Kenbang Obang ka asütsüla

Tang Nagaland nung Mon district kübok Oting nung atalokba lendong yagi India sepaitemi tai  maketba zü tokshiba anema nokdaktsüsa alima ajak longjemdaktsüogo. Nisung dak temulung malem kisüng bilemba agi khaseta yutsütsüsa linük nung ozüng lateta aliba indang ya tangsa tejangjaba aser tesashiba jembir, iba jagi alima tsüngdanga India tejak metenteti kümdagi. Atangji, Armed Forces Special Powers Act, 1958 Northeast nungi aser talisa Nagaland nungi agientsüba ya tang nungi jembir masü saka tamalen nungi iba ozüng agientsüla ta Naga Peoples’ Movement for Human Rights (NPMHR) aser Naga Students’ Federation (NSF) teloktemi küm 30 jakdang nungi takangba agüja arur aser okadaka ken o benoka lir. Ano, Manipur nungbo tetsür ka tenüng agi Irom Sharmila-ibo iba ozüng tamajung ya Northeast India state-tem ajak nungi agientsüla ta takangba agüja 2000 küm November 5 nü nungi lumitsü tenzükba asenok ajaki meteta lir. Iba anogo nungi tebanglen nungi chiyongtsü kecha meinok, tenilen nungi dang chiyongtsü tanük ludakja küm 16 tashi lumia rarar, 2016 küm August 9 nung la lumiba anen. Lai lasasa la temang yamaji kangshitsüsa timtem agia lumiba kuliji sepaitemi 2000 küm November ita nung Imphal anasa Malom Makha Leikai ta ajaba tesem ka nung AFSPA ajanga agütsüba tashi amshia tai maketba nisung 10 khasetba ngur, tejashi nung iba ama ozüng tamajung ya alima nung malitsüla ta la kija asüyonga tasü itta nokdakba mapa ka liasü. Irom Sharmalai shisabolua bilemba ama, metsütsüi, tanü asenok dak ataloker aser tanüa asenok longjemer iba ozüng ya magientetra asüng ano asenok daksa ataloktsü menua mali. Asenoki aiben asenok dak matalok tashibo asen dangi arutsüba lendong timtemji mereprangtetter, anungji süoki ia mebilemer. Ajisüaka, asenok dak atalokdangbo menuadoker asür. Atangji, temoatsü ajurutsübajia aser lendong timtem ajurutsübajia kecha temenu maka, anungji akok tashi asenoki reprangtetba aser rajemba tashi nungbo jelia longjemer inyaktsübaji kanga nüngdaker.Joko, asenoka India sepaitem ket nung tesama, takoksa aser maksü ajurushia ajuruogo aser tang yabo külemi kenbang obang ka ser, kechisüdirsüaka, Nagaland nungi dang masü saka Northeast nungi kecha tai maliba nisung dak temulung malemba kisüng agi injang khaloktsütsü aser bomb ajungoktsütsü lateta yutsüba ozüng AFSPA yabo agiendaktsütsüla. Atangji, tang tashibo lokti tentettemi dang masü saka state government-i dena iba ozüng ya agientsüla ta akanger. Iba ya joko asenok kisüng ola masü saka alima ajunga ola kümogo. Iba ama mapang nung, asenok Naga nungertem ya kasa onük nung telok tentet shia taginüba aser takangba balala masü saka lokti ajak longjemer tentetba “ Joint Action Committee on AFSPA” ka alitsüla. Iba telok jagi dang, Naga nunger ajak tenüng nung jembitsü aser shiba dangi kechi zülutsü nüngdak adokdir, iba Joint Action Committee jagi zülutsü. Iba mapa ya tangsa atemtsüba mapa ka masü, kopiga aotsüar memetet, anungji asenok taginüba matalok tashi asenok telongjem aser asenok mapa mesüdaktsüi maneni ola adoka inyaka aotsü atema, tensa dak apet lokti sentong atonga aotsüsa adoktsü. Iba tangatetba nung, asenokbo yim kati, kin kati mesüra kaketshirtem teloki, lanurtem teloki mesüra tetsürtem teloki ta telok tentet shia balala mesüi, ajakji ‘Action Committee’ ka nung longjemer külemi inyakra, memetetika asenok kenbang obang medemadoktsü aser iba jagi Naga nunger shi temang nung aser tanüla nung tali tashi taitba akümtsü. Atangji, alima nung ya kecha tebilemtsü mali tepela nung jangratema alidangbo, nisungtem külemi longjema alitsü bilemtsübajibo yutsür, Tsüngrema dena amadoker. Ajisüaka, tang ama timtem lendong atalokba ajangabo nisungtem longjemdaktsür. Kechisarina ajak nung jenjang keta lir, anungji timtem aser takoksa ajurubajia asenoki Tsüngrem sentong angateta inyakra, iba jenjang langaji asenoki tajunga angutsü.