Ibai RTI hopta

Küm shia October 5 nungi 12 tashi ‘RTI Week’ amonger. RTI tetezü ‘Right to Information’. Tetezü, linük nung senso shia nem sorkari inyakba mapatem metetdaktsütsübaji sorkar ketdangsertem mapa aser senso shia asoshi sorkar senotsü endoka inyakba mapatem indang metettsübaji temeten lir. Aji oda, sorkar office nung inyakba mapa ka indang senso kati metetnüra, ibaji iba office nung tuluba dang mepishia asüngdangtsüba mapa ka masü saka iba office nung shimteta aliba Public Information Officer (PIO) dang nungi meshitsübaji ozüng aser temeten lir. Iba temeten indangji angatetdakja amongtsüba nükjidong nung küm nung hopta ka agiteta ‘RTI hopta’ amongtsüba ya latet. Ajisüaka, iba hopta ya tesem aika nung monga mangur. Ibaji memongnüba agi asü mesüra memetetdaktsünüba agi mamonger ta kanga metetnüa bilemer. Asenoki aiben sorkar sentong nung nübortem nem tangatetba agüja tashi itdaktsütsü (empowerment) asoshi inyakba indang jembia angashitsü. Item rongnung senso kati metettsüyim metetdaktsüba mapa ya ka asütsü. Tapu aika inyaknüa bilemyonga memetetra meinyaktettsü aser moutettsü. Aji oda, RTI ozüng yagi ochimashi mapatem nokdangba dang masü saka nübortem nem parnok agitsü aser aotsüba indang lenmang sayur. Nagaland ama nung tazünger aser mazünger lanurtem ajak sorkar mapa bushir, ajisüaka sorkar mapaji kong koba department aser office nung adoka ali, aji memetetra, kodaser itettsü ? Tulur aser teyariteper tajung melira sorkar mapa tazüng alibaji kodanga memetettsü, anungji mangutsü. Tanü Nagaland nung sensaker aser tilar teyarir malirtem sorkar mapa mangubaji makokba agi masü saka memetetba ajanga lir. Atangji, sorkar mapa nung tazüng adok shiaji nisung tasen shimtsü asoshi osangkaket ajanga tejangrartem ajak nem maongka kasasa agüja merangdangtsü asoshi osang sangdongtsüla. Ajisüaka, Nagaland nungbo NPSC ajanga mapa kar asoshi tatidang agütsünertem jaoka tatidang agiba dak alaka department kecha nunga mapa tazüng adokba metetdakja tatidang agütsütsü asoshi jangraa aser temsüa alirtem jaokba mangur. Iba jagi teyarir malirtem kanga akoksar. Ajisüaka, kasa senso rongnung mapa ka angutsü asoshi takar aser sensaker, tulur aser tilar kecha bendanga mamshii parnok ajak nem kasasa maongka agütsütsüla. Atangji, iba amaji sorkar inyakyim nungbo lir saka mapa küma mebenshir. Iba ama tia ka nung senso ka anati danga department shia nung mapa tazüng kechisa kwi lir ta RTI ozüng ajanga asüngdangra, iba jagi mapa bushirtem teyari tuluka angutsü. Iba ama office mashi ka nung RTI ajanga temetetnüba meshitsübaji English agi dang masü saka pei oshi nung zülutsüa akok. Ibaji atemabo temetetter nisung mashi ka dang asüngdanga inyaktettsü. Iba amaji pei alidak sorkar tsütsü nungi kechisa yok aser shiba nemsa kechi lemzüktsü aser koma amshi (?) ta RTI ajanga asüngdanga metettsübaji senso ka temeten aser tashi lir.Atangji, RTI ajanga metetnüa asüngdangtsübaji sorkar office nung dang masü saka sorkar nungi senotsü teyari agia inyakertem danga asüngdangtsü akok. Aji oda, yimtak yimtsüng nung VDB aser committee mesüra society-temi inyakba indanga metetnüra RTI ajanga asüngdangtsü akok. Metetnüba ajanga metetter aser metetba ajanga boknüngpokra ajak nung tashidak ali mali metetter, anungji miima meyutetter aser anepalutsüka ka asü nunga yakta anepalutetter. Ochimashi mapa inyakba ya miima inyakba mapa lir, anungji shinga nema memetetdaktsüi inyaker. Ajisüaka, iba ochimashi mapaji kilem mai tur ajaki angashia mayim tashi makoktsü. Ibaji ayimdaktsütsü asoshi RTI ozüng ajanga inyaker. Atangji, RTI ozüng ajanga office ka nungi aseni metetnüba ka asüngdanga metetbaji tatem masü saka iba tajangzükji agitettsüla. Aji oda, senso ka tangutsü shilem mengui timtemdaktsüra, iba anemaji lokti longjemer nokdaktsü akok mesüra okadak ken o agütsütsüa akok. Iba ama ken o jibo angati jembitsütsü asoshi district shia nung okatsür lir. Itemji metetnüra State  aser District Legal Service Authority den tongteprateptsü akok.