Nagalima Tasenba Asoshi Mera Mejakok Tenzükogo

– S. T. Yapang Lkr. Kohima.

Temelenshi ka ataloktsü asoshi nisungi meranga inyaker, saka tataloktsürjibo teyanglusang shiba ket nung alima tsüngküm mongpu ajak timi yua aka Pa dak dang aket, ibayongjiang asen Naga nungeri nüchiso bushiba mapang tanü anü maidangsa nüchisoji angutsü ta shisatsü ajak agi imla, tanüji mengura asüngnep anü adokdangbo joko osangji arur alitsü ta asüba teimla tulu nung lungren lungbang nung mejang, kari nüchiso ngur ang ku mejeptsü ta sür ku memejep. Saka alima tsüngküm mongpuji asen ket nung mali asünungji, aji Tsüngremer sentong masü liasü südi, asü oda asenok aibelen kar ajanga Israel nunger anogo lir agi küm lir aküm ama atsünga aoer ashitsü makok, saka Tsüngremer sentong nungbo Nagalimaji teti tangar kübok aser ochimashiba agi alenbanger alitsü meyanglu, iyongjiang India nung Congress yimsüsüba mapang ang Naga nunger India talenba nungi asenoki monüyonga sala yoktsü ta Tsüngremlar dangji ashi, aser kasa iba nisungi taküm ULB election agitsüji Tsüngremi memulunger, anungji yangi tepu teküm ta kü danga ashi, ashiba amaji shitakba aser mamangtetika aji oda atalokogo.
Nagalima tasenba asoshi Tsüngremi nongloktsüba khuret ta angateta, nüngsenbangsen aser taitsüba jenti liaka ACAUT aser PSAN telok senteper tim mesüi sorkar mapai aiba keno okadak benoka aliba, ano tesayurtem merijang jungnüa tim mesüi sorkar mapai aiba anema sorkar mapai timi aitsüla ta nokdaker züngtemer ata alirtemi keno benoka alibatem ajak ya Nagalima tasenba asoshi mera mejakokba lir. Ya nisunger shisatsü kijai asateta inyakba masü, saka Tsüngremer mapangtong ka lir ta angateter. Na item sorkar mapa nungi anentsüsa ajurushia alika asünunga yangi kecha jashitsü mali, kechiyong ya Tsüngremer sentong Nagalima tasenba asoshi ta agizüktsü junger.
Tang ibala tensa nung sen merijang ter agi sorkar mapa tajung ka aliang ta aru nunga mali tajungba, kechiyong naji kobi melii okadak nungi tenüng menüka anentsütsü akok, mesüra nübur tashi amshia sorkari anentsütsüa akok. Na nesasa ochishia alitsü asü kangshia tangari na ochishia lidaktsütsü? Ana rongnung ka shimtettsüba mapangbaji tang lir.
Item dak alia tilateri mapa ama, saka züngtur alir aser Naga nungeri inyaktettsüba mapa aser asen Naga nunger nem item sorkar mapaji noklang shilem nung noklang mekazüka yutsüa alibatem nung tzümar meyirijangsa meyirijang anioker benjongtepa lir, külen asen Naga lanurtembo mapa jaki meiteter, süra item ajakji kodangsa nejai bushiteta okadak keno benoka temeten bushia kazütsü? Tzümar aika Kohima bushia taxi nung atuba aser ‘ibala directorate-ji kong ali?’ ta Nagamese ojang kata mashi Hindi dang jembia arur appointment order agizüka amer talitsü ki bushia hotel nung anenzükba nia ngudanga lir, saka Naga nungerbo Kohima nung kümsa küm lia ladanglaraka item mapa jaki meiteter, süra kodasür item ya ataloker, aser ya shir khuret asütsü? Tatishitsü agi, asen Naga nunger ka oa Bihar mesüra UP police Department nung constable, mesüra tilatiba agi Peon chowkidar mapa ka angutsü asü? Aji kodanga masü, nai aonung pungmang nung danga yamaji pungmangra tang nai inyaka aliba maparen kar nung tamakok angutsü tiari sayur ta rateta agi nung junger. Anungji tangsa tang lokti tentet aser kin telongjemi pei temeten jenjang jijia bushishiba aser meyipa bener aruba maparen ka metenzükra asen temeten makatsü, kechiyong Nagaland Government notification No. APPT-18/6/67 anogo 19.09.1987 nung sangdongba ajanga ‘non-technical class III aser IV mapa ajak noklang shilem nung noklang (100%) indigenous inhabitants of Nagaland pur asoshi mekazüka yutsür’ ta shia lir, aji tangar masü asenok lir, anungji iba sangdongba anogo nungi aibelena mapai air rogo ajak anendaktsütsü aser parnokji tulur shirnoki shimar pei mapa dak alang temerenshi agütsütsü akangtsüji asen temeten ta nibo bilemer, nisung ka mapa ka nung küm aika inyakba agi joko tim mesüi aibaji ochi ta mekümtet.
Kü tayongzükba kaji Nagalima tasenba asoshi lokti aser kin telongjem kwikati osangkaket aser nübur tsüngdang ola adoka tenüng tuteta mesangdongaka pusema ali, aser shirnoki sarasademtsür, tenlar, item ajak ya tongtibang aser ya agi dang item tongpang nung ya nokdaktet, talisa Police Department nung asen Nagaland State kübok aliba lisopur nem noklang shilem nung noklang sorkar mapa mekazüka yutsüba nung tzümar dang aniokba maparen ya tesüngmangtsüka lir, iba den kasa department aika nung alitsü akok, mesüra anosa Police department nung küm ishika tejaklen nungi bushisüngdang nung merijang tema alitsü akok, anungji itemjiang bushia sorkar dang tim masürtemji anentsür Naga nunger anioktsü ajungshitsü aser tashi mangara okadak keno benoktsü mapangji tang ya lir, saka 2013 nungi 2016 tashi nung aniokba nung dang tepu kümtep agibo ya aonpo nung nashishi soa lia akshi aser süshi alangoktsü amai dang, iba melena kari metsü, kari mersü, kari tasentsü ta inoka, kari süng tsüka mi aputsüla, yamaji asünungdang Nagalima ajaklen merüktettsü. Kechiyong asenok aika ara atuba agi okadak makoktsülaba ka akoktsü ta mali, mesüra ola madok yutsüba agi temeten liaka obendangeri ochi temetenji magütsütsü taa malitsü aji kü tangatetba. Iba kümsük asem nung aiba keno yabo okadak teptaka lir, aser memenui okadak nungi ochi temeten angutsü imlar. Okadak aseni imlaba ama masü tetsükdaktsü aika ajurutsü akok, saka tamasayongi itemji Nagalima tasenba asoshi ajurutsü ta meteter tenzük, khen tamakok anguba agi aji tatem masü, kechiyong aibelenba kuli tejangja lir asünungji ano tenzükshitsü, takok anguba agia yangji pelazünger anentsüla maparena masü. Ya Tsüngremi mulungba ka süra onoki tatem tongtsütsü aji kü tejangraba.

(Maneni taruba adok nung…)