Govt. li atsüngba tebilemtsü

Dimapur District mozü ki atema government-i wazüka ayuba li atsüngsepa agitsü merangba mapatem anema Nagaland Health & Family Welfare minister-i mepelaba metetdaktsüba den külemi ali patta agütsürtem merenshitsü telemtetba agibaji shitak agiogo. Nagaland renloka moutetba timtemtem rongnung timtem tulu kaji asenok aikati government nem ali agütsütsü melen government li atsünga agitsü merangba ya asütsü. Iba timtem jagi tanü tesem aika nung government-i terenlok mapa inyaknüaka meinyaktet nübortem akoksaba angur. Joko, tesem aika nung government-i wazüka ayuba aremtema maka kümogo. Ano, tesem aika nung asenoki ali atsünga agiba agi government mozü ki, kaketreju ki aser office kiojen balala renloka aotsü asoshi mekazüka ayuba kimongtem tilaba tilaba küma odagi. Item ajakji nübortemi mangatet inyakba ajanga lir. Ashi, nübortemi government li aser government kiojentemji nübortem anepalutsü aser ajangzüktsü asoshi ayuba lir ta angateta inyak nungbo, ali atsünga agitsü melen pei meyong ama bilema anepalula. Mozü ki aser school ki tesem tulu nung sademsadema lapokbaji tangar atema masü saka asenok asoshi lir. Kasaji moapu tulu nung asayak tesem tajung yanglubajia asenok aser asenok chirnurtem asoshi lir ta angatetlasang, asenoki government li rakzüktsü melen wazüka ayuba nung shilem tajung agila. Atangji, nisung asünungji, ali nung morumorur aser tangar li dena atsünga agitsü meranger. Iba jagi aiben kidangertem rongnung meputep adoker. Ajisüaka, asenok alima nung ya teti alitsü aru masü aser tanü asen akaba rongsentema teti asoshi masü ta angateta, akok tashi ali nung morumoru mesüi ochishia alitsübaji asenok mapa asütsüla. Tanü ama kodang asenok rongnung government li atsüngsepa agiba indang jembir, aiben ali atsünga agirtem dang mepelar aser parnokang aitsür. Ajisüaka, tebilemtsü shitakbajibo ali anüktsü aser anepalutsü yutsüba government ketdangsertem dak keta lir. Government li reprangtsü asoshi district shia nung Deputy Commissioner kaka yuja lir aser DC kübok pai mesüra lai ketdangser ayur. Anungji, government li wazüka aser kümzüka ayutsübaji parnok mapa lir. Item mapa inyaktsü atema nübortemi (aji government) parnok nem ita sen tajung den gari aser kiojen agütsür. Iba amaji taa dalang agia inyakaka, parnoki government li wazüka ayutsü melen private nemang lema agütsüra, parnok DC office nung mapa inyakba tetezü maka akümer. Aji oda, tapu aika jembiaka, Nagaland government li atsüngsepa agidaktsübaji tagirtemji masü saka tagütsürtemjiang tai ta angateta inyakba nungjiang teti atema nübortem ajangzüktsü. Nisungtemi government li agibaji tapi agi agir masü saka government-i parnok nem temelaba kaket agütsü nung dang agir. Ibaji angateta, tangbo government li atsünga agirtem dak dang masü saka parnok nem temelaba agütsür government ketdangsertem dena merenshitsü ta lemtetbaji inyakyim shitak kati aruogo. Tang tashibo tesem aika nung government li anüktsü asoshi yokba ketdangsertemi inyakbaji azü nem shi nüka yutsü amato dang inyakba angur. Iba amaji mesüi, government nung ketdngsertem ajak nübortem tenzükba aser Nagaland kümzüka ayuba nung  khen jungjunga bendanga agütsüshir tenzüktsü mapang tongogo. Iba amaisa ao nungbo, küm ishika tsüngda DC aliba ki aser kimong dena private li kümadoktsü. Joko tang nungibo, nübortem rongnunga senso tajung ka ama government li aser government meyong osettsüset aser kiojen ajakji pei meyong ama bilema wazüka yutsütsü merangtsüba dak alaka rakzüktsü aser raksatsütsü memerangtsüla. Iba kasa tangatetba nung government tenzükertemia government akümketdakja pei mapa shitak inyaktsüla. Koba anogo nungi government ketdangsertemi government meyong rongsen apayua amshitsü tenzükdir, iba kasa anogo nungi memetetika nübortemia government meyong rongsen apayua anepalu tenzüktsü. Iba tangatetba nung Nagaland yanglushiba nung asenok ajaki shilem agidi.