Tsüngremi Shimtetba Ketdangsürtem

~ Süpongnüngsang  Longkümer, Darogapathar Dimapur.

Tsüngremi shimtetba ketdangsür ta kodang südir yakta arogo dak angaloker; saka taküm Tsüngrem dak amanger ajak pa meyong Santem anungji pa dak amanga yimsüsür aser lokdi lennirtem ajak pai shimtetbapur; iyongjiang mongdang tenzükdang sarasatemer tenzüker. Saka ano Taküm Tsüngrem dak mamanger alima kin aika, tateshitsü agi India hindu lima süngyanglu külemer, Ijip lima yamala kin aika süngyanglu külemertem yimsüsür aser tenzükertem lir parnokji shibai shimtet. Tasüngtangtsü tulu kechaser parnok limajia lipokdang nungi aliba lima aser yimsüsürtem tajung tetangshe aikasa sutetta melentepba arur kechaser Yosef mapanga pa meimer Farao chuba tajung liasü. Kechiba parnokjia oda liteter? Molumi aka tashi parnokjia alitsü kechaser parnokji molumi shilem nai a na kechia ta bilemer?
Taküm Tsüngrem tenüng nung mezüja sarasatemtsür shimtetba yimsüsürtem aser lokdi lennirtem na amaji shimtetba Nehimia Governor Yirusalem nung kechisa inyak naia züngdanger asü? Tsüngrem tenüng nung totzü mezüja shimtetba Saul chubai kechi inyak aser koda atem naia züngdanger asü? Ahasuerus chubaür temaba Haman sang nung Mordekai asütsü lia pei sang nung pei asüba naia züngdanger asü? Alima temenen agi Nineve tesamar lia chubai anir nüpur aser shiruru tashi lumia Nineve kümzükba naia züngdanger asü? Tsüngremi shimtetba Saul chuba,Dawid chir Absalomi Tsüngremi shimtetba tepo Dawid chuba dak kechi inyak bilemteter asü? Tanü Naga lima tiya naia koda bilemer?
Tanga lima aser kintem indang ken mejimbili, asen lima nung temeshipurtemji shirnok? Shingaia meshitetba temeshipur aika lir parnokji ajemalur,ochi meimer, temeim alir, taremzüker,aser tamangtir parnok sarasatem Tsüngremi langzür; saka tenüng teta shimtetertemi parnok dak meyimlar. Temeshipur ano telok tuluka lir parnokji Counsellor, Sayusüngirtem, Pastortem Parnokpo ajaki meteta arogoi shimtetbapurtem temeshipurtem item rongnung ano (ordinate, vertical axis) Tsüngrem nisungtem nisung rongnung tematiba tashe apenertem nüpur kümzüktsü asoshi teyimla tulu aketba telok.Tanü lima nisungi meyangluba lendong agi alima jendi raksa aotang asen lima kümzükba ya item sarasatem ajanga lir Tsüngrem sangti. Sodom mesamatsünü temeshipur pushi ama asen lima nung pushi nung Aor nungia sünga Reverend noklang ana tema alitsü südi.
Saka ajak tamang kasa masü kechaser Elija kijai Tsüngrem tang sarasatemba agi Baal ainkar 450 kokdaktsü, Balaam ainkari Balak dang angaba agi Gadoi; shirurui pa den jembitsüsa aküm, Elishai Tsüngremi tenyaba anga Naman aneptsü saka Naman sempet pai magizük saka Elisha tenzüker Gehazi külakka sempetji meshizük. Iba ama Tsüngrem tenzüker rongnung na a koba nung aden? Tsüngrem tenzükertemi pei chir asoshi mima sen agi governtment mapa alitsü nung shidak asür masü?
Tamangba jenjang nung tasatangtsü aketba mapa yimya aika lir. Asen lipaliro tangari mangur ama, mesüra memeteter ama saka tangari azünger.Asen tenük ana saka tangar akonük kari nüngsang mapushir saka tenüng asanger, kari nüngsang pushir saka nüngsen angur pa/La dak mapet. Asükümer Tsüngremi nokdanger saka ajemalur nem yimli agütsür. Kar jenjang tila nungi tulutibai ajongketer, karpo tulutiba nungi tilatibai anizüker na a koba nung aden? Pei sasa tila ama tashe mait ama tamajung ama bilem saka Tsüngremi meteta aser ngua lir na kechi nung aden? Oli aruli Tsüngrem ayu (O) pushitsü saka mangutsü mapang arudar mesüra dongago. Pei aliba arogo nung Tsüngrem ayu agi temulung manener, maletter pei aliba arogo doktsür ayu tanang pushia pakzür saka temulungpo memelenshir, ken lir kechi ataloktsü tamongdak makar rongnung adentsü. Na adenba arogoji tashe mait jangra matemer asü? Nai anir ajongmesuang na teti denang seblasebshi mesüe nendaka amangra tangar majungyonga napo ajungtsü Tamang agi ajak junga akümtsü sarasatema nendaka amangdi.