Kechi azüngtsü ?

Anogo ana lirbo Nagaland Board of School Education (NBSE) kübok azünger class 10 aser 12 pur result adoktsü. Nagaland nung NBSE kübok dang masü saka Central Board kübok aliba school-tema aika lir, ajisüaka tanü tashibo NBSE kübok aliba school-tem nung azüngertemsa teimba aser tajungba akümba angur, anungji tali temulung agütsütsüla adoker. Aji oda, result adoktsüba mapang asünungji tanurtem mulungjang nung dang masü saka tsüraburtem molungjang nunga kechi kong züngdaktsütsü ta asüba shisabolu agi sünga lir. Atangji, kibong aika nung senotsü makaba shisabolu agi nenneter kong kechi züngdaktsütsü ta asüba shisabolu dang nungibo kechi agi züngdaktsütsü ta asüba shisabolu tuluba ser atatepa alitsü. Item shisaboluji koktet nung dang tanurtem atema dang masü saka tsüraburtem asoshi dena tarutsü tia tajungba akümtsü asünungji, shisabolu khuretji tsüraburtem o tanurtem na tsüngda lemsatepa akoktsü merangtsübaji kanga tongtibang asütsü. Iba ama tanur asoshi tarutsü tia yanglutsüba mapang kinunger adianu aser medemertem dena shisalemsatepa teyari lenmang bushitsübaji kanga tongtibang lir. Aji oda, akok tashi kinunger adianu aser medemertemi yariteptsübaji mulunga alitsüla. Atangji, senotsü maka aser teyarir-a mali ser kechi akümtsüar memetet ser talangka azüngtsü bilemtsüa menüngdaker, anungji item ama kaketshirtemji class ter ajangerbo, tatishitsü agi, Dimapur nung lapoka aliba  Nagaland Tool Room & Training Center ama nung gari aser osettsüset tapu balala yangluba angazüktsü asoshi yoktsüa akok. Aji oda, class 12 ajanger külena yamaji pei dak aketba sempet aser jangraba mapa inyaktsü asoshi mapa inyaktsü angazükdak lenmang balala bushia aotsüa akok. Item ajak nungji tesayur, lenmang meteta alir kinunger medemertem aser mapa nung teinyakdak purtem den asüngdangtepa lenmang bushitsüsa adoktsü. Aji oda, peisasa inyaka alitsü purtem atemabo, taküm tatsüka nung ya graduate, post graduate aser doctorate tashi zünga aotsübaji menüngdaker. Ano, asenoki metettsüba kaji tazünger ajak ya sorkar mapa nung meinyaktetsü, anungji sorkar mapa imlaa azüngtsübajia peisasa pei ashioktsür amai akümtsüa akok. Atangji, state  ketdangsütsü aser tesayur mapa inyaktsü asoshi sempet alir aser tejangrar karbo mapang endok mesasai tanitebelem arema talanglang azüngtsübaji nüngdaker. Iba dakji alaka nisung ajak graduate aser post graduate asütsü toktepa azüngtsü menüngdaker, kechiyong tanü lima nungbo kechi tashi azüng ta asüba degree masü saka kechi inyak shia (skill) lir ta asüba langzütsübaji tenüngdakba akümer. Itemji tanü lima tensa tia lir. Ibaji meteta tanurtemi pei azüngtsüba lenmang shimtettsüla aser tsüraburtemi akok tashi senotsü agidang masü saka shisatsü nunga yaritsüla. Atangji, class 10 aser 12 ajanglibo tanur aikati pa mesüra la kechi azüng nung tajungba asütsüar mejangjatettsü aser telemtetba magitettsüa akok, anungji tsüraburtemi tangar den shisalemsatepa yaritsüla. Ajisüaka, kanga tongtibang kaji, tsüraburtemi tanuri mejangraba mapa ka inyaktsü asoshi azüngtsü mekangshitsüla. Nisung ka nem Tsüngremi agütsüba sempet reprangtettsübaji tasakbo masü, ibaji pai mesüra lai  kechi jangrar ta asüba nungi bendangtettsü. Tanübo asenok aikati class 10 nung maths aser science nung kanga jungra, science azüngi aotsü kangshir aser maths aser science nung majungertem dang Arts aser tanga azüngi yoker. Ibayongji, tanur aika züngpeter aser takoksa ajurur. Aji oda, tanur class 10 aser 12 ajanger külen tarutsü atema telemtetba agitsübaji pa mesüra la ‘marks’ kwi angu ta masü saka pai mesüra lai kechi jangrar aser asen lima asoshi kechi nüngdaker ta asübajiang bilemdanga telemtetba agitsübaji kanga tenüngdaktsü asütsü. Tanur kati inyaktsü jangraba o asen lima nung nüngdakba na ajurutepdakja züngdaktsüra, iba tanur jagi pa mesüra la taküm dang masü saka alima aser nübortem yaritettsü. Kechi koba tashika züngdir züngang, azüngba ya pei bok kija asüngtsü azünger masü saka pei bok sünga chiyonger külen yimten, lokti, arogo aser nübortem yaritsü azünger. Iba atemaji telemtetba agidang maibelentsüla.