Kaketshirtem makoksatsüla

Yaküm küm Covid-19 ajanga kaketshirtem kaketshidaki moutet online class agia arur, tang class 10 aser 12 purtem tatidang tagidak nung ano kasa Covid tashidak wara poktetba ajanga timtem aser takoksa aika ajurudagi. Central Board of Secondary Education (CBSE) purtemi agiba class 10 tatidangbo magi kümtsüogo (cancelled) aser class 12 pur tatidang khen atema thinena lir. Nagaland asoshibo, tia junga, Nagaland Board of School Education (NBSE) ajanga agiba class 10 (HSLC) aser class 12 (HSSLC) tatidang methitemi agia arudagi aser joko tatemleni arur asünungji methitemi junga tembangtettsü imlar. Ajisüaka, joko tanep nungibo Nagaland nunga  class 1 nungi 8 tashi shibangtsü government-i ozüng agütsüogo. Atangji, tashidak wara tamajung agi amokmerener asünungji kaketshirtem dang masü saka aluyimertem nungi shir Industry lapoka alirtem aser business inyakertem ajak kanga akoksadagi. Ajisüaka, takoksa angurtem ajak rongnung kaketshirtemsa takoksaba asütsü, kechiyong kaketshisatsü bushiba yabo nisung ka taküm nung arishi den asadangtepa tantsür tambur maküm, temang nung tashi itta alidang, tangazüktsü tashi angazüker pei yari mapa inyak tenzüktsü ariteper. Aji oda, mapang tajung nunga kaketshir ka taküm nung küm ka tamakok angubajia, tazüngba nung medemer memenepba dang masü saka arishi küm nunga küm ka agi akoksar amai akümer. Anungji, item ajakji asadangtepa tashidak wara liaka kaketshirtembo makoksatsüsa tensa den apet sentong yanglua class agitsübaji kanga tongtibang asütsü. Atangji, yaküm küma kaketrejutem shibangaka internet ajanga online class-bo agiogo. Ajisüaka, asen lima ya ano online class agitsüsa main aser merenlok, anungji tanurtem aika online class nung ya metentetter. Iba kuliji kar sensakba agi smart mobile phone malitetter aser karbo mobile phone liaka pei alidak nungi internet (network) mangur. Ano, smart phone-a lir aser network-a angur saka lesson sayudang temulung agüja mangar aser ano mangatetbaa masüngdangtetter ta takar aser makar ajak kasasa akoksaogo. Online ajanga tatidang agiba nunga, kaketshir aikati kaket nungi ajizüka züluba agi masüngdangba dena answer paper tapak talila aika meshia züluba otsü lir. Iba ama tensa mapang ka nung memeteti aser meteta pei kidang lia kaketshirtem aika taküm raksadagi aser mobile phone amshiba agi kaket mezüngnü kümdagi. Item tensa tiaji kodang bilemdangdir, tarutsü putu asoshi bilema kaketshirtembo kaketshisatsü shitak methitemi angazüktsüsa tapet sentong yanglutsüla. Tashidak wara malidanga, aluyimertembo tzünglu aru, anü apu ta kecha mali aluibo aoer, kechiyong alu ayim nung dang nisungtem chiyongtsü angutsü. Aji oda, tang tensa mapanga, Covid-19 tashidak liaka alubosa ayimtsüla, kechiyong corona agi asüba dang nungibo aya agi asüba tamajungba asütsü. Iba kasaji kaketshisatsü bushiba sentong yaa maneni aotsüla. Atangji, kaketreju nung akhidang ama kaketshirtem ajak nungtepa mesenteptsü aser akhidang ama anogo piyonga class magitsü. Ajisüaka, class shia telok ana küma lemsar, kar kenü aser kar kenü ta tongtibang sübject-tem agira, iba jagi kaketshirtem kaketshisatsü angazükba lenmang aser kaket azüngba sobaliba nungi mepilatsü. Class shia kaketshirtem rongnung telok ana küma lemsabaji, odd roll number aser even roll number ( ana agi alemtsü akokba roll number  telok ka aser ana agi alemtsü makokba roll number telok ka) ta kasasa telok ana küma lemdanger agitsü akok. Class agiba mapang nisung ajak mask agitsü aser kaketshir shiai thermoflask nung pei ajemtsü tzü tatsük bener arutsüla mesüra school-ia renemtsütsü akok. Ano kanga tongtibang kaji, tesayurtem aser school nung inyakertem ajak Covid jem agiadoktsüla. Iba jagi school nung sademsadema inyaktettsü aser tashidak menatsüba lendong nungia kümzüktsü. Alima agi ojangji, joko tang amai tashidak wara poktetpet poktettsü, anungji tashidak wara den raraa mapaa inyaktsü aser kaketshisatsüa angazüktsü ta otettsüsa government-i sentong tapet asüngdangtepa yanglutsüla. Ashiko, iba sülen yabo ano alima kin karibo tamakok aser maksü marem mopong nung mim chioktsüa akok. Iba ama tamangu lendong mapanga nisungtem mapa methitemi inyaka otettsüsa renemba alitsüba putu tensa ka nung alirtemji asenok lir.