Asenok atema mapa tasak

Naga yimten ken o latettsü asoshi India sorkari Naga nunger yimten nüjiso bushirtem den jembitsü asoshi shimtetba nisung R.N.Ravii Naga yimten tebilemtsü ya tatem küma latettsü asoshi kanga meranga inyakdagi. Pa jakdang kasa mapa atema shimba nisung parnok ana asemia kanga meranga inyakogo saka Raviisa temerangba inyaker amai reprangtetter. Aji oda, pai India tenüng nung NSCN-IM den jembiba maparen ya kechisüdir süaka tekaratiba nung tatem katibosa arua lateta toktsütsü mulungtetogo ta pa jembiba o aser mapa nung angatetter. Ashiko, taküm küm matemdangsa aser Christmas mamongdangsa India sorkar o NSCN-IM na tsüngda Naga yimten ken o jembiba ya telatetba kati arutsüa akok. Ibaji asenok ajak asoshi tesüngmangtsü meimlaba mapa ka asütsü aser agizüktsüsa akümtsü. Tang ya Naga nunger  shingaia kodang kechika Naga yimten nung ataloktsüar memetetba tia ka nung lir. Kari NSCN-IM o India sorkar na yakta dang telatetba kati arutsü ta imlar saka ano karibo mapa tasak asünungji ano mapang agitsü ta bilemer. Ibaji R.N.Ravi o Th Muivah nati tajungba meteta alitsü. Joko küm 18 tashi India den yimjung nung Naga yimten ken o jembia aruba sülen kechisüdir süaka tangbo takoktsü lenmang ajak bushitepa Naga nunger o India sorkar na tsüngda yimten tashi lemsatepa agitsü merangba shisatsüji junger ta bilemer. Atangji, India o Naga nunger na yimten tashi lemsatepba ya tang mezüng masü saka Nagaland akümtsü asoshi India den Naga People’s Convention lenirtemi tangatettep yangluba onük 16, koba dang 16 Point Agreement ta ajar, iba yaa India  o Naga nunger na yimten tashi lemsatepa renemba tangatettep ken o lir. Aji oda, India temzüng arla 371(A) nung zünga yutsüba temzüng ya tanga kecha masü saka India o Naga nunger na yimten tashi lemsatepba (shared sovereignty) mapa ka dang lir. Anungji, tanü asenoki aseni bilemba ama melitetra, ibajibo asenoki asen nem lemzüktsüba yimten tashi mamshitetba ajanga asütsü. Iba tangatetba nung tanü NSCN-IM o India sorkar na 3rd August nung Naga yimten tebilemtsü ken o tatem küma latettsü asoshi tamendakdak ka renemogo. Akhidang amato masü iba terenembabo shinga dang mesayu sign ser nembanga yua lir. Iba jagi Naga nunger aikati iba terenemba ken o ji metetnüa meshir. Ibaji tim dang lir. Ajisüaka, India sorkar o NSCN-IM na pronglai mesayuba nungji tebilemdangtsü tuluka lir. Atangji, parnoki tezüluba nung mesayutetaka, parnoki yimjak nung jembiba onüktem rongnung Naga yimten latettsü asoshi India den yimten tashi lemsateptsü aser Naga nunger kin ajak külemi alitsüsa telongjem ka tentettsü. Iba telongjem dak Naga nunger asoshi temzüng ozüng yanglutsü tashi alitsü aser iba telongjem nüngdak inyaktsü asoshi India sokari sen lemzüktsütsü. Tetezü, Naga nungerji India denbo India densa alitsü.Ibaji shitak süra August 3 nü India sorkar o NSCN-IM na tsüngda renemba ken o nungji, ashiko, ” Naga yimten tebilemtsü ya akok tashi tekaratiba nung tatembang küma latettsü asoshi India temzüng kübok lenji arutepa Naga nunger o India sorkar na tsüngda  yimten tashi lemsatsü,” ta renemer sign sütepa alitsüa akok. Mangu nungji memetet, saka iba ama yimya nung dang ken o jembia aotsü asoshi renema lira, yangjibo takoktsü lenmang aika angur. Ajisüaka, kechi komaka latetdir latetaka, ibaji asen lima nung amshitsü aser asen nübortem asoshi dang asünungji, NSCN-IM teloki India den tatem küma mejembidang,tangar Naga nunger linük tenzüker teloktem den yimjung yanglutsü merangtsüla. Naga yimten tebilemtsü latettsü ya temela asübo NNC ka dang asüba mapang latetla mesüra NSCN ka dang asüdang latettetla, saka tasak asüba agi melatetteti aruogo. Aji oda, joko mapa tasak ya asenok ajak meyong kümogo, anungji mapa tasak nungi jena moi asenok ajaki pei akokba shilem inyaktsü anogo agi akanger.