Ochishia inyakdaktsütsü merangba

Alima nung yimsüsüba aser ketdangsüba maparen ajak nung ochishia inyaktsü asoshi teinyakertem dak alima aser nübortem meimba shisatsü alitsüla. Atangji, pei lima aser nübortem meimba shisatsü liaka, tajungshir, tenungiter aser tebushir melira, nisung dang asünungji ma ta ochimashi inyaker alitsü, anungji ochishia inyakdaktsütsü atema senso ajaki yimten aser lokti nung, nüngsen aser timtem tilakabo agia shilem agitsüla. Tanü putu nungbo, government rongsen amshia inyakbaren nung ochishia inyakdaktsütsü merangtsüba inyakyim kaji “Right to Information (RTI) Act’ ajanga temetetnüba ajak asüngdanga bushiba mapa ya asütsü. Atangji, RTI ozüng ajanga government office mashi nung temetetnüba asüngdangba ya ochishia inyakdaktsütsü asoshi dang masü saka nübortem asoshi tajangzük aliba sentongtem metettsü asoshi asüngdanger. Iba ozüng ya amang milen amai lir, kechiyong office file nung kechisarina inyakbatem ajak nembanga aliba ngutettsüsa bushitetter. Aji oda, kodang sensosangertemi RTI ozüng amshitsü meteta office shia nung temetetnüba asüngdang tenzükdir, ketdangsertema kümdanga inyaktsüsa akümer. Ibaji sensosangertemi ketdangsertem ochishia inyakdaktsütsü merangba mapa ka asütsü. Tang tashi nung Nagaland nung senso aikati RTI ozüng amshia government office aika nung temetetnüba asüngdanga meshiba otsü lir. Ajisüaka, tesasatsükaji, RTI ajanga office nung inyakba maparen indang metetnüa asüngdangertem karbo senotsü yong mesüzükdaktsüba osang angashir. Iba jagi nübortem akoksadaktsütsüsa ochimashi inyakba mapatem aika temai madokdaktsüi telong nung dang remsepdakja alitsü südi. Ajisüaka, ano osang tajung kaji, nüngsen aser lendong timtem ajak tizükteta ketdangsertem ochishia inyakdaktsütsü aser nübortem ajangzükdaktsütsü asoshi RTI ajanga office-tem nem temetetnübatem asüngdanga inyakertema karbo lir. Item rongnung S.T.Yapang Lkr o Odi Jamir na asütsü. Tenati tawa toa Legal Metrology & Consumer Protection Department nung atalokbatem kar bushiteta osangkakettem nem agütsüogo. Itemji pei nübo aser rongsen endok mesasai nübortem ajangzükdaktsütsü asoshi inyakba mapatem asütsü. Itemji reprangteta kenübo nübortemia parnok nem konang kabosa agütsütsü imlar. Alima nung ya ketdangsertem aikati ochishia ketdang mesütetba agi nübortem akoksar. Atangji, ajaki ochishia ketdangsüner saka mesütetba kulitemji, ashiko, morumoruba ajanga asütsüa akok mesüra asen lima ama nungbo tetsübu nung kar oshi makok inyaker asütsüa akok. Koba kuli agi südir süang, nübortem madak ketdang asüdang nübortem meyong nübortem nem magütsüi agiadokba mesüra nübortem asoshi inyaktsütsüba mapa ka meinyaki chiadokba mapa ajakji pei kin ashioktsüba mapa ka asütsü. Itemji kodang ketdangsertemi angatetdir, nübortem meyong rongsen aser maongka agiadoktsü melen pei meyong rongsen dena enoksema nübortem yari tenzüktsü. Ibajiang lenir ka asütsü asoshi Tsüngremi maongka agütsürtem atema jangratemtsü taküm asütsü. Itemji yimdangi arua, asen lima nung kodangang, asenoki nübortem meyong shilem agitsütsü aser chitsütsü melen asen jangpong aser senpong nungi enoksema asen lima aser nübortem asoshi inyaktsü ta bilemer. Tangar bendanger aikati pei aaba rongsen nungi shilem  kar agiteta asen tanurtem nem kaketshisatsü angati agütsütsü aser asen nübortem tashidak nungi kümzüktsü atema tenla agütsüba rongsen agi asen lima tonga aruagi asenoka teyari angur. Item jiluji ajizüka asen lima nunga yimsüsür, ketdangser aser takartemi inyaktsüla. Alima topur junga renlokba aser nübortem pei taküm aser kibong agi nümadangtettsüsa inyaktetba mapatem ya angati marur, saka senso ajaki khenbo timtem aser nüngsen arema inyakba agi aser ketdangsertemia pei ajangzüktsü kija bilema masü saka pei lima aser nübortem ajangzükdaktsütsü bilema nendaka, ochishia aser meranga inyakba agi inyaktetter.