Putu tasen ka nüngdaker

Putu ya küm semer mesüra noklang ta sükdangba kija ya masü saka asenok aliba mapangba ya lir. Anungji, putu tajung mesüra tamajung asütsübaji asenok dak aket kechiaser tensa mapangji asenoki yanglutsü aser asenoki raksatsü. Aji oda, asen putu ya yimjung putu asütsü asü mesüra raraba putu asütsüar, aji asenok libaliro aser inyakyim dak keta lir. Jungjunga bilemdangra, Naga nunger ya alima nung ano kenü danga jangratema melidanga ta shitettsüsa mapang tamajung ajurupet ajurua arudagi. Aji oda, tang tashi nung Naga nunger tetsübu mali sademsadema pei lima renloktsü asoshi inyaktsüsa tensa mapang tajung ajuruba anogo aikabo mebilemtettsü. Naga nunger ajurutepbaji Naga yimten tebilemtsü jembitsü atema ajurutep amai ajurutepogo aser iba anogo nung jagi tenzüker tanü tashi Naga yimten temeten aser tebilemtsü indang jembia arur saka makoker. Iba ama putu ka nung lishia atar Naga nungertem aika tangar tsükchir ket nung reshikangshi timtem aser maksü ajuruba otsü aika lir. Iba madakji ano tanü putu nung Naga nunger asoshi  tebilemtsü tulutibaji Naga nunger o Naga nunger na meputeptetba tebilemtsü ya asütsü. Aji oda, iba putu yabo Naga nunger asoshi tangar den pei senso temeten asoshi raraba mapang dang masü saka Naga nunger adianutem rongnung azü poka raratepba putu ka asütsü. Iba jagi kibong aika nung jabaso aser jala aika taküm samaogo aser tanurtem aika tsürabur mali kümogo. Item ajakji bilemdangra, iba putu ya Naga nunger asoshi temulung ayangtsüka lir. Item timtem aser tekangshi anogotem indang bilemdangdang, Naga nungerbo alima mesama tashi yamai aotsü no (?) ta kanga khuretsa bilemer. Ibai tanü Naga nunger lanurtem asoshi tayongzükba tuluka asütsü. Atangji, Naga yimten tebilemtsü ya tatembang kati arua latettsü asoshi India sorkar o NSCN-IM telok nabo yimjung nung August 3, 2105 nü  tamendakdak ken o karbo renemogo ta angazükogo. Ajisüaka, iba jagi Naga nunger mulungbo animesüngzüker, kechiyong ano Naga nunger linük tenzükertem telok aika anünga lir. Iba tangatetba nung taküm 2016 küm Republic Day anogo nung Nagaland angh-i NSCN-K telok dang tashiyim amshiba mapa toktsür yimjung nung ken o lemtepdaki arutsüla ta metetdaktsüba asenoki angashiogo. Iba o jagi Naga yimten tebilemtsü ya tatem küma latettsü asoshi Naga nunger linük tenzüker telok ajak yimjung nung India den o lemtepdak adentsüla ta shinür. Ibaji o tajung aser shitak, anungji Naga nungertemi iba o ji kanga reta bilema agizüktsüla aser yimjung nung India den Naga nunger telok ajaki shilem agia jembitsü lenmang bushiteptsüla. Naga nunger kopiga yamai timatemtsü ? Naga nunger ano telok kwika küma lemsatsü ? Naga nunger asoshi putu tasen ka menüngdak no ? ta tanü lanurtemi kanga khuretsa bilema inyaktsüla. Naga nunger asoshi putu tajung balaka marutsü saka asenok  Naga nungertemi asenok asoshi asenoksasa putu tasen ka yanglutsüla. Aji oda, tensa mapang nem Naga nunger anishidaktsütsüba masü saka Naga nungertemi tensa mapang tajung ka yanglutettsüla. Tang ama putu nungsa ali tashi asenok  gari lenmanga meyanglutettsü, industry lapoktsübajibo otsü maka, anungji sorkar mapa nung alir ishika dak alaka Naga nunger tangar menepa mapa inyaktetter tashibo tanga limai aotsü. Iba amaji matalokdaktsütsü asoshi tang Naga lima nung alir yimten yimsüsür, lokti aser arogo lenirtemi anir lanurtemi Naga nunger asoshi kechi tajung, aji bilema telemtetba agitsü junger. Aji oda, India nungi balaka razüka aotsü tamakoktsü süra külemi lia kodaser asenoka asen temeten mesamai litettsü ta asüba nung shisadangtsüla. Iba kasaji, tang Myanmar kübok aliba Naga nunger lushi ya asenok den külemi yimten ka küboki bener arutsübaji tamakoktsü süra parnok dena külem adianu tesendaktep lia kodaser asenok lia otettsü ta asüba onük nung bilemdanga telemtetba agitsübaji tanü tensa mapang agi akanger. Item tebilemtsütem akoktsübaji kanga tasak, iba jagi dang mapang agir. Ajisüaka, Naga nungertemi putu tasen tajung ka aginüra, kechi shitak aser kechi takoktsü aji indangindanga jembia telemtetba agitsü mapang tongogo.