Tiyazü azüngashiba

Nagaland chief minister, T.R.Zeliangi pa 2013 küm electioni aitsü asoshi tenüng agütsüba mapang pa tazüngba jenjang ( educational qualification) tiyazü agütsü ta aija okadak ken o agüja alibaji shitak asünungbo pa atema dang masü saka asenok Naga nunger ajak atema taaktsüka asütsü. India nung election-i aitsü asoshi tazüngba jenjangbo latetja mali, anungji mazüngertema itettsü. Ajisüaka, election-i aitsü atema mazüng ser zünger amai mesüra graduate masü ser graduate ser amai azüngashia tezüluba nung agütsübaji nüngdak maliba mapa ka nung ochimashi mapa tulu inyaker asütsü. Atangji, nisunger yimya nung makayonga kar amai aser memetetyonga meteter amai sayuner. Iba jagi tiyazü jembir, ochimashi mapa inyaker aser ashioktsür. Ajisüaka, yimten nung yimsüsür kati pei tazüngba jenjang tashi nung tiyazü marendaki jembira, ibajibo peisasa pei dang ochimashi mapa inyaker asütsü. Aji oda, peisasa pei dang ochishia melitetba nisungi tangar tsüngdang ochishia alitsübajibo tasak asütsü. Atangji, yimten yimsüsür asütsübaji tazünger asübasa tajungba saka linük temzüng nung yimsüsür akümtsü asoshi tazüngba jenjang kecha latetja maka nungji tazüngba jenjang dang nungibo shisatsü aser wainshin meteta alitsübajisa tongtibangba asütsü. Tanü ya asen lima nung yimjung dang nungibo ochi tenüngdakba, kechiyong yimjung alitsü atema ochi ashitsüla. Ajisüaka, yimsüsüri pei tazüngba jenjang nung dena ochimeshitetra asenok ano ochimashiba temenen kübok tang amai auyi menaka alar jenjang nung mapang talangka alitsü. Asen lima nung timtem kaji tiyazü jembirtemi ochishia alitsü indang jembir. Ibaji shisabolutsü tulu. Yimten nung inyakertem dang masü saka arogo nung inyakertema sannükertemi anir tenzüker aika pei tasoba anogo anana bener inyaker. Aji oda, pei tasoba anogo nung dena ochimeshitetba Tsüngrem tenzükertem dang Tsüngremi temulung lemtettsü asü (?) ta aiben ratamataa bilemer. Tanü asen lima nung temelenshi nüngdakba tesemtem  aika lir. Item tesemtem nungji temelenshi adoktsü asoshi tamasa yimten yimsüsür aser Tsüngrem tenzükertemi ochi ashitsüla. India yimten nüjiso anguba tashi ya raraba tank aser hadirtem masü saka Gandhi dak ochi aliba ajanga lir. Mahatma Gandhii India yimten nüjiso tongpang nung nokdaktsü asoshi tama ochi bushitsü tenzük aser pai pa tanur asüdang menaba taitem ajak yimjak nung ochishia nangzüktsü tenzük. Idangji dang pa mulungjangi tesünep aru aser tasü itta aküm. Iba jagi dang nübortemi pa dak temulung lemteta pa sülen anidak aser tesüsa iba ochi jagi dang linük nüchiso angu. Iba kasaji tanü asenok yimten aser tanüla nung nüchiso nüngdakba jenjang ka nung lir. Iba nüchiso angutsü atemaji tamasa asenoki asen menen aser aibelenba nangzüktsüla. Tanü asen lima nung yimtenren jungnüseta majungba ya yimsüsürtem dak tai temenen tuluka aliba agi masü saka ochimashi tilaka aliba ajanga ochishia yimsü mesütetter asütsüa akok. Iba tai tilakaji, ashiko, pei tazüngba jenjang mesüra pei tasoba anogo metetsümonga tiyazü amshiba asütsüa akok . Iba amaji tiyazü tilaka jembiba agi tiyazü tulu jembitsüa marendaki akümer. Aji oda, tanü asenoki yimten, loktiliba aser arogo nung temelenshi aser asentenshi arudaktsünüra tamasa yimsüsür aser lenirtemi pei tazüngba jenjang ase pei tasoba anogo shitak shitettsüla. Pei tazüngba jenjang aser pei tasoba anogo shitak amshiba purtem asoshi kecha balaka takok aser nüngsang mali saka ochi lir. Pei tazüngba jenjangbo tiyazü amshir saka anogo shia ochishia alitsü asoshi nübortem ayongzüka jembia senzür ta süra koma asütsü ? Pei tasoba anogobo tiyazü amshir saka anogo shia nübortem tai temenen nangzüka Tsüngrem bushitsü indang jembir aser asentenshi yokang ta sarasademer ta süra koma asütsü ? Joko, asenok ya o ka aser mapa ka ta masü saka jembiba ama inyaktsüla, kechiyong asen lima nung temelenshi aser asentenshi nüngdaker aser iba temelenshi tajung aser asentenshiji asen tama melenshi nung dang arutsü.