Jalatem Meimdi

Jala ka no menden nung alidang raksaa meindoki kümzüktsü, jabaso den kasa züngshitsü, jala-jabaso naprong nem shisaliok agutsütsü aser kasa temeden agutsütsü nükjidong nung India sorkari Beti Bachao (Jalatem kümzükang) mapatong ya benoka inyaker. Linük aika nung tsüraburtemi jala-jabaso naprong kasa züngshir, ajisüaka India ama linük ka nung tsürabur aikati jala dang nungibo jabaso taginüba, anungji aikati jalatem no menden nung lia raksar, ibaji ajanga sorkari loktiliba nung iba temenen nokdangtsü aser jala-jabaso naprong kasa züngshitsü atema iba mapatong ya benokogo. Yamaji iba mapatong ya meimchir temeten tentettem, melungtet teloktem aser state sorkartemia iba mapatong ya kanga tongtibang, ta tangatetba nung nungita arudar. Beti Bachao mapatong ajanga Gujarat densema India tesem kar nungbo temelenshi adokba bushiteta lir. Jalatem kümzüktsü mapatong nung lokti senden akaba, noksa balala, television commercials aser animation film den video film ajanga osang sangdongba densema lir. India nunger loktiliba nung akhidang nungi tetsür jalatem yabo atakatem ama züngshi, ibayongji no menden nung alidangyongi jalatembo aika raksaa indok. Tanur masodangyongi tsüraburtemi tetsür/tebur agitsü shimba mesüra jalatem raksaa indokba ajanga state aika nung tetsür ‘ratio’ kanga ajemogo. 2011 census ajanga, linük nung tebur 1000 shia nung tetsür 940 dang lir ta sayur. Tetsür ratio tajemba akumba ya 1991 census ajanga mezüng jangja liasü, aser iba mapang nungjagi tenzüka tetsür ratio ji tamajungba akumer. Iba ya tongtibangsüa, India nung ‘dowry’ inyakyim (tetsür ka kiyimba mapang lai kinüngbu nem senotsü mesüra kiojen/sentioset agütsüba) tebilemtsü ajanga lir ta bushitet. Mashisa kümer ita ishika tsüngda tsüraburtemi ultrasound technology ajanga tetsür asü tebur bena ali’ar jangjar aser tetsür maginüra raksaa indoker. Ibayongji tanur no menden nung lia tetsür/tebur tendangtsü doctor tem ozüng agi nokdanger aser aibenertem nembo temerenshi agütsüba den külemi registration-a agientsür. Beti Bachao mapatong tenzükdang Ato kilonser Narendra Modi-i jalatem kümzüktsü mepishia, “Asenok ya putu 21buba sensotem ta ajatsü metemsü. Asenok ya putu 18buba mapang nung alirtem ang mesük – iba mapang nungjibo tetsür ka asoba mapang nungjisa tepset. Asenoksa tamajungba, asenoki tetsür ka asotsü-a memelar. Tanübo tebur dang nungi tetsürtemi tajungba inyakteter. Nenoki kuli nüngdakra exam osang reprangdangang. Jalatem kümzüktsü ni mepishir,” ta jembia liasü. Jalatem kümzüktsü atema tsüraburtem tangatetba melenshitsü nüngdak, no menden nung alidangyongi tai maket jalatem tepseta indoktsür doctor tem anema ola adoktsüla aser ozüng ano tesashi lateta alentsüla. Ano külen India lima tesem balala den medemdangra asen lima nungbo aikati jala süaka jabaso süaka ajakji Tsüngremer temoatsü ta kasa züngshir. Tetsür chanu kaji tarutsü nung jala tajung ka, aianu tajung ka, kinüngtsü tajung ka aser tetsü tajung ka sütet, anungji Jalatem Meimdi. Asenok tamangertem atemabo Tsüngremi asen nem jala kwi mesüra jabaso kwi moatsü (?), ibaji tongtibangba masü saka asen nem moatsüba jala jabaso ajakji junga anitettsüji tongtibangtiba asütsüla.