Degree masü mapa

Tanü putu nung tanur ka kaketreju nung graduate degree angutsü asoshi küm 17 agir. Küm tertenet kaketshisatsü bushidangji tanurtema kanga belemer aser tsüraburtema rongsen aika endoker. Ajisüaka, degree-ji ngurbo mapa angutsü ta mali, kechiyong degree anguba kija agibo mapa mangur aser meinyaktetter. Aji oda, tsürabur o tanur na prongla atema degree ngur külenang shisatebuluba bolur. Degree anguyonga mapa mangur asünungji ano post graduate degree atema azünger. Ajisüaka, post graduate degree ngur külena mapa mangur. Anungji, ano doctorate jenjang tashi nguteta azünger saka iba degree jagia mapa mangur. Iba tia nung jala-jabasotem aika tazüngba degree bener kecha mesütet kidang tsüraburtem nemsa mesüdakja kazüdokba purtem aika lir. Item degree abenertem nemji ano tsüraburtemisa mapaa bushitsütsüla. Aji oda, joko tazüngba degree-bo tuluka angu nungji kidang mapaa meinyakli asür aser tangar tsüngdang teka mapa inyaktsübaji taaktsü maka amai bilemer. Iba ama tangatetba aliba agi lanurtem aika chiyongli kazüli, chiyongli kazüli ta temanga marakzüktet aser tekolokia mapa meinyaktettsüsa yirar  ama kümer lir. Tsüraburtem asoshi dang masü saka tanü lokti asoshi shisabolu tulutibaji aji asütsü. Akhidangbo, kaketshir ka class 10 ajangtetbaji kanga takok tuluka liasü, anungji graduate asübajibo joko anünglak tashi tua meteta azüngba den kasa bilema tushi aser pelatep. Ibayongji, graduate asübaji tangar meinyaktetba mapa tuluka inyaktet ama nümadangdanga bilema, pei kidang kiküm nung dena pei tenüng den külemi BA; B.SC mesüra B.Com ta zülur ayu aser atangji iba amaji ayu langa parnok mapang nung graduate asübaji takok tulu liasü. Aji oda, graduate süli sorkar mapa nung jenjang tajung angu aser sahib aser memsahib küma jangratema liasü. Ajisüaka, akhi mapang den tanü mapang athishiteptsüla masü kümogo. Tanübo tazünger ajak amato agi degree angur saka mapabo mangur. Ibayongji zünger mapa manguba tebilemtsü agi asenok kibongtem aser asen lima süngogo. Aji oda, akhidangbo BA.; B.SC aser B.Com ta pei tenüng den külemi akümketa amshiba to tanübo item degreetemji kecha jenjang maka amato kümogo. Iba ama tensa tia jagi asenok dang tanü mapang yabo degree masü saka mapa angutsüsa mapa inyak angazüktsüba mapang lir ta angatetdaktsüner. Atangji, degree mebushitsüla ta masü saka degree anguba kija agibo alima nung taküm melitettsüsa kümogo. Iba jagi tanü India nung ” Skill Development” indang jembir. Skill development tetezü mapa inyak angazükba, anungji tanü mapangba ya degree bushidang mapang endoktsüba putu masü saka mapa inyak angazüktsü asoshi temulung agütsüba putu lir. Aji oda, kaketshisatsü bushibaji degree angutsü asoshi dang masü saka zülutsü, azüngtsü, jembitsü aser inyaktsü angazüktsü asoshi lir. Anungji, kaketshir kati class A nungi class 10 mesüra 12 tashi zünger külen pai mesüra lai jangraba mapa ka inyak angazükra, iba mapaji inyaka taküm jangratema litettsü. Atangji, akhidangbo school nung süng mapa (carpentry) aser sü mechiba (knitting) amala angazükdaktsütsü asoshi tesayur yuja liasü. Iba sayuyimji tanü meyipa bener arua school nung sayutsüla. Aji oda, school nung tanurtem dang history, science, maths aser English sayuba den külemi süng mapa inyaktsü, gari yanglutsü, computer aser mobile yanglushitsütsü, sü arütsü, kidang light enoktsütsü, tzü pipe perepteptsü, soruchioktsü, amtsük yanglutsü, gari anishitsü aser yin rongtepba mapatem ama angazükdaktsüra, tanurtem shinga zünger mapa manguba tebilemtsü majurutsü. Tanübo lanurtem aika history, science, maths, econmics aser English ama subject nung degree ngur mapa mangur. Ajisüaka, kodang asenoki asen teka agi mapa inyak angazükdir, idangji dang asenoki mapa angutsü. Asenok taküm arishi ya tatsüka dang, anungji kaketshisatsü bushiba aser mapa bushiba nung mapang kangabo meindoki pei akokba mapa inyaka alima nung tajangzük agütsütsü asoshiang ariteptsüla.