Sikkim nunger lu

Alima tila aser nütsüng ishika dang süaka mapa tajung nung alimai metettsüsa Sikkim state-i Organic lu ayimba sentong takok ngua inyaktetba reprangteta, United Nations (UN) nungi tematiba sempet angutsüsa shimtetbaji tenükshitsüka aser asenok asoshi tangazüktsü lesson tajung ka lir. Sikkim nunger lushi ya sq km 7096 dang aser nütsüng yongsüka lakh tenet majung, ishika dang lir. Parnok lushijia Himalaya tenemtsüng nung asünungji aluyim ajungtsüsabo tesem tilaka dang lir. Idakji parnoki cardamom, jemben, chiru, appple aser alo nungertem tsünür. Parnok rongnung nütsüng teimbakati item lutemji ayimer, anungji alu junga yimtettsü asoshi tamalenbo sorkari aluyimertem nem mozü agi yangluba ali temo (chemical fertilizers) aser tzünüsenpongtsü chitsüba shiruru tila tepsettsü asoshi jenjang dalang agi mozü agüja yaria aru. Ajisüaka, iba jagi parnok kecha balaka majangzük saka mozü amshia alu ayimba ajanga tzü mopung menenba den temang asoshi tashidak bendenba mapa ka dang liasü. Iba denji ano külen alima nung mozü mamshii züsentetba organic chiyongtsütem kanga bolua bushi aser yamaji jenjanga tulu aküm. Iba tensa tiaji meteta, Sikkim chief minister, Pawan Chamling-i aniba sorkari 2003 küm Sikkim lima nung mozü khenyongi mamshii alu ayimtsü asoshi temzüng ozüng ka tatar senden nung ajemshia jembir latet. Iba telemtetba nung ajemdaker, Sikkim lima nung mozü mamshii aluyimba takok angutsü asoshi aluyimba den külemi kiset shiruru metsütsü sentong yanglua nüburtem nem inyakdaktsütsü tenzük. Atangji, chiyongtsü züsentettsü asoshi ayimba alu nung, mozü agi yangluba mamshiaka, ali temo yanglua agütsütsü nüngdaker aser ano tzünüsenpongtsü chitsüba shiruru tilatema tepsettsü nüngdaker, anungji kodaser mozü mamshii itemji inyaktettsü, ta asüba tebilemtsüji tama akoktsü nüngdaker. Aji oda, item tebilemtsü akoktsü asoshi shiruru metsütsüsa akümer. Talisa kiset shirurutem rongnung aluyimba nung amshitsü asoshi nashi ya kanga tongtibang, kechiyong nashi scüji ali temo atema amshitsü aser nashi natzüji alu nung tzünüsenpongtsü chitsüba shiruru tilatem tepsettsü asoshi amshitsü. Ano, mozü madenba ali temo yanglutsü asoshi süngolemba bendena shirepdaktsür. Item inyakyim ajak tenzüka kodang Sikkim nung alu ayimtsü tenzük, Sikkim nunger aluyimertemi züsentetba chiyongtsüji alima nung tajungtiba aküm. Iba ama sorkar sentong ka takok ngua inyaktetbaji aluyimertem kijai meranga inyakba agi masü saka tatar yimsüsürtemia ozüng shitak amshia aluyimba nung yaritepa ajanga lir. Iba denji Sikkim State Cooperative Supply & Marketting Federation Ltd. tenzüka parnoki mozü mamshii aluyimba maparentemji shitak repranga inyakdaktsü aser alu nungi adokba chiyongtsütemji ayoktsü asoshi tesem shia nung Co-operative Society tenzükdaktsü. Item Society-tem jagi aluyimertem ki tonga oagi parnoki züsentetba chiyongtsütem alizüka bener oa ayoker. Ano, kijai aser Self Help Group-temi ali temo yanglua aluyimertem dang ayoker, ta Sikkim nung organic lu ayimtsü tenzükba ajanga kibong aika rongsenren jenjang tajungba kümogo. Tangbo Sikkim nung organic chiyongtsü chia topur tajung Himalaya tenemtsüng repranga senzütsü asoshi arur raliwalirtem tali tali küma odagi. Item ajak nung jagi Sikkim nungertem rongsenren nung tajangzük angur. Atangji, alimai metettsüsa Sikkim nungertemi organic lu takok ngua yimtetbaji manger sangwa nung atalokba mapa ka masü saka taoba küm 10 tsüngda state sorkari sentong tajung yanglua nüburtem nem tangatetba agüja inyakdaktsüba ajanga lir. Iba ama aluyimba mapa ka takok angutsüsa inyaktetbaji yimsüsürtemia kanga nendaka inyakogo aser aluyimertemia kanga meranga inyakogo ta angatetter. Asenok ajak asoshi tangazüktsü tajung kaji, Sikkim nungertemi mozü mamshii alu ayimba agi chiyongtsü tajemba züsentetter ta masü saka teimbaang züsentetter. Atangji, Sikkim nung züsentetba agia Sikkim nungertem meperir, anungji parnoka alisema chiyonger saka parnokbo takarba kümogo aser alimaia metetogo.