Naga nunger nisan

Anüng sentsü manung petinu tuluka kübok tongnüsen adoka ngura, ibaji Naga nunger nisan asütsü. Iba nisanji bener Naga nunger yimten nüchiso asoshi nokdakertem taküm aika samaogo. Item rongnung kar Tsüngremi agütsüba arishi tembanger alima nungi pila saka teimbaka tsükchir ket nung asü aser ano aika asenok o asenok na tsükchitepdang sama. Item ajakji Naga kin yimten nüchiso asoshi tenla agütsübatem asütsü. Kodangsa Naga nunger nisan ayipa ngudir item tenlatemji bilemtettsüla aser item tenlatemji tanüa aser tarutsü nunga amajok mesüdaktsütsüla. Tanü ama asenoki memulungika India yimten kübok liakasa, Yihuda nungertem Babylon lima nung aliyonga Yirusalem mamadok ama, asenoki aginüba aser yongyaba Nagalimaji matong tashi asenoki Naga yimten temeten aser nükjidongji mamadoktsüla. Yihuda nungertem Babylon nung liaka Babylon nunger maküm ama, asenoka India kübok aliba agi India nunger makümtsüla. Atangji, asenok kin ayak züludang aser tetshidang India nunger akümer, kechiyong asenok India temzüng kübok alir, ajisüaka asenok ajak atema Naga nunger ayak mesamai Naga nungerji Naga nunger ama akangakanga nokdaktsübaji tang aser tarutsü mapang asoshi tongtibang asütsü. Tang India government den jembir Naga nunger yimten nüchiso bushir telok tenetia asenoki aginüba ama Naga yimten nüchiso jenjang tashibo lateta India den mejembitettsüa akok. Ajisüaka, Naga nungertem den India tenüng nung jembir, R.N.Ravi-i ashiba ya shitak süra, memenui Naga yimten telatetba ka dangibo arutsü. Pai ashiba nung angatetba agi, Naga lima ya India telongjem küboksa alitsü aser Naga nunger lushia yimten ka küboksa melongjemtettsü saka Naga nunger lushi aser Naga nunger yimten jenjang tajungba ka nung yutsütsü. Ibaji atema Naga nunger o India government na tsüngda yimten ken o tangatettep ka renemtsü. Iba tangatettep ken o ajanga Naga nunger asoshi temzüng ozüng balaka latettsü aser Naga nunger ajak longjema alitsü asoshi ” Naga Cultural Body” ka tentettsü. Tetezü Naga nunger lushi ajak yimten ka küboki maitetaka, Naga nunger ajak longjema alitsü asoshi lokti telongjem tentet ka alitsü aser iba telongjem tentet nisanji tang amshiba Naga nunger nisan ya asütsü. Iba nisan kübok Naga nunger loktiliba telongjem aser sobaliba tajungba küma wazüka ayutsü asoshi inyaktsü. Atangji, iba lokti tentetjibo tang aliba lokti tentet amato angati tenzükba lokti tentet masü saka ita sen den mapa inyakdang nüngdaktsüba teyari ajak India government-i agütsütsü. Itemji Naga nunger asoshi tajung asütsü saka yimten nüchiso jenjangbo matong, anungji Naga yimten nüchiso bushir teloktem asoshi itemji agizüktsü tasak aser tarendaktsüka lir. Ajisüaka ochi o kaji, tang India government den yimjung lapoker Naga yimten ken o jembiba ya küm 22 jungdi asür. Tetezü India den ymjung lapokba küm asortema kanga tain kümogo aser taoba küm metsür ana tsüngda yimten lenirtema aika arishi tembangogo. Item ajakji kodang bilemdangdir, India den Naga yimten jenjang tasen ka latettsüba ya mapa temelabo masü ta angatetter. Iba ama tensa tia ka nung, tamakoktsü kasa meranga mekazüi, tanü asoshi kechi takoktsü, iba takoktsü ken o nung ajemdaker telatetba agitsüla. Küm 59 jakdang Naga yimten latettsü asoshi India telongjem kübok state ka akümtsübajiang takoktsü lenmang liasü, anungji Nagaland state aküm. Ajisüaka, iba jagia Naga yimten temeten asoshi jembiba aser inyakba mapa manen. Tanüa asenok kasa lemtet lenden nung nokdaka lir. Iba ama tensa ka nung asenok asoshia teti atema tatem küma Naga yimten tebilemtsü ya lateta yutsütsübo makoktsü. Iba tangatetba nung, tanü tensa dak apet asenok asoshi kechi takoktsü, item takoktsütem nung ajemdaker Naga yimten jenjang tasen ka latettsüla. Iba ama telatetbaji yaktasa arudaktsüner.