, ULB election-i na yiang teyi ta asüba nungi ibai nokdangtsüsa akümba masü, aser ni aibelener ka mesüra iba ULB election dak sentaka aliri okadak keno benoka mali, mesüra meimchir temeten anema inyakba kenoa teptaka maka, mesüra temerenshi yabo tera taliar tera ajemshidaktsünür taa maka, anungji tiyongtsüi ia yimjung yanglutsüra mali nungji tajunga süang tamajunga süang shir teloki itemji inyak parji tim aser tematiba tashi.
India nung NGO aika black list nung züluoka senotsü aruba sota lir, iba den kasa asen lima nung kenotem jembia, meimchir temeten anema inyakba keno agi alima tatem tashi ora lokti tentet karbo shibangtsür ang itemji samatsütsüsa inyaktsü akok, au asen lima nung noknü amba NGO mali, saka mataloktsü ta shingaia meshitet.
Pei aser tetsür temeten asoshi jembiba ajanga Pakistan-tsür Malala arishiküm 15 asüdang la dak Oct 9, 2012 nung akhaba asenok ajaki meteta lir, la dak matalokdang aika dak atalokogo aser ano ataloker, saka item ajakji kinunger mesüra yimeri keno bena alimai metettsüsa maor, oda tasür akoksa aser timtemi air tajemrepba tia nung alirji tia maka ta asüba nung tembanger, saka Malala tebu tenati tasü nungi kümzüker ano tasü majemi tasü ita nokdakba ajanga alima kin telungjem UN aser US tashii par tesem nung yimsüsüba aser kin kidong telungjem amala shirnoki item meimchir temeten anema inyak, parnok samatsütsü asoshi rongsen aser raraba noknü agütsüa samatsütsü meranger. Au, tanü la indang otsü jembir masü, saka item ajak ya kasa meimchir temeten anema inyakba lir. Par talidak tesem nung timbai aser tamangba yimsüyimbong aser tetsü tebou nungi benshia aruba yimya agi tetsür yimjak nung nokdaka, kaketshisatsü bushia, pur bendanger yimyatsüya benshitsüba item amala ya memelar, saka alima meimchir asoshibo shirnoki itemji nokdanger, parnok telok/telongjemji alima asoshi lendong ta züngokba dang masü, alijak nungi meshimeshia samatsütsü meranger.
Pakistan nung dang masü Muslim linük aika talisa tangar memenepi aliba tesemtem shirnok tetsü tebou sobaliba aser inyakyim nung dang amittsü tim ta angatet item tesemtem nung tetsür jenjang maka, aser aji parnok asoshi tai masü, saka shitakba inyakyim aser sobalibai melaba ta par melungsentsü nung jangoka lir, shibai aji melenshitsü merangdir taküm lalur, kin kidong aser yimdak nungi jentoker, ibayongji parnok tejemrepba tia nung alir, yamaji inyakyim tamajung kar memelenshira parnok amaji asenoka alima den sütepa maintsü, ibayongjiang asen den kasa jenjang nung liasüba nübutem shirnok asen Naga nunger sülen State angu, parnokji asenoki arishiyonga memeneptsüsa tia ka nung lir.
Kü tayongzüknüba aser asen Aori inyakettsü akokbaji; election-i na yiang nabo teyi ta masü, saka Senso Mungdang aser Putu Mendeni shinga tsütsüa atsünga mesüi Yimdak aser pei lushi nung youth camp memesemtsü, nisung shia pei vote peii inoktsütsü, shinga rarabangsen masütsü, machimajemtsü mamashitsü ozüng tesashi yanglua inyaktsü makokba yimer shir lir? Aji azüok nung yangji shinga mepelateptsü mali, aser aji tamangba yimsü, linük temzüng aser asen Aor sobaliba dena meputepba kecha mali, iba dak alia asenoki tajungba inyaktettsüsa lenmang mangutsü südi ta nibo bilemer, aser itemji meinyaktettsüsa Aor yimtsüngtem anüalema mali. Oda inyaktettsü sürnung atapisa alir dang. Vote dang inoktsürbo tangar yimer asüyonga kechiba meyaritsü, asenoki vote shibanger meinoktsüba agi shir adokdir küm ponguji par asoshi dang ta angateta agir, yamaji süaka asen yimer adokyonga madokyonga, asenok jenjang ali nungi mepilar.
Asenoki tashi aser yimjiyimjunga alitsü asoshi Election dak dang rangloker, saka alimaji tajungba maküm. Asenoki nisung ka asen kübok aliba aser asen den külemi alirbo kuli tajung ka atemer temeten ajemrepa yutsüteter, saka asen katang alir rogo shirnoki asen rongsensa rongsen aser asen temeten ajak chimatsür, parnok anemabo ola madokteter, aser kecha meshiteter, asü oda lenmang ang memetet ta bilemer.
Election nung dang masü, saka kasa asen meimchir temeten ajemrepa yutsüba tatalokba ka kasa anogo TYY osang kaket tapak pezü Olemsabang tsünglanglen, L. Chuba, Tzüdikong town ajanga lemsatepba nung Paper Mill asoshi sen aruba kongi aoer memetetba zülua angur, ya nübur ashioktsüba den meimchir temeten ajemrepa yutsüba maparen ka lir, kechiyong küm aika tejaklen nungi mapang shia yanglushitsü sensa sen agütsür, asen Aor tulur katia osangkaket nung paper menüngtsü anogo dena züngzüktsüba nguogo, saka kecha mapa maküm. Senji kwi aru, Govt. aser ali kibur aser nübur tsüngda koma züngzüktepa ali, itemji tejangja meteter kari okadak keno mebenokra, kodanga lenmang mangutsü südi aser iba Tuli paper mill asoshi likapur, Aor, Naga nunger okatsür shingaia temulung runga aita okadak nokdakba taa magii, oliora aser court nung paper indokba dang meshia keno agitsünüra tanü tashi madoker! ta süngmangseta bilemer, ashiko tamalen senso kari Paper Mill asoshi senotsü aruba osang RTI ajanga asüngdanger südi, saka item nübu jagi koma inyak nibo memetet, saka parnokji tamalen Dept balala nung keno tulu tepdaka yutsür rongsen agi mesüzük asü kechiar memeteti ola maka akümba tejangja lir, anungji mulung alemtsüla mali.
Tang iba Tuli paper mill dak sentakba kuli tejangja bushiteper nisung kati okadak keno benok nung repranga liang, anogo ishika tsüngda likapur aser ketdangsür dangi süngujemtsü tera bener arua ‘iba keno meyipa agidakjang aser tekaraba nung tenzükdi’ ta jeba bushia arua sentong tapu meina nangzüka ashitsü, asenok ya ashi auer dang jungnüba taküm, saka pei temeten asoshi nokdaktsü tsübuba nübutem asünungji, aji hai sür meyipa agitsü, saka iba sentong ajakji koya ki nung süoka yutsü ama dang asütsü.