Alima kaket anogo

Otsü ashiba mesüra otsü angaba ya mapang amajok nung intokba ka masü. Tebushitetba balala ajanga ashiba agi, nai otsü ashiba ajanga nü tekolok shisatsü arener, kechiyong asenok shi nung exercise nüngdakba ama tekolok-a tashi itta aser anema alitsü atema exercise nüngdaker, iba den külemi nai kodang otsü ka angadir otsü nung tatalokbatemji nai imdangi arua bilemdang nü koloki mapa jenti inyaker. Alima nung otsü mesüra kaket melira koma ka süla (?) Atangji otsü aser kaket melira asen taküm nung langka mabensa amai asütsü. Tanü, April 23 nü ya ‘Alima Kaket den temeten wazüka ayuba anogo’ (World Book & Copyright Day) lir. Iba anogo ajanga asenok kaket azüngtsü ajungmesor. Kaket, ken o aser ocet züluba anogo, April 23 anogo nung kaketzülur nüngtugu nisung aika aso mesüra aika süogo. 1616 küm Cervantes, Shakespeare aser Inca Garcilaso de la Vega ama kaket ken o zülur nüngtugu nisungtem asü. Iba den külemi kasa anogo nung kaketzülur nüngtugu nisungtem- Maurice Druon, Halldor K. Laxness aser Manuel Mejia Vallejo nunger aso. Alima nung kaket keno zülur nüngtugu nisungtem nem tetushi agütsütsü atema 1995 küm France yimtiba, Paris nung adenshia UNESCO senden amendang ‘Alima Kaket Anogo’ amungtsü atema April 23 anogo shimteta liasü. Alimai Kaket Anogo atema anogo ka meja-meja shimteter amungdang asenokia kaket azüngba nung tepela aser shisatsü angutsü atema bushitettsüla, iba den külemi alima meimchirtem ajangzüktsü atema Tsüngremi sempet agütsüba kaket ken o zülurtem bilemteta tetushi agütsütsüla. Shisatsü, loktiliba aser sobaliba nung liromedema terenlok akabaji kaket balala, ocet aser osangkaket azüngba ajanga lir. Mashimalu aser sensak tia koktettsü atema lenmang kaji shisaliok lir. Alima koba tesem nung südir süaka terenlok atema tongtibang asemji- gari lenmang tajung, tongtepratep tajung aser kaket azüngba lir. Tanü putu nungbo anogoshia Internet ajanga mapa balala inyaker. Nisung kati minute 5 tsüngda computer nung rangloker mapa inyakba den külemi email repranger, Facebook aser WhatsApp ajanga medemer aika den semsaksemer, smartphone repranger aser külem mapa inyakertem den o jembir. Yamaji khen nung mapa aika nung ranglokba ajanga mapa ka danga nendaka meinyaketba den külemi tekolok-a kanga anibelemdaktsür. Ajisüaka nai kodang kaket ka bena arua züngdir, nai nü mulungjang ajak agi otsü nungji dang rangloktsü, koba ajanga nai tajangzük aika angur. Asenoki metet, kaket ka jenjang kanga tasak, ajisüaka kaket meimertemibo sen intok mesasai kaket jenti alidena nija kaketnang (personal library) ayur. Ajisüaka tangbo asen lima nunga nü meyong kaket tejen ka tanga kaket tejen ka den melenteptettsüsa dokan lir, sen ishika yong kaket ‘hire’ süa azüngtsüsa dokan lir. Iba dak alia sen meintoki internet ajanga e-reader, ebooks nungi angati kaket balala download süa züngtettsüsa tanübo mapangi sempetogo. Tanü technology kanga kara ainba putu  nung PDF mesüra ePub ta ajaba format tem nung kaket aika angur aser itemji aseni e-reader, iPad mesüra computer screen nung azüngtsü akok. Kaket azüngba ajanga tekolok anema lidaktsür, anibelem ajema kümdaktsür, tayongzükba balala koktettsüsa shisatsü angur, temulung nung aika rizünga yutettsüsa tekolok rendaktsür, lenla ajaklen nungi shisadangtsüsa shisatsü angur, temulungjang züngzünga kümdaktsür aser tesünep angur, item tajangzüktem dak alia tajung aikabo malitsü südi. America nunger nüngtugu, John Waters-i ashiba agi, “Na südoksünemtsü atema dangbo kaket mazüngtsüla. Na tali tesangraba akumtsü atema azüngtsüla.” Kaket meimer kati akumli nung aika ajangshir, kaket meimer rongnung asenoka densema ali asü (?)