Angati anguba nung memetalokli

Senotsü mesüra tagitarutsü ka angati angubaji junger, saka nisung kati kecha meinyaki pa aser par kibong teti angati anguba rongsen agi mesütsü bilemra, ibajibo teti meshimetsür küma aotsü tetenzüker asütsü. Tanü asenok aika peisasa pei memesütet mesüra pei kibonga anepalu mesütetba timtemji alima nung rongsen makaba agi masü saka angati anguba sen dak taküm aser kibong metaloker alitsü bilemba ajanga lir. Asen lima ya ali temo aketba lima, anungji kechi lu yimnüar kanga junga yimtetba lima lir. Ano külen asen nüngdak nung amshitsüsa süng aser long peria dang lir. Ali telong tashi perepa lua rongsen agiteta mamshiyonga item ali, süng aser long jagi rongsen kümer jangratema takar küma aliba purtemji asenok lir. Asenokbo meshimetsüa timtema alitsüsa kecha kuli mali, kechiyong ali tajung aser Tsüngremi anü aser tsünglu mapang shitak nung yoker, anungji alu meyimtettsüsa mesüra mapa meinyaktettsüsa tsüngsang mongpu majungba anogo kata asenoki majuru. Itemji tesüngmangtsü temoatsütem lir. Asenoki item temoatsütemji mezüngshir aser mereprangtetter. Asenok ya tsüraburtemi tali meimba ajanga raksadaktsüba chirnurtem amato lir. Nagaland state nguli nungi India goverment-i asenok nem senotsü talubosa agüja aru. Mapang kabo Nagaland nem India government-i lemzüktsüba sen magima meyipa yok ta jembiba otsüa angashiogo. Atangji, ibaji ochishia inyakba agidang masü saka sen aika amshia terenlok mapa inyaktsü asenok kolok agi matong aser mapiteptetba mapang liasü südi. Tangbo, center nungi sen kwi yokdir yokaka magishi dang asütsü, kechiyong tangbo Naga nungertemi terenlok mapa tulu inyaktsüa meteta kümogo aser mapa meinyak ser sen kwi südir süaka tanguba ajak agizüka agitsü kecha arendaka mali kümogo. Iba amaji center government-i temeim agi yoker asü mesüra tesemba agi Naga nunger taküm jakla raksadaktsütsü yokar mejangjateti Nagaland  asoshi sen talubosa yoka aruogo. Iba denji ano pei atsü nung süngdong ka atema nunga subsidy sen agütsür, tzülu tilaka ayim nunga subsidy sen agütsür, ango tzübo tilaka atu nunga angati sen agütsür ta mapabo shingaia jungjunga kodang mereprangtsü saka tenüng zülur sen dang angati agütsüba sobaliba ka agi asenok tanü tashi ayongayonga angati anguba sen dak dang metaloker aliba taküm aser kibong aika lir. Iba denji ano jang seret nung sen asem agi angur aser election aru shia angati sen angur ta asüba mapatem agi asenok taküm aser kibong aika telongi ludagi. Iba ama angati senotsü teyari anguba sobaliba nung asenok küm aika ayongayonga arudagi. Angati senotsüa aser jangotsüa angur asünungji, kecha tebilemtsü mali yimtak yimdong nung aser town anasa alirtembo town nung kazüa senzüdang küm süitema memetet arishi süitemdaktsür. Ajisüaka, asenok tia ajung, tanübo angati sen anguba lenmangtem aika shibangadokogo, anungji meinyaknüyonga inyaktsüsa akümer. Atangji, alima nung shiba südirsüaka mapa meinyaki kazütsübaji jangratemtsü taküm masü, pa mesüra laji tezüdangtsüka, tasoa meshizük. Kechi inyaker ta asüngdangdang, tashitsü maka, kecha meinyaker ta ashitsübaji senso ka asoshi maksü lir. Kecha meinyak ser koda chiyongtsü aser arogo, lokti aser yimtena koda yaritsü ? Kecha meinyak ser koma anogo süidaktsütsü ? Tanü putu nung ya tazüngertema mesüra mazüngertema mapa maka ta ser mapa meinyak kazüba putu masü. Mapaji pei kolok agi adokdaktsütsüla aser aji peisasa tenzüka inyaktsüla. Tamasayongi takar asüba agi mapa tenzüka inyaker masü mesüra mapa ka tenzükli tajangzük ngua jangratema alir masü, item ajak nungji bilemdangba, meranga inyakba aser taremzük mapatem aika keta lir. Asenoki nisungtem takar aser takoker kümer angu dang nükshia repranger saka asenoki parnokji kodaser yamaji takar aser takoker aküm ta mebilemdanger. Atangji, karbo mashilen nungi akümba takar aser takoker alitsüa akok, itemji yutsüdi saka meranga inyaker anguba rongsen aser takok agi takar aser takoker akümertem jiluji ajizüka asenoka takar aser takoker akümtsü merangtsüla.