Senso/Yimten candidate shiembaji election asoshi temenen tera tulubaji lir

– Tiawati Jamir,
Lower Bayavu Hill, Kohima, Nagaland.

Asenoki aiben angashia aser jimbia aruba ocet kaji yamai “Temenen ajak asoshi deraji (Root) sen meimba ya lir” Yamaji Election asoshi Senso/Yimten candidate shiemba ya temenen tera tulutiba aser election temenen tera ajakji iba mapa ya lir. Election, ta asüba ya India lima State ajak nung nübortem shirnok küm 18 junger election nung vote agütsütsü tenüng züluoka ali, parnok jagi liner shibai pei lima asoshi yimsu asütsü junger ta sakloka ali, pa mesüra la nemji nejai nukla tulu yur pei voteji peisasa agütsütsü aser agütsütettsü asoshi Indian temzüng ajanga temelaba sadem-sadema, asamengyanga shisadanger temzüngji kanga junga yanglua lir. Anungji, kodang asenoki temzüngji jungjunga reprangdangdir, election merükmerüka agitsübaji mezüng nungi Indian temzüng ajanga tetuyuba agüja lir.
Tang NBCC aser ABAM lenisüba nung Nagaland jila aser yimtsüng ajak nung election merüka agitettsü asoshi nübortem teinyaktsü aser iba tongpang koktettsü asoshi tesem ajak nung Pastortem,Yimten yimsüsürtem, aser arogo nung toklang tenzüker aser lokti balala nung tanishirtemi nübortem ajak tenüng nung Tsüngrem aser nisung tsüngdang tenangzükba aser azüngashiba nübortem asoshi agiogo. Anungji, iba azüngashiba ya asaya-menüba ka ama mesüra züzüa inyakba ka ama mebilemtsüla. Kechiba ta süra kodang asenoki Tsüngrem tsüngdang azüngashia nangzükdir, Tsüngremi ibajibosa asenok dang nungi akangtsü. Aser ibaji shidak meinyakra, Tsüngremi atakatem asenok ajak dangi yoktsü. Anungji, Arogo shia nung pastori anier amangba pur aser Yimten yimsüsürtemi kechi azüngashiogo ajakji asenok nübortem ajak asoshi nangzükba lir ta angatettsüla. Anungji, nübortem ajaki arogo nung tenzüker aser yimten yimsüsür nem shisa tajung agüja clean election sentong takok angutsü asoshi nungita yaritsüla.
Kodang asenok Aoer sasep nung reprangdangdir, asenok Aoer yimtsüng teimba ka nung election mapang arudang, Senso aritepa jateper aser Senso/yimten candidate shimer. Iba senso/yimten candidate shimbaji election atemabo temenen tera tulutibaji lir aser ano election ajanga teraksa tulutiba bener arubaji senso/yimten candidate shimba ya lir. Kodang nübortem temeten magütsüi tashiyim agi vote rakzüka yimten mesura senso tenüng atemer nisung ka-anati dang yimer yimkong voteji ajena adoker, iba inyakyim yabo ozüngi memelaba mapa aser Tsüngrem tsüngdanga tai mapa inyaker ta metettsüla. Kechiyong, kodang ozüngi memelaba mapa inyakdir, ibaji Tsüngrem aser nisung tsüngdanga tai lir. Iba ajanga nupur asoshi tajung mesüra tajangzük kecha bener marutsür, kechiaser temenen taaji tasüba lir. Anungji, Senso/Yimten candidate shimbaji temenen mapa aser asangsang iba ajanga yimtsüng asoshi mazükmaru aser temenen mapa jenti adokdaktsür aser tatem nung nübortem tesama jenti ajangzüker. Asen Aoer sobaliba nung tetsür ka Senso mungdang mesüra yimten sentepdaki teburtem den külemi shilem agia adentsü memelar. Anungji Senso/yimten meeting nung Election asoshi teburtemi yimer ajak asoshi telemtettba agibaji kenyongi tai, kechiba ta süra tetsür aser tebur voteji yimtsüng ajak nung menepteba lir, anungji tetsür ka temetenji teburi parnok dang temelaba magii telemtettba agitsübaji kenyongi tai lir. Talisa asenok Aoeri kanga junga metettsübaji, sobaliba aser Indian election ya kenyongi balala lir aser aji memeyokteptsüla. Election ta süra iba yabo Indian temzüng madak ajemdaker lir, anungji Indian temzüng dak alaka kecha ozüng agia raksatsü mesüra melenshitsü makok. Anungji, asen Aoer sobaliba agi nübortem nem election asoshi temakangba ozüng kecha agütsütsü mesüra alena ayutsü makok. Iba ama maparen Yimtsüng kar nung danga atalokra, tekeraba nunng court-i aotsüla aser court ajanga agütsüba ozüng mangara, iba yimtsüng council-ji derecognise asütsü aser iba yimtsüng vote-jia kenyongi election nung mezüngoktsü asoshi okadak nungi temelaba meshitsü koka lir.

SENSO/YIMTEN CANDIDATE SHIMBA AJANGA TERAKSA ADOKBATEM KAR YAMAI ZÜLUSEMER :
(i) Yimdak yimten yimsüsürtem kijai senso / yimten candidate shimba ajanga parnok kanga tongtipang aser ulua akümer aser nütsüng nübortem mesükshir.
(ii) Tiyazü vote talila enoksema electoral roll nung yanglur.
(iii) Küm age matongba (Under age) votes zülusemer
(iv) Yim kar nungbo Ki tilala suloksemer tiyazü tenüngtem sayur.
(v) Yim-o-yim na tongpang noktaker ama tsükchiteba meputepi akümer.
(vi) Yimer rongnung shibai senso/yimten candidate mesemlir/meyarilir temerenshi tulu agütsür. Ano karbo Senso nungi jendoker. Yimer tsüngda nunga meputep adoker aser tashi maitba telok temeten ajak rakzüka yur, ola madokdaktsüi election agir.
(vii) Yimer ajak tenüng nung teshimtet kari dang vote agütsür anungji tanüngba sensosangertembo pei vote pei-i agatsünüba candidate nem magütsütetter.
(viii) Candidate adoker külen yimtsüng tilatembo meyarir aser mezüngshir.
(ix) Yimtsüng sungküm shibanger tangar tanüngba candidate ka danga canvassing arutsü memelar.
(x) Pei constituency tenüng nung masü pei yim tenüng nung election-i aitsü mulungtettba candidate jagi kecha terenlok meinyakteter saka yimten yimsüsür dang mesüa kazür aser nübortembo kecha mangur.
Anungji asenok Aoer amangba pur ajaki metettsübaji, Senso/ Yimten candidat shimbaji undemocratic aser nübortem temeten rakzükba mapa koba ozüngi memelaba maparen lir ta ashitsü tetemsu. Ano aji dang masü, iba yagi Election merüka agitsüba maparen raksatsür aser pei vote pei melungba nung ajentsüba anemba maparen inyakba lir. Tatem nung asenoki metettsübaji, Senso/Yimten candidate shimbaji asenok tamangba yimsu agia memelaba maparen aser tamanger ka jaklaliro aser inyakyim den kenyongi meputepba mapa lir. Anungji asen Aoer amangba purtem ajak saksalemdi aser asen Aoer-i election asoshi kechi mapa tamajung Senso/Yimten candidate shimba maparen tenzükoko, asenoki joko Tsüngrem tenüng nung iba tesempatsü mapa indokdi, aser tang nungi NBCC aser ABAM-i kechi sentong Clean and Fair election atema yangluogo, iba nungji tashi anga anidakdi ta asen Aor yimtsüng shia amangba pur aser yimten yimsüsürtem ayongzüker.