Government tebilemtsütem

Yimten nung tebilemtsü alitsübaji alima yimten yimya saka tanü Nagaland nung state sorkari ajuruba tebilemtsütem yabo alima yimya dang nungi talila bendenloka timtem ajurur amai angur. Atangji, tang aliba state government-i senmang amai agizükba tebilemtsü kar lir aser item tebilemtsütem rongnungji Naga yimten tebilemtsü aser India sorkari lemzüktsüba dang nungi senotsü teimba endokba ajanga tsülokba sentsüh asütsü. Tebang agi jembiba apibo Naga yimten tebilemtsü yaa latetadoker alitsüla aser state nung senotsü agia manüngtsüla. Ajisüaka, Naga yimten tebilemtsü ken o tatembang kati marutetba tebilemtsü yabo state government kija aitsütsüla ken o masü aser sentsüh tsülokba atemajia terenlok mapa danga shitak inyaka ao nungbo tim danga ta shila. Ajisüaka, item tebilemtsütemji tilaba amato kümer tanübo tebilemtsü tilala ishika agi tululu kümer state government kangshiba angur. Item tebilemtsütem rongnung yashi nungi ACAUT teloki anir Co-Ordination Committee on Fuel Adulteration (CCoFA) teloki Dimapur district nung government gari den gari totzü abenba garitem mesenzüdaktsüi nokdangba, Central Nagaland Tribe Council teloki Rongmei nunger nem state government-i indigenous tribe jenjang agütsüba anema nokdakba, Eastern Nagaland College Students’ Union teloki Technical Education department-i parnok nem medical azüngtsü asoshi menden shitak melemzüktsüba anema longkak aitba,  All Nagaland Aggrieved Hindi Teachers’ Association teloki parnok nem ita sen magütsüba asoshi longkak aittsü amokmerenba aser Nagaland SSA Teachers’ Association (NSSATA) telokia parnok nem ita sen magütsüba ajanga longkak aittsü metetdakja aliba tebilemtsütem ajakji mapang shitak nung temulung agüja mapa shitak meinyakba ajanga adokba tebilemtsütem lir. Atangji, state government asoshi tebilemtsütemji itemji dang masü saka gari lenmang anepalu mesütetba, mozü ki junga meyutetba aser school-tem junga mekümdaktsütetba tebilemtsü agi government aliyonga mali ama reprangtsüsa Nagaland küma odagi. Item tebilemtsütemji liaka tang government asoshi tajung kaji akhi ama state nung temzüng ozüng raksaba aser telok o telok na tsüngda arishitepa khatepba tetsübutsü tebilemtsütembo mali kümogo. Iba kisüng jagi government senotsü, nübo aser mapang aika kümzüker aser terenlok mapa asoshi jembitsü aser inyaktsü mapang tajung angur. Aji oda, tang ama yimjung mapang nung ya government nung alirtemi pei pei department nung nübortem meima ochishia inyakra, tang ajuruba tebilemtsütem ya aika majurutsüba tebilemtsütem asütsü. Shitakba agibo, state nung gari totzü nung kerosene meyokteper ayokba mapa putettertem nem tenüngsang agütsütsüla aser aibelenertem nem tapet temerenshi agütsütsüla. School nung sayutsü shimba tesayurtem nem ita sen magütsütetbo masütsüla aser technical azüngtsü asoshi kaketshirtem shimbaren nung backward aser advance kintem na tsüngda mepelatep adoktsüsa meinyaktsüla. Aji oda, Nagaland nung shir scheduled tribe asütsü aser shirnok indigenous inhabitant asütsüar tamasayongi lateta lir, anungji idakji tang tangshitsü menüngdaker, ajisüaka metangshitsüla nung tangshiba agi timtem talila ka ajurur. Government ta asüba ya Tsüngrema masü aser mojinga masü saka nübortemi nübortem nüngdak anepaludaktsütsü asoshi tentetba sabang ka lir. Anungji, pei nübortem timmatemsüsa aser pei lima topur ajungtsüsa iba sabang nung ameneertemi ochishia, ajemalua aser indangindanga inyaktsüla.