Merükmejuba otsü

Asenok Ao kin alima shisatsü nung tenük lapoka awashi aser wainshin meteta akümba apibo tang Mokokchung district nung merükmejua alitsü nüngdakba indang jembitsübo menüngdak amai bilemer. Ajisüaka, asenoki merüka meliteter asünungji jembitsüsa adoker. Ibayongji, tang Swacch Bharat Mission (SBM) sentong nung shilem agirtemi kanga nendaka inyakba angur. Atangji, Nagaland nungsa süaka tangar kin apibo Aorbo Aorsa temerükba aser merükmeju tasüba angutsü. Aji oda, tanga district nung kong koba kiyong nung Aor longsua lir, iba kiyongjisa temerükba angutsü. Iba amaji Aor alidak merüka mengura Aor memesük alir ta tangar jembitsü. Iba amaji tangari asenok dak nungi imladang, tangari imlaba amaji asenoka alitsü merangtsüla. Ajisüaka, aiben asenoki bilemyonga mapa agi mesayutetter. Aji oda, asenok merüka alitsübo meteta lir saka asenok atep aser kilong merükba dak alaka asenoki kima aser temeket merüka meyutetter. Ano, jakla tamajung kaji asenoki asen ki kilong aser kimabo merüka ayur saka asen kidang janaba janaona bener oa tangar kima endoker. Iba jagi alima tobur majung kümdaktsür. Atangji, asenok dang tang janaona endoktsü sayutsüngidang masü , kechiyong asenoki meteta lir. Ajisüaka, tang tashi asenok dang tema nung scü mekuzütsüla aser natzü manatsüla ta tang tashi sayutsüngidaktsütsüsa alibaji asenok dak aketba mekokmein tuluka asütsü. Akhidangbo, school nung dena metsümeshidak tesem ya kidang nungi talangka pilaa orr yanglutsüla ta tesayurtemi sayu, ajisüaka tanü lima nungbo ki kilong nung kimai melui ayongayonga metsümeshitettsüsa yanglur. Yashi o tanü putu na tetsüngdaji aji ka asütsü. Iba ama lima nungji asenok alidang asenoka asenoksasa merükmejua alitsübo metettsüla. Ano, Aortemi tang tashi merükmejua melitetbaji sali metsü metsüba ya asütsü. Tangar tang taaktsüka Aor alidak aser Aortem inyakba office ajak nung sali metsü agi metsübanger angutsü. Asenoki sali achidang, kilong aser kima kecha mali kinük ka bushi orr sali metsü enoktsü. Sali metsü metsütsü atema metsümeshidak (washrooms) telongi aitsü aser ibaji merükmerüka shidoker akayonga yangjia kinük aser jara bushia orr metsü metsüloka toktsütsü. Ano, asenok Sali achirtem amendak menden, jara aser tongshi tongnü ajak shinü agi nübanga yutsütsü. Iba amaji asenoki asenok aolen ajak menena doktsür. Ibayongji, tanur dang ashir amato, tongtibang tesem nungbo kima dena ‘yangi metsü temetsü’ ‘anakona teindok’ ta zülua tokja angutsü. Merükmejua aliba ya nisung ka mesüra kin ka tejakleni tajungba küma aoba tamaitsü lir. Ibayongji, anülulen aliba tashitemeteter limatembo ajak yimdong nung dena ajem tsüka ngua merüker angutsü. Iba amaji Nagaland nung asenok alitsüla. Atangji, Mokokchungji asen tsürabur lima, anungji Mokokchung district nung alirtemi tangar ajaki nükshia reprangtsüsa merükmejua alitsüba nung kanga temulung agütsütsüla. Iba atemaji tang inyakba ama yimten aser lokti tentet lenirtem ajurutepa jembir lanurtem nem parnok teka dena yia shilem agidaktsütsüla. Ano, talisa kong lidir liaka, Aor alidakbo temeket ajak merüka ayutsüla. Sali achirtemia mashimashi nung metsü memetsüla aser jana ona mashi nung meindoktsüla. Aji oda, asenokibo pei aliba yimtsüng aser kiyong ajakji asen kija meyong amato bilema meima inyaktsüla. Atangji, nübortemi merüka yunüba amaji yimtenia nübortem nüngdak reprangteta jana endokdak aser metsümeshidak kanga junga yanglutsür tanüker yutsüra, iba jagi alima merüka topur junga ayutsü merangba mapa nung tuluka yaritsü. Merüka ayutsü jembiba ya tangar kija atema masü saka pei ajungtsü atema ta bilema ajaki akok tashi shilem agitsüla. Asen lima, asen yimtsüng aser asen kiyong merüka yutetba agi alima tsüngdang asenok aküm aketer aser asenoka pelaa pelaa anema alir ta metetdi. Nisungtem talidak aser temeket merüka alibaji pei lima meimba aser tejakleni renloka aoba temaitsü.