Alima temenen mapatem ajanga putu balala nung Tsüngrem jashidaktsür

– K Lima Longkumer, Chumukedima.

Tsüngrem-i alima rangpen nung linük ajunga den CORON VIRUS ajanga jimpir. Tsüngrem shiri bushidir parnok kümzüktsü.

Alima nung timtem tekangshi tulu ajuruba pututem:-

1. Noa putu nung tzümetsüng agi alima shidok. Kodang memchiri tekülak tamang mapatem inyakba aser parnok mulong nung teti tamajung pilemer ta kibubai angu. Lipok 6:5

    Kechiaser anogo tenetnü lir ni alima nung anogo lirr nü aser lirr aonung tsünglu arudaktsütsü, aser alima nung ni yangluba taküm samatsütsü. Lipok 7:4.

     Alima nung taküm aliba ajak, ozütem ajak, shirurutem ajak aser nisung ajak asü. Lipok 7:21. Saka kibuba madang Noa-i taochi angu. Lipok 6:8.

2. Lot putu Sodom aser Gomora mi agi samatsüba:-

     Lot den jala ana kodak tenyar-i yokba mi nungi taküm kümzük. Lipok 19:25 (saka Lot tebutsü-i Kodak tenyari ashiba mangae tesülen meyipa reprang, anungji la metsü tongshi aküm. Lipok 19:26

3. Yona ajanga Tsüngrem-i Nineve yimti tulu samatsütsü aliba nungi Nineve nungeri Tsüngrem bushiang ta ashitsü tenyai yok.

Yona-i künü lenmang yimti-i aitsü tenzük aser pai ayimtena ashi, “Nineve samatsütsü joko anogo lirr nü dang” Yona 3:4. Kodang osang jagi Nineve chuba atong, pai chuba menden nungi arameso aser pa nungi chuba sü luzük, aser anüm sü apen, aser aut nung amen, pai ya oda shia sangdong, aser chuba aser tongtipur tashe ajanga Nineve sünga osang prokshi. “Nisung süaka shiruru süaka nashe süaka, san süaka kecha temenakdang. Parnok techiyong mesüra tzü tejem. Saka nisung aser shiruru naprongla anem sü apendakjang aser Tsüngrem dang tashi agi prnoki ayimtendakjang; Hau parnok  keet nung aliba teka yitepba nungi, aser parnok shia bi tamajung lenmang nungi meyipdakjang. Ashiko asenok mesamatsüsa. Tsüngremi temulong meyipa aser pa tesashi ain adokba nungi meyipba mapa angu aser Tsüngrem-i, pai parnok dang inyaktsü ta shiba tamajung nungi temulong meyip aser pai aji meinyak. Yona  3:6-10

“Nineve nunger chuba nungi shir telaba tashi anem sü apener aut nung mezüa sarasadem, anungji par yimti aser nüpurtem kata mesamadaktsüe Tsüngrem-i kümzük.

Alima otsü meteter kari ashiba agi alima nung küm 100 shia wara tesashi kaka agi semdanger. Tesüiba küm noklang 400 tsüngda reprangdangra yamaji angutsü. Ibaji 1720, 1820, 1920 aser 2020 kümtem nung.

1720 nung ya atalok: 1331 nung Black Death atalokba sülenbo iba wara ya tesashitiba liasü. 1720 küm Levant yimti nungi Yersinia pestis ta sür wara ka densemer shishilembaba rong Grand-Saint-Antoine ajanga marseille, France yimtii bener aru. Iba rong nung Sidon, Lebanon nungi khu kar inoktsüdang warajia densemer yok. Iba rong nung mena alir Turkey nunger ka tama wara jagi atong aser koba melii süatok. Pa sülen yangji mena alir aika wara jagi oda rong anisang atong. Wara agi tonga alirtem mena aliba rongji Livorno yimtii marudaktsü.

Iba rong Marseille yimti tonga aru aser Lazaret nung ketdangsürtemi wara agi atongertemji tangaleni modaktsüi ki ka nung ayu. Mapang tatsüka shishilembaba ataa ali. Marseille aser Levant tsüngda shishilembaba kanga sashia liasü nung aser French nunger parnok denji shishilembaba meli lira maparen aika nung tamakok angutsü ta meteta rong mesenzüi anendaka ayubaji lapoktsü nüburtemi akanga aser aji oda lenmang lapoka ayu. Anogo ishika lir külen, Marseille yimti waraji poktet. Mapang tatsüka tsüngda hospital süngadok aser nisungtem tanen makai süa ao. Nisung aika külemi aremtsü leper atu saka ibaji mela mela süngadok.

Joko Marseille nung yimsüsürtem jateper ozüng tesashi ka yanglu aser ibaji tanga kiyong nung alir shinga dena tongtepratep masütsü aser shibai tashi mangalir tepseta indoktsü. Ibaji mapa küma inyaktettsü asoshi parnoki murdele peste ta sür lungrang aranga yanglu, ibaji metong nung meter 2 aser temelemji 70 cm liasü aser iba nungji tanüker ayu. Iba lungrangji tanga Plateau de Vaucluse nung angutsü.

Küm ana tsüngda nung nisung 90,000 rongnungi 50,000 süadok aser kidanger linük nung 50,000 asü. Mapang tatsüka tsüngda nübur aika süaka parnoki yimti ajaklen tzü aagi merük aser rongsenketsüng nung tanaben ajungket. Parnoki West Indies aser Latin America nunger den shsihilembatsü tenzük aser 1765 nungbo par lima 1720 nung koma tashi ita liasü iba jenjang nungji ajungkettet.

1820 nung ya atalok: 1820 nung mezüngbuba Cholera wara poktet. Cholera koba dang first Asiatic cholera pandemi mesüra Asiatic cholera taa ajar, iba tashitak ya Calcutta anasa tesem ka nung 1820 meta poktet aser Southeast Asia nungi Middle East, eastern Africa aser Mediteranean tsütsülen tzü ajanga prokshia ao.

1820 March ita iba tashidak dang Siam ta aja aser May tashi nungbo Bangkok aser manila aser Java, Oman, Anhai aser China lima tashi ayimsünga ao. 1821 tashi nung Japan, Persian gulf, Baghdad aser Syria nung liasü. Iba tashidak 1824 küm anen. Temeteteri ashi agi 1823-1824 tsüngda tsüngküm nung kanga mekonga aküm aser iba mapang tzü nungji wara mesenji tepset alitsü. Iba mapang nung tashidak jagi nisung kwi tepset ashitsü makoker saka tajemba agi nisung 100,000 bosa tepseter alitsü.

1920 nung ya atalok: 1920 nung Spanish Flu ta sür wara ka poktet. January 1918 nungi December 1920 tashi poktetba wara ya alima nung tashitak agi nisung tepsetba rongnung tesashitiba lir. Iba tashitak dang aikati Spanishi flu ta aja koba nung H1NI mesen keta lir. 2009 küm poktetba tashitak Swine flu den saku, World War I (28 July 1914 to 11 November 1918) mapang sepoy-tem yirua alir anepalutsü atema hospital camp tuluka Etaples France nung mesema liasü aser iba nungi Spanishi flu ya poktet ta ashir. 1999 küm British nunger virologist John Oxford-i bushiteta publisher asüba kaket nungji yamai shia lir. 1917 tatemlen Etaples France nungji sepoktem yimra tapu ka agi atong. War nung yirur alirtem anogoshiba ning lakh ka shi bener aruli oli ta senzü. Iba hospital nungji war mapang mim mozü aser injang agi nisung aika yirur bener aru. Iba nungjisa sepoytem aliba yimtsüngtem nungi bendena ayu. Ak dak iba wara mesen poktet.

March 4, 1918 küm hospital nung soruchioker ka tama iba tashitak agi atong aser anogo ka tsüngta yangji alirtem nisung 522 dak menalok. March 11 tashi nungbo Queens, New York atong. France, USA, Japan, New Zealand, Iran, Ghana aser tanga linük aika nung prokshia ao. World Health Organization ajanga asadangtetba agi iba wara yagi alima nung nisung 550 million mesüra alima netsüng rongnung 29.5% dak kongshi aser million 400 shi asü ta ashir. Iba wara yagi ita 24 tsüngda nisung tepsetbaji HIV/AIDS agi küm 24 tsüngda nisung tepsetba dang nungi kanga agi timba lir.

2019-2020 Coronavirus: Iba wara dang coronavirus disease 2019 (COVID-19) ta ajar aser alima tesem aika nung kangshidar. Iba tashitak ya mezüngbuba Wuhan, China nung December ita 2019 küm poktet aser SARS-CoV-2 mesen agi kangshir. February 27, 2020 tashi nung country 60 nungi nisung 85,000 iba wara agi atong, item rongnung 8000 serious lir. Nisung 2900 süogo aser 39000 jungadoker, ano karbo aneper tanaben shirangadok, karbo meshirangaka kinüngertem menalok. Iba wara yari atongtsü mela melar.

Iba wara ya aketba aser hachiba ajanga mopung nung belena nisung ka nungi ka dangi menaloker. Iba wara yagi anogo 2 nungi 14 tashi nung tongadoker. Iba wara agi tongra shirangtsü, akettsü aser tangu junga mesashitettsü. Iba tashitak aneptsü mozü maka saka mozü tebushidak lir. Pei sasa teka tzü agi metsüktsü, shiranger tejak nung mekongshitsü aser akok tashi pila aliba ajanga iba wara nungi kümüka litettsü. Nisung shibasa iba wara agi kangshir ama südir akok tashi teni tebang nembanger alitsüla aser tekaraba nung mozüki bushia oa anepalutsüla.

World Health Organization (WHO)-i iba dang ya Public Health Emergency of International Organization (PHEIC) ta ajatsü ta January 30 nü sangdong. China aser alima tesem koba nungsa iba tashitak agi tonga lir, yangji senzüsenpongtsü nokdanger, curfew ozüng agütsür aser shirnagertem mechioker anepalur. Airport aser train station nung screening agia tashitak alirtem puteter, aser senzüsenpongertem kümdangshia senzütsü ajungshir.

2020 nung China lima poktetba Choronavirus agi nisung 80,000 (Feb 27 tashi nung) dak tongogo aser nisung aika asü. Japan, South Korea, Iran aser Italy nung sashia kongshiogo.

Temeteter aikati ashir, küm 100 sülen alima dangi wara tesashi kaka arur aser ibaji tang China nung poktetba wara ya asütsü südi. Ibaji shitak süra nisung aika asütsüa akok ta takzür.

Putu palala nung nisung tenüng tütta shirnokisa tekangshi tensa ajurugo, tanü 2020 putu nung NOVEL CORONA VIRUS wara agi asenok alirtemi ya ajurua lir tanü alirtem ya tia maka nüpurtem ta ashitsü mapang, saka iba wara ajanga alima nung aliba nüpur ajaki Tsüngrem dang lumia sarasademtsü mapang tajung pentsüogo ta shidi.

Putu aika China lima ya communist imsü amangertem, parnok tamaren lima akümba agi parnoki tanga imsü kanga mezüngmeshir, parnoki Christian aeka reshikangshidaki aser aeka tepsettogo, tanü par lima nungi NCV tashidak poktet aser iba tashidak agi alimang  süngugo, nisung aeka sügo, aeka dak kongshia lir aser mekongshir tarakzü majung temulongjang tenna kokroker litepdaki. Linük ajungai la dang jashir.

Alima tashe apünertemi ozüng aeka yangluogo iba jagi tashi mangar alentsü, PM-i India nunger ajak timtemer atema sen crore aeka sanctioned agütsügo, ano asen state CM-i Govt. tenzüker ajak CM fund taser künü taa akanger saka iba tashidak yabo sen agi manüptsü, saka Tsüngrem tashi ajanga tang akoktsü aser Nagaland for ‘Christ state nung alirtemi Tsüngrem dang akangtsüba ajak agi alim; hon dang nungibo Yisu-ang shimdi “ta tasü itta shidi. America-i alima asoshi sen aika tenlaogo, India PM-i a sen crore aeka tenlaogo ano tang dang nungi timba sanctioned süang ta ashinunga PM-i hai ta nangzüktsü, saka iba sen jagi timtemerbo tiyari angutsü saka sen agi iba tashidakbo maneptsü. Ano Naga nungerbo iba sen alozükka akitsü tetemsü nüba aekba lir.

Tsüngrem o-i asenok dang ashiba dangi ken meyipdi.

Isaia 24:1 nungi 23 tashi ojang kada müzüdoki züngdi.

5. ali nung alirtemi alima menentsür
6. anungji ataktemi alima meyoker
7. Pelashishia alir ajak shesa atemer.
8. sasa pelar ajak shemaka lir, linük nung menüremtepba samaogo.
9. tetsübutsü kangla aser sang nü madak lir, oh alima nung alir nisungtem!
10. Aser shiba tetsübutsü ola nungi jendir kangla nung tsüktsü; shiba kangla telong nungi adokdir sang nung aputsü;
11. iba anugo nung ya ataloktsü, oda kibubai temalen talang nung aliba temeranger aser alima chubatem merenshitsü.

Isia 26:20-21. Arung kü nübur, na nü taktangi iang, aser nü madang kishi ayubangang. Ain adokba süia mao tashi nü sasa kungpiga adokdaktsütsü, aser joko pai tepsetba mimiimtsü, kechiaser bi talidak nungi adoktsü aser alima nung alir ajak parnok tai yari merenshitsü. Alim-i aji arutaki aser shirnok tepsetogo parnokji alimai joko memetettsü.

Jerimiah 16:4: Tasütsü tashidak tulu agi parnok asütsü. parnok mang mayitsü, mesüra parnok maremtsü, parnok ali tema nung jana ama alitsü. Nok agi aser ayawara agi parnok samatsü aser tasümangji anüng ohzü aser arem shiruru asoshi chiyangtsü alitsü.

Aji oda Italy nungbo nisung aremdak maka kümogo ta angashir (Latest news)

(My heart cries. This is the army in Italy. Not going to war, but carry dead bodies)

Tang tanak nisung anadi mejemba khen. Tesüngmangtsü koa jeppa khün atenba net nung angu.

CORONA VIRUS -SONG OF HOPE

If we pray together you and I

And put our nations to God

The holy spirit will come down

And heal us from COVID-19

Corona virus can be treated

Our scientists will find the solution

The holy spirit will come down

And inspire our scientists

The holy spirit will come down

And heal all nations together

Let’s put our trust in Jehovah our God

All nations on earth will be saved.

(Only Jehovah has the Answer)

Khün ya (Temenen niungtemi Tsüngrem jak bushiba)

Asenok ajaki tekülem nung aser telok palalai sarasadem mapang iba khün ya dang tendi (Ya tanülai ajungshiba khün lir)

MENEN KHU KALVARI NUNG TOKJANG (Burdens are lifted at calvary)

1. Temenen khu taret pener, jashia liasü;

Menen khu kalvari nung tokjang, yisu-i kümzüktsü

Lep: –              Menen khu kalvari nung tokjang, kalvari, kalvari,

Menen khu kalvari nung tokjang yisui kümzüker.

2. Tetsüba tejashi ajak, yisu tsüngdang tokjang;

Menen khu kalvari nung tokjang, Yisu-i kümzüktsü.

3. Asen nüktzü ayimbaji kibuba-i angutsü;

Menen khu kalvari nung tokjang, Yisu-i kümzüktsü.

4. Yihovah na ozü Tsüngrem, onok nü jak bushir

CORONA VIRUS tashidak ya nü züh-i shidokjang.

Lep:-               Menen nisung sarasademer, anepjang, anepjang,

Menen nisung sarasademer oba nai anepjang….

Oba nai anepjang

(Atangji Tsüngrem-iang asenok aneptsütettsü)

Tsübgren-i iba khen atener ajak temeshi tanüla agi semdangang.

Ken metetnüra Mobile number agütsür. 9402867797