Aor Nüngshilung/Taochilung Samaogo

– Talitemjen Imchen.

Ao limai aiben timtem balala aruaka, asen tenük agi anguba aser tanü pututemi ajurushibaji, DISTURB AREA ACT, talisa 1994-1997 küm tashi Indian Army-temi kangshiba ya ka liasü. Iba mapang armytemi nüburtem kangshiba ji tepang agi ashitsü makok, saka tejak nung reprangteta timtemji liasü. Kima kirü parnok tasüng. Bendanglen senzü majung check post agi sünger. Joko tetsübu agi asüng kechi inyaktsü ta masü, army nungi jenbuteter asü masü ta bilemtsüsa tensaji ajuru. Shir danga timtem rasaa meshitet, Aor akümdong samar ajaki timtem ajuru. Talisa shirnok indang ki aser dokan rongdoktsü, azük, aka aser tashiyim agi taküm raksatsür yutsü. Item kija aser kibongtem asoshi khuretji tali liasü.
Joko Ao temolung Mokokchung yimtiba nung nübur ajak Yisu asoba benjongmong monger, küm tasen atongtsü mapang ka liasü. Saka Indian Armytem lenden lima nungi meditemi Mokokchung tenemi atujen atu. Parnok asoshi Mokokchung nem iba tako marok jemdaktsütsü mapangji renemadoker liasü südi! 1994 Dec. 27th anepdang anü adoker külenbo Mokokchung nung injang aser bomb olatem tasüng aküm. Iba sülen ki nung mi senloker arongtsü tenzük. Garitem arongtsü tenzük. Injang agi nisungtem akatsü tenzük, pei kidang aser dokan den mi agi rongset. Parnoki metongtetba tesemtemi bomb yoka poksatsü. Senzüsenpongertem butt aser süng agi atep. Tobur tajung tetsürtem tashiyim agi raksatsür yutsü. Armytem asoshi talangka nungi küpzüknüa aser merenshinüa aliba ama parnok molungnena Mokokchung yimtiba merenshi. Ao lima ajunga iba osang angashia aser army ket nungi taküm jenburtem, küm tasen yongyatsü melena, pei pei taküm jenjang makai kümdaktsü aser tebilemtsü ajunga tatayuyu agi süngdaktsü.
Item ajak tenüng nung Mokokchung temolung (main police point) nung nüngshilung ka “AIATAI” ta tenüng saker azünga ayu. Shir teloki azüngar ni memeteti liasü. “Timtem Ka Ajanga Longjemshir Saka Temoatsü Ka Ajanga Lemsar” ta apijem o ka ni angashir liasü. Aser AIATAI nüngshilung lenjang nungji noktaker, iba apijemo ji bilemteta nia taochi angu aser shir teloki lung ji azüngar, kangasa tapet Aor asoshi shisateta inyakogo. Aor asoshi taochidongji ibai asütsü. Aor lokti balala nung meketmesen adokdang, kati ka machinütepi shisa ramatepdang, iba NÜNGSHILUNG ji ngur lenir aser netsüng aika taochi angur aser ngua alitsü tamang aka. Maremzüktettsüsa tensa mapang arua anokshidanga, iba nüngshilung ajanga shisatsü alangshir aser taochi angur. Iba nüngshilung angudang, lenirtem pei taküm samatsübo kecha mebilemi, pei tasoli aser nütsüng asoshi nüksü nüta anibelemtepba bilemteter. Aor ajaki aküm agüjaa kati ka aria bilemtetdak nüngshilung, ibaji senti perem dang nungia taoba lung ka liasü. Iba nüngshilung jagi, kija, kibong, kidong, tsükong ta masü, saka Aor ajungai teka ka sür alima asoshi nokdakba lir. Iba yagi Aor yongtsü nung temeim poktetdaktsür aser tesempatep mekongdakja taochi angur.
Tanübo shir teloki kechi tangatetba nung indokar, mesüra tajungba yanglushitsüba asameyangtepdar ni memetet, saka iba “nüngshilung/taochilung” asen den pilaa lir aser mali kümogo. Aor ajak asoshi NÜKSÜTSÜ SÜNGRA/IMLIBILEM SÜNGRA apuba tongpang ji ibaji lir. Nüngshilung maliji tepang belentep o jibo jembia jembia jembimadoktsü südi ta nibo tsübutsür. Ibaji dang masü lanuasensor atema, iba otsü ji tanübo tar nunger otsü ka ama dang küma lir. Nisung tamajungeria nüngshilung ji ngur aser otsü ji meteter külenbo, Ao lima ji raksatsü masü, aria meimtsüsa, tanaben tajungba, tuluba aser tabensaba nüngshilung ka, pei oshi aser engraji agi zülur ayu nung asenok den iba tongpangkokba otsü teti alitsü ta nibo teti menungraa bilemer. Aser iba nüngshilung ajanga tarutsü mapangtem nunga, Aor chanu kija aser telok balala yongtsü nung taochi tzüpokdak pokteta ayimtsü tamang akar.
Alemli bendang lima nung nisung asüba tashi, kinünger aser anükapangeri teret mesüra tenüng bener arua, nüngshilung leper yanglua ayur. Ibaji asenok ajak azü nung lir aser leper tasü ka semdangba ajanga anisüngzük aser taochi angur. Yamaji akok nungbo tanü Aor lenir nüktang tajungtemi, iba “nüngshilung/taochilung” atema ken apijemshia shisadanger, police point nung dang ta mesüaka, iba nüngshilung shilua tesem ka nung tanaben metonga ayutsü jungdisü ta nibo bilemer.