AIDS atema shisabolutsüla

Nagaland nung AIDS tashidak puteter ano talangkabo masü saka tang tashi nung nisung lakh ti shi dak tendangba rongnung nisung meyirijang tertuku dak AIDS keta aliba putetbaji shisabolutsüka lir. Ano Nagaland nung alirtem  asoshi talila shisabolutsü kaji tetsür mashisa alir aika dak iba tashidak keta aliba putetter. Iba osang ya yakanü alima ajunga den külemi Kohima nung AIDS anogomong amongba sentong nung Kripa Foundation telok nung tongti ketdangseri metetdaktsü. Koba lima nung südir süaka lendongtsüdong aser tashidak wara nungi nübortem taküm kümzüka ayutsübaji yimten ka asoshi teinyaktsü tongtibangtiba asütsü. Asen lima yimchiyimjung nung alitsüa akok saka nisungtem mazüokba ajanga menatepa aoba tashidak AIDS amala menokdangtetra, alimabo yimjung saka nübortem ajak samatsü. Iba jagi sorkar senotsü sentong yangludang nübortem anema alitsü asoshi inyaktsüba maparen asoshi senotsü aika lemzüktsür. Aji oda, kin ka tashi itta aientsübaji nübortem taküm  anema aliba dak tuluka keta lir. Iba tangatetba nung Nagaland sorkari temulung kanga agüja meinyakra, taruba küm ishika tsüngda nung Nagaland ya Africa limatem nung atalokba ama anema alirtem dang nungibo shiranger teimba akümtsü. Iba ama mapang nungjibo, ashiko Nagaland Chief minister-ba o Health ministerba na dak dena tashidak tamajung agi tonger mapa meinyaktettsüsa akümtsüa akok. Tanübo asenok jenjang tajung nung alirtemi kodanga asenok dakbo tashidak tamajung jagi matongtsü amai bilemer. Ajisüaka, Nagaland nung jenjang tajung nung alir takar aser tulurtema AIDS agi süogo aser ano asütsü. Tang amai AIDS tashidak nokdangtsüba nung temulung magütsüi odang züzüa toktsüra tulur aser takar chirnurtem aika iba tashidak agi samatsü. AIDS tashidak yabo ki tajung nung chiyongtsü tajung chia anisüngzüka aliba agi matongtsü ta masü saka mekümdangi alirtem dak atongtsü. Ibaibo sensaker tashidak masü saka mekümdangi alirtem rongnung menatepa aoba tashidak lir. Ano, tekümdangtsü kaji AIDS tashidak ya kümdanga alirtem daka memeteti menatsüsa takoktsü lenmang aisü lir. Aji oda, tetsür tebur medemba ajanga aser azü nungi menatepba tashidak nungi jenbua alitsübaji tekümdangzük agi kümdangzüka alitsübaji kanga tenüngdaktsü. Ibayongji, yimten aser lokti aser arogo dena kanga shisabolua iba tashidak nokdangba nung shilem agitsüsa adoker. Tang Nagaland nung AIDS tashidak menokdangteti züindaktsüba ya kanga shisabolutsüka lir, saka ano iba dang nungi shisabolutsü tulutibaji Nagaland sorkari iba tashidak atema shisabolua mebilemer. Iba tashidak anema nokdaktsüba ya alima ajunga mapa asünungji, United Nations nungi tenzüka Nagaland state ama alima tilatiba tashi nung iba tashidak nokdangtsü asoshi longjemer inyaktsü atema yimten yimsüsürtem telongjem tenteta lir. Item jagi tashi itta menokdakra AIDS tongpang ya makoktsü . Nagaland ama tesem nung balaka sorkari temulung magütsüra sorkar nung alir aser malirtem ajak külemi akoksatsü. Tanga lima nungbo sorkari meinyakyonga kija-kibong mesüra lokti tentet takar kari AIDS tashidak ama nokdangba mapa nung tenla tulu agüja inyaktsü akok.  Aji oda, alima ajunga nung AIDS tashidak nokdangtsü asoshi Bill Gates aser pa kinungtsü nati tenla tulu agüja inyaker. Par senji Nagaland tashi arua amshir. Taaktsü kaji, Nagaland nungbo asenoki tenlatsü melen Bill Gates-i agütsüba tenla sen nungjia ochimashi inyaktsü meranger. Tangari tashidak anema inyaktsü asoshi tenla agütsüba sen asenoki miimzüka amshira, ibajiang ano asenok asoshi shisabolutsüka asütsü. Ibaji dang masü saka tangari AIDS tashidak prokshia moi nokdangtsü asoshi tenla agütsüba sen magütsüi, ibaji sorkar senpong nung yur tanga nüngdak asoshi amshira, khuret memetetba sorkarji ibaji asütsü. Aji oda, AIDS metsübuba aser shisabolua mebilemba yimtenjibo nübortem asoshi masü saka nübortem anemer asütsü. Iba ama kibong ajak samatsütsü akokba tashidak anema inyaktsüba yabo yimteni  kanga shisabolua aser süoki ia tashi ajak agi inyaktsüla.