Mapa shitak inyaktsü

Nisungi tiyazü jembir, mapa meshitak inyaker aser mapa meinyak ser chiyongner, ibaji kecha agia masü saka nisung meimchir asüba agi lir. Aji oda, Naga nungertema nisung asüba agi aiben tiyazü jembir, mapa aika meshitak inyaker aser tesem aika nung mapa meinyak ser sen agizüka agir. Iba jagi nisung kar mapa meinyak ser takar akümdang, nisung aika meranga inyakaka tebok masünger. Iba ama loktiliba nung nisungtem taküm jenjang liromemedemba ajanga timtem adoker. Item ajakji asenoki mapa meshitaki inyakba ajanga lir. Aji oda, asenok ajak dak ochimashi mulungsentsü dena lir asünungji tanüker melira auyar mesüra miimzüka agir. Iba ama ochimashi shisatsü akoktsü asoshi asenoki Tsüngrem akümtsübutsüla. Ajisüaka, nisung nük agi kodang rongsen ngudir Tsüngrem amadoker. Tanü asenok dak aketba tashimaitji aji lir. Ibayongji, Nagaland nung mapa meinyak ser inyaker ama sen agizüka agiba mapatem aika alitsü. Ashiko, iba ama mapa meinyak ser sen agizüka agiba nungji, Nagaland dang nungi tuluba ango tzübo, Nagaland dang nungi tuluba süngjanglijang lu, Nagaland dang nungi tuluba arema wazüka ayuba, Nagaland dang nungi tuluba tzülu aser Nagaland dang nungi tuluba asayadak moapu aser kiojen yangluba indang kaket nung sayur Delhi dang nungi sen meshia chitsür alitsüa akok. Aji oda, ashiko Nagaland dang nungi talangba tzülu atema yangluba tzü lenmang aser Nagaland dang nungi talangba gari lenmangtema kaket nungbo jungjunga yanglur Delhi nungi sen agizüka agir alitsüa akok. Atangji, kechi mapa inyakdir inyakaka ketdangsertemi reprangdanger junga inyakogo ta kuli agütsü nung dang sen agütsür. Ajisüaka, tiyazüji ketdangsertemi jembir aser tiyazü kulijia ketdangsertemi agütsür, anungji alima nungbo aji tatem akümer. Aji oda, Delhi nungi tereprangi aruaka tesem tonga moi kuli tajung agütsütettsüsa asenoki parnokji mesüzüktetter. Item ajakji mapa meinyaki angati sen aika angur asünungji asenoki junger amai bilemer saka ibaji asenoksasa asenok külakoktsüba mapa lir. Alu mayim ser sen agizüka agiba to ali kümogo aser tang asenok kecha maka, mapa meinyak ser angati sen agizüka agiba to agi asen lima nung kecha maka kümogo aser lenmang meyanglur ser yanglur ama sayur sen agizüka agiba to agi tang asenok lenmang maka aser akayonga tamajung kümadoker timtema jajar. Iba ama ochimashi inyakba mapa nung asenok temelenshi nüngdaka alidang, center sorkari Nagaland dena Norheast nung terenlok mapa inyakba (project) ajak anünglen nungi satellites ajanga repranga inyakdaktsütsü telemtetba agibaji kangasa nüngdakba mapa ka inyaktsür asütsü. Northeast state nung aliba state sorkartemi meshiba ama sen agütsüba kija agi northeast merenloktsü saka Northeast nung terenlok mapa inyakbaji jungjunga reprangtsü tim. Joko, mapa meinyaki sen agizüka agitsübaji yimya kümadoker asünungji, Nagaland nung balaka sorkar sentong nung aliba terenlok mapa ka jungjunga shitak inyaktsübajiang meshitak inyaker amai bilemer. Iba ama ochimashi mapa inyaktsübaji yimya sübadoker aliba lima ka nung ochishia mapa shitak inyakdaktsütsübaji tasak asütsü. Ajisüaka, Delhi nungiang sen yoker asünungji mapa inyakba jenjang aser tiajia Delhi nungi satellite ajanga repranga inyakdaktsüra, Naga nungertemi center mashioktsütettsü. Iba jagi Naga nungertema peisasa pei ashioktsüba mapa anentsü. Asenok kanga tia ajung, asenoki kanga ochimashi mapa inyaknüyonga meinyaktettsüsa mapang tajung ka agi asenok menepa arudagi. Ibaji ka biometric system ajanga Aadhar card amshiba, Pan card amshiba aser terenlok mapa inyakbatem satellite ajanga repranga inyakdaktsübatem asütsü. Item mapatem yagi asenoki electoral roll nung, school nung aser census nung  tenüng tiyazü mesüra aiben agüja alibatem endoktsütsü, tiyazü nung ration card aser tanga teyari agia aliba anentsütsü aser mapa meinyaki sen agizüka mechitettsü. Iba ama mapang tajung ka aruba  meteta asenoki asenoksasa iba ama mapang tajung ka nung maongka tajung agia litettsüsa asenok tekolok aser shisatsü renemtsüla aser ochishia, meranga aser jungjunga inyakba senso kaka asütsüla.