India nung tzü wara

Ali meimchirtem taküm alitsü asoshi tongtibang nüngdak asemji- tzü, mopung aser chiyungtsü lir. Tang India nung  nütsüng shilem 25 dak tema, nisung million 330 shi tzü agi kanga anüngdar, aser parnok rongnung aika tzü tajemtsüa mangur. Iba  timtemji ajangshirtemi dang junga metettsü, kechiyong asen lima nungbo tzü tajemtsüa mengui okrongba ajangshia mali. Ano külen tzünglu junga marui alu nung takoksa ajuruba aser sentsüh ajanga taküm küm tenzüker ita asem tsüngda Maharashtra, Punjab aser Telangana state tem nungbo aluyimer 116 tashi soseta süogo. Tzüngluruwa atongtsü ano ita ka dak tema lir, ajisüaka linük tesem aika shikong-shikonga akümba ajanga aika shisabulu tenzükogo. Tangbo tzü agi dang anünger, ajisüaka kümshia tamajungba ora ayawara arutsü mapanga menua mali.
Ano timtem ka madak ka bendenloka, tzü agi okrongba den külemi India tiyongtsülen, anüdoklen aser anüolentip tsütsü tali tatsükba akümba ajanga nisung aika taküm samaogo. Kümshia India nung tsükla mapang nisung jenti asür, ajisüaka takümbo kanga kara tsükla aruba ajanga nisung aika süogo. Tawa sorkar atema okatsür, PS Narasimha-i Supreme Court dang, linük nung state 10 kübok district 254 nung joko tang agi kümnabuba tzü agi okronger, ta shia sorkari iba atema mera balala agitsü mepishiogo. Tang Karnataka nung district 30 nungi district 27 nungbo tzü agi anünger. Ayong aser tzübo akongba den külemi tali tatsükba akümba ajanga nisung jenti tangaleni aoer. Ano Telangana aser Andhra Pradesh na nunga tzü rizünga aliba temogo, iba den külemi tatsük ajanga Telangana nungbo nisung 80 dak tema süogo. Kümshia tsükla mapang tali tatsükba-tasükba akümer aser tzü agi taliba anünger. 2015 küm tzünglu kanga ajema aruba ajanga yaküm September ita nungi tzü agi anüngtsü tenzük. Tang tzü agi anüngba tensa atema Centre aser state sorkar renema maliasü. Ajaki tzü agi anüngtsü indang jembia liasü, ajisüaka iba atemaji kecha meinyak. Iba tensa atema Centre-i mapang talangka zübazülema toktsüogo ta shia Supreme Court-i Centre dang nenoki state tem dang iba tensa atema renema alitsü memetetdaktsü ta aitsüogo. State temia iba atema renema maliasü. Ashiko, state temi alu nung tzü mesüokba, tzü lemsaa yimdaktsüba project balala inyak asübo, tzü apayua amshi asübo, reservoir tulu nung tzü jenti rizünga ayu asübo iba tashi yabo tim metemla ta bilemer. Tang India nunger aika tzü tajemtsüa dena mangudang linük nung cricket asaya atema moapu nung tzü lalur aser minister temi anir sorkar ketdangsertem anenzüktsü atema helicopter anendak tzü jenti lalur. Nüburtem timtemtepdang pei ajung asaba lenirtem nem temerenshi agütsü langlang. Sorkari pei teinyaktsü meinyakba atema tang sasar, ajisüaka 2016 küm tzü wara ajanga tangazükba akatsü imlar. Taküm küm yabo khenyongi balaka ta mongintem ashir. Külen India nunger jenti tzü agi anünger, tatsük ajanga nisung asür, iba den külemi Northeast India nung kodanga matalokba, taküm kümbo menoknok  29 ben tashi anokogo. Item menoknok 29 rongnung menoknok 9 bo Assam tiyongtsü aser menoknok 5 Manipur nung Indo-Myanmar arrtsülen tiyongtsü ser anokogo. Menoknok anoktsü jilia metetzüteter aser mapang tetsüngda kanga makai menoknok aiben anokra ibaji shisabulutsüsa lir, ta mongintemi ashir.  Alima nung tsüngsang-mopung balaka melenshiogo aser iba ya ajanga kodanga matalokbatem atalokyonga aoer. Iba khuret ya meimchirtemi kanga arokaroka shisadangtsüla aser ajungben lendong balala nungi kümzüka alitsü atema lenmangtem bushitsü mapang tongogo. Asen Nagaland nungbo tzü tajemtsü mongui anüngba mesüra anü tatsük apuba ajanga ondaka asüba tatalokba mangashidang, saka asen lima nunga ibala lendongtem ataloktsü meteta mali.