Kechiba election agir ?

Tang amai ano election mapang ka arudang, kechiba election agir (?) ta asenok mulungjang nung bilemdangtsübaji tongtibang nüngdak ka asütsü. Tatsüba agi, election ya nübortem nem yimten (government) yanglushitsü agütsüba mapang ka lir, anungji yimsüsürtem rongnung tajunger shimshitsü aser majungertem melentsü ta asüba mapangji election ya asütsü. Election ajanga yimsüsürtem shimbaji nübortem asoshi tatar senden nung temzüng ozüng latettsü aser item nungji ajemdaker nübortem asoshi sentong tapu balala yanglua yimsü asütsü shimer. Atangji, election ajanga yimsüsür ka shimtsü asoshi tasoba küm telatet ka agütsüba dak alaka, pa mesüra la atema tazüngba tsütsü kecha jenjang ka letetja mali, anungji mazüng memetettertema election nungbo tokteptsüa akok. Ajisüaka, shiba südir süang nübortem madak yimsü asütsü asünungji shisatsü alitsüla aser tazüngba degree meliaka temetetbabo alitsüla. Tatar senden ya nübortem ajangzükdaktsütsü asoshi tatartem rongnung shisalemsatepba sabang lir, anungji iba senden nung tatar shiai bena aliba shisatsü aser temetetba lemsateptsübaji pei lima aser nübortem asoshi tongtibang lir. Tatarbo tatar saka tatar senden nunga madener aser adenyonga medemertem ken o lemtepba nung shilem magir ta süra election nung nübortem nüngsen agia nübo atsükba malangba nübo ka asütsü. Election-i aibaji government-i agütsüba gari nung nisan songer senzütsüba atema masü mesüra tangari lateta akaba mesüra tangari bener aruba nung pei tangutsü tata shilem ka ali ama bilema amentsüba mapa ka masü, saka election-i aibaji tatar senden alidang aser malidang, mapang ajak nung nübortem asoshi ola adoka jembitsü aser inyaktsütsü asoshi air ta tairtemia metettsüla aser nübortemi angatettsüla. Election-ibo aier ser nung lokti nung o mejembitetter aser nübortem asoshi nüngdak zülutsütsübo otsü maka ta süra ibajibo yimsü asütsü aier masü saka tanga tebilemba yur aier asütsü. Ano, Nagaland ama nungbo bendanger oshi English aser Hindi ama nunga kanga junga jembitetba nisung asütsü nüngdak, kechiyong Naga nunger asoshi Naga nunger arok oshi maka, English dang jembir aser ano Delhi nungbo Hindi agidang jembitsüsa aiben ataloker. Aji oda, English agi pei bilemba rasaa meshitetra Nagaland ama nungbo kanga timatemtsü aser mapa nunga tamakok alutsü. Item ajakji yutsür election-i aibaji tenüng agibo nübortem madak yimsü asütsü saka kodang shitakba nung mapa tenzükdir, idangjibo nübor tenzüktsü asoshi yimteni aitba asütsü, anungji election-i aier kaji pei lima aser nübortem meimba nisung asütsüla. Item jagiang pei nübortem anisüngzüka pei taküm aser kibong agi nümadangteta alitsüsa rongsen lenmang tapu balala bushia inyakdaktsütsü. Item pei tetsü taso lima aser nübortem meimba tatartemibo nübortem indang senotsü aser tagitarutsü  chitsütsü aser agitsütsübabo temulungjangia marutsü. Kodang asenoki pei yim, kidong aser lokti mapitepi yimsüsür asütsü asoshibo pei lima aser nübortem meimba aser jembitetba  nübo ka shimdir, idangjibo o nung aser mapa agi tangaria asen lima ajungba indang meteta akümtsü. Iba tangatetba nung election-i aiba ya tanga mapa teinyaktsü maka ” Unemployed” asüba agi maitsüla mesüra nübortem indang nung mesükzüka achitsü bilema  maitsüla. Nübortemia election nung toktepertem rongnung pei yimer, pei kidong aser kinunger mesüra sen akaba agi mesüra tashiyim agi taginüba kangzüka mesüra rakzüka bener arutetba agi masü saka pei lima aser nübortem meimba shisatsü, alima terenlok asoshi shisa tasen tajung bener arutettsüba nübo aser pei nübortem tia tatar senden nung medemertem mulungkoka shitetba nisung shimtsüla. Tanü Nagaland tasen küma yanglushitsü asoshi tatar senden nung item nisungtemji nüngdaker. Item nisungtemji asenoki asen rongsen aser nübo endoka bushitsü tim. Kodang asenoki itemji shimtettetlir, yimsüsürtem kübok asenok alar aser kilir ama masü saka yimsüsürtem madak nübortemang kibur asütsü, kechiyong nübortemi nübortem asoshi shimba purtemji election ajanga adokertemji lir. Item yimsüsürtemji asenok proxy vote agi masü saka pei vote peisasa enoktsüba ajanga Tsüngrem asenok nem agütsütsü.