Alima nung tashidak malitsü !

Iba alima aso (century) tatembanglenbo alima nung tashidak kenyongi malitsüsa tashidak nokdangtsü asoshi Facebook nung tongti ketdangser (CEO) Mark Zuckerberg aser pa kinungtsü Priscilla Chan nati sen dollar million masü billion 3 endoka inyaktsü mulungtetbaji alima nung tang alir aser tarutsü nung alitsü pur meimchirtem ajak asoshi temoatsü osang ka asütsü. Asen lima nungbo tashidak tendangtsü asoshi government-i oset aliba aser  government mozü kidang shirangertem  asoshi teyari yokba maparen nung  ochimashi ken o okadak benoka bushisüngdangba mapang Facebook tongti ketdangser kibong aser ano Microsoft ngutetsang Bill Gates aser Melinda  na kibong amai alima nung tashidak nokdangtsü aser kenyongi mali kümdaktsütsü asoshi pei senpong nungi sen zünger mezüngma agiteta tenla agütsübaji asenok ama sensaker aser shirangertem dang maochii inyakertem asoshi tangazüktsü mapa tajung ka asütsü. Atangji, Bill aser Milenda Gates nati taoba küm 15 tashi alima nung talisa HIV/AIDS aser Polio agi shirangertem yaritsü aser item tashidaktemji alima nung kenyongi mali küma samatsütsü asoshi tena sen billion aika endoka inyakdagi. Iba ama mapa tajungji ajizüka Mark aser Chan natia inyaktsü apusor. Tena nükjidongji 2100 küm tashi nungbo alima nung tashidak kenyongi malitsüsa tashidak aneptsüba aser nokdangba mapatem inyaktsü.  Aji oda, tena nükla nung tena ama tanü taküm alir taintemi iba mapangji pei arishi agi metongtetaka asen chinurtemibo iba mapangji tongtettsü aser parnokbo tashidak maliba putu nung jangratema alitsü. Idangjibo, nisunger arishi küma tang dang nungi kang agia talangba alitsü südi ta bilemer. Mark Zuckerberg kinungtsü Priscilla Chan ya tila tanurtem anepalur medical doctor ka lir aser la dangi tanurtem shiranga bener aruba mapang lai parnok tsüraburtem dang tanur tashidak ya kanga mejungi kümogo, joko majungtsü ta ashiba o tem agi la mulungjang animesüngzükdaktsüteti bilemtetdaktsür. Iba jagi balaka lai la kinungbo den külem ser alima nung tashidak ajak nokdangtsü asoshi inyaktsü mulungtetogo. Iba nükjidongji ataloktsü atema taruba küm 10 tsüngda sen dollar billion asem endoka Univeristy asem den longjemer inyaktsü lemtetogo. Aji oda, iba mapa nung scientist aser engineer-tem longjemer oset tasen tasen aika yanglutsüsa akümtsü. Iba mapa ya küm aika agia inyaktsü, ajisüaka tarutsü nung chirnurtem aliba putu nung tashidak ajak kokteta litettsüsa takoktsü lenmang lira akok tashi ibaji atema inyaktsü ta facebook tongti ketdangseri metetdaktsüba angashidang pelar aser parnok amaji asenokia tarutsü lanu putu asoshi kechi inyaktsütsü ta bilemer. Tezüdangtsükaji, asenok o parnok na tsüngdajibo anüng o ali na amato lir. Parnoki parnok akaba agi alima nübortem ajak yaritsü aser jungdaktsütsü meranger saka asenokibo nübortem meyong agi asenok kija akatsü meranger. Parnokibo alima nung tashidak nokdangtsü asoshi parnoki meranga inyakba nungi anguba sen tenla, asenokibo tazünga mezüngdangtettsüsa, agütsür saka asenokibo parnoki agütsüba tenlatem nungi miimzüka agitsü meranger. Iba amaji tangari pei ket agi inyakba nungi alima nung alir sensaker aser shirangertem yaritsü tenla yokba senotsü nung dena asenoki miimzüka agitsü merangra, ibajibo asenok asoshi dang masü asenok chirnurtem asoshi kanga lendong asütsü. Aji oda, Bill Gates aser Mark Zuckerberg nungertemibo parnok rongsen agi asen chirnurtem asoshi tashidak maliba  putu mapang ka asoshi pei rongsen jenti tenla agüja inyakdang asenokia asen chirnurtem asoshi putu tajung ka yanglutsütsü bilema ochishia inyaktsü aser alitsü merangtsübaji kanga tongtibang kümogo. Atangji, asenokibo parnok amajibo alima tanurtem ajak asoshi mapa tajung inyaktsübo makoktsü, ajisüaka asenoki asen chirnurtem danga ochishia inyaktsü aser alitsü sayutetra, asenok shilembo takok ngua inyaker asütsü. Aji oda, kechi mapa nung südirsüaka, ni asoshi kechi tajangzük lir, commission kwi angur (?) ta masü saka nia nübortem asoshi aser tarutsü putu atema kechi tajung inyaktsütettsü ta bilema inyaktsütsüba mapangji Naga nunger yimsüsür, lenir aser nübortem ajak asoshi tongadokogo.