Laishiba tashi (The authority of the Bible)

~ A. Shilu Ozüküm

Queen Elizabeth Chuba korang semja la Chuba menteni atuba sentep nung, CHURCH OF SCOTLAND, mendenbuba-i item o-ya shisem, “Onoki ne nem iba kaket ya agütsür, ibai alima nungbo jenjang tulutiba lir. idaki shisatsü lir, ibai tematiba ozüng itemi taküm aket Tsüngremer shin O” ta shir Laishiba ka sempet ama agütsü.
Khristan tamangbayim tiyong nung jungkai adokba tongtipang ana lir. Tsüngremi Khrista nung peisa-sa jungkai adokba aser Laishiba ajanga Tsüngrem jungkai adokba. Alima meimchirtem asoshi Tsüngremi peisasa Laishiba nung jungkai adoka sayu aser tanüa Tanela Temeshi ajanga jungkai adoka Laishiba nung sayur. Osangtajung zülur Yohan-er oshi agi ashir, “Taküm aliba O nung, Khrista lir.” (In the beginning was the Word and the Word was God).
Kodang alima putu 18 bubai ayaoka ait, koba dang “Tangatetba putu” (Age of Englightenment) ta ajar, iba mapang nungi tenzüka tangazükbraen azüokba (scholastic discipline) ajak tsütsü otsüren inyakyim (historical method) amshi-a obangtsükba liasü. Iba inyakyim ajanga Laishiba indang tasüngdangba jenti bener aru aser Laishir kari ashishitep. Laishiba ya Tanela Temeshi-i apuoktsüba O na? lai atangchichiba Tsüngrem O ta kodasür angatettsü ?
Kodang asenoki Tejen Lai bushidir item ya angur aser angateter. Tetenzük nungi Mosai zülubatem temeshi O ta agizüka “Temeshi Süngden nung rizünga Kodang ainkartemi zülutsü tenzük, parnoki zülubatem Mosai zülubatem den külemi rizünga ayu. Mathew Henry, Lai Oratet (Bible Commentary) nung ashir. “Yihusuai zülubatem agizüka Temeshi Lai kaket (Sacred canon) nung ayu. Ibai Yihusüa 24 nung angutsü, talisa tekong 25 nungi zünga lura jangjatsü.
Anitet 25:16 “Aser ni ne nem agütsüba ozüngji Temeshi Süngden nungji nai enoka ayutsüla. Mosa sülen ainkartemi züngzünga ashi: “Ya Tsüngrem nungi” (Thus saith the Lord) Tejen Lai tembanga aruba mapang, Mosai aser ainkartemi zülubatem Tsüngrem nungi ta amanga agizük: “Parnoki ozüngji (Mosai züluba) aser temeranger Kibubai alemli ainkartem ajanga yokba O tem” ta amang (Zekaria 7:12) aser Daniel 9:2 nunga yamaji shisema lir.
Kodang Tasen Lai tesayuba tsütsü reprangdir, Tejen Laitemji Tsüngrem O ta tesayuba kuli jenti lir. Asenoki kar reprangdi. Yisu Khrista aser Tasen Lai zülurtemi, Tejen Laiji Tsüngremi apuoktsüba O ta kuli agütsür: 11 Timoti 3:16 nung ya ashir, “Temeshi Lai ajak Tsüngremi apuoktsüba ajanga lir” (All Scripture is given by the inspiration of God). “Aser iba Temeshi Lai agi Khrista Yisu dak amangba ajanga tekümtet atema na tashitemetet kümdaktsütsü akoker, aji nai lanua nungi meteta lir.” (Verse 15) osangtajung Yohan 10:35 nung Yisui ya ashir: “Lai O raksatsütsü makok (The Scripture cannot be broken).” Ibai Tejen Lai indang Yisui ashiba lir.
Ibai mesüka Farisitem dang Yisui ashi : “Laishiba mesüra Tsüngrem tashi memetet nung nenoki jembir (Mathi 22:29). Maneni Yisui-sa ashir: “Baptitsüba Yohan aruba tashi ozüng aser ainkartem o liasü (Luk 16:16) Paul-i Rom 3:2 nung shisemer “Parnok nem (Yihuda nung) Tsüngremi Tejen Lai agütsü. “Tejen Lai ataloktsütsü aruba indang Yisui yamai ashir: “Ni ozüng süshia (Mosa), ainkar O südshia samatsütsü aru ta tebilem: ni samatsütsü masü, atalokdaktsütsü aru. Kechiaser ni nenok dang züngpung ashir, anüng aser ali mesama tashi tajento tilatiba ka mesüra tasüto tilatiba ka, ajak ataloka maru tashi kechasüdanga (Ozüng O’ referring to the Old Testament) suitema maotsü (Mathi 5:17-18)
Yisui Tejen Lai Tsüngrem nungi ta jangjashidaktsüba dang masü, saka Tasen Lai-a Tsüngremi apuoktsüba O-tem asütsü ta ashi. Anungji pai nütsüngtem, Tanela Temeshi-i taochi leni anitsü ta Yisu-i nangzük. Yohan 16:13 nung ya ashir: “Aji saka kodang Ochi Tanela arudir, Pai ajak ochiba dangi nenok anitsü: kechiaser Pai Pei sasa nungi mejembitsü saka kechisa Pai angashidir, itemji Pai jembitsü. Pai nenok nem metetdaktsütsü. Iba tenangzükba ya nütsüngtemi agizük aser ataloka aru. Ibai Tasen Lai lir. Kaket 27 agi Tsüngremi pa mapa renem aser atalokdaktsü.
Yohan 14:26 nung iba mesük Yisui ashir: “Saka süneptsüba aji Tanela Temeshi, shiba Tebui kü nüng nung yoktsü, Pai nenok (tetezü pa nütsüngtem-apostles) dang ajak sayutsü aser ni nenok dang ashiba ajak bilemtetdaktsütsü” (I will teach you all things and bring to your remembrance all things that I have said to you). Maneni Yisui ya shisem: “Kodang Ochi Tanela arudir, Pai ajak ochi dangi nenok (apostles) anitsü” (Yohan 16:13). “Ajak Ochi” ta Yisui amshiba olong ya tendanger adoktsüba shisatsü (Scientific) indang jembirba masü, saka Tamang aser inyakshiba (Faith and Practice) asoshi jembiba lir ta “Tsüngremi apuoktsüba Lai-tesayutü, tartsütsü, metongshitsütsü), temeshiba nung aliba O-tem (Yisui kechisa inyak aser sayu) ni agütsü. Iba süllen Tanela Temeshi ajanga Pai shimtetba tenyartem dang tesayubatem agütsü (The former treatise have I made, O Theophilus, of all that Jesus began both to do and teach. Until the day in which he was taken up, after that he through the Holy Spirit had given commandments unto the apostles whom he had chosen).
Tatem nung (Conclusion) : Yisu Khristai tenyar (apostles) nisung 12 shim aser Tsüngrem tashi agi nungloktsü (were commissioned with divine authority). Khristai parnok nem temenen tatok agütsü (Yohan 20:23). Kotak yimli Süngkümrütsü” Yisui tenyar Peter “nem agütsü” (Mathi 16: 19). Ibai mesüka Mathi 18:18 nung angutsü: “Ni nenok dang züngpung ashir, Nenoki kechisa alima nung alendir aji kotak nung alentsü, aser nenoki kechisa alima nung saladir aji kotak nung salatsü.
Mezüng Arogotem “tenyartem aser ainkartem tazüngdak (Foundation) manung yanglu” (Efesa 2:20) aser tenyartemi sayuba nung akangakanga Arogo aser nüburtem ali (Tenyartem Mapa 2:12). Pauli Pa tenyaba mapa aser jungkai adokba Tsüngrem nungi aru ta Galatia tapu 1 nung angutsü (The Whole Chapter, Paul’s Apostleship 1:11-2:11; Revelation 1:15-16) Lai O rateter ajaki ashir Galatia 2:6-10, ya Paul tenyaba aser Tsüngrem nungi jungkai adokba indang jangjashi (Paul’s credentials were confirmed by the Jerusalem Council).
1. Paul ya Arogo tebu liasü.
2. Pauli Arogo aika tenzüktsü.
3. Pauli Arogo 13 dangi shidi zülu.
4. Pauli Tarsus nung AD 3 shi nung aso
5. Paulji Gamalil küpok education ozüng angazük (Jerusalem nung)
6. Saul aliba iba sülen Paul melen
7. Paulji Yihuda nunger Benjamin kidong nungi aser Roman senso ka liasü.
8. Paul tebuji takar Jahaz nung shishilemba mapa inyaker ka liasü.
9. Paulji Zealous aser brillian student ka liasü
10. Paul temulung meyiper külen Tarsus nung küm 14 liasü.
11. Paulji early Church mapang nung 1st Theologian aser Lawyer liasü
12. Rev. Dr. D.F Hudsoni ashiba agi Paulji Hairless, Bald, Bow legged, and strong, Long nose, Herioic minded.
13. Hudsoni ashiba agi paulji item tashidak asem keter liasü. Eye trouble, Epilepsy (Nashira), Malaria, ibayongji Dr. Luke pa den teti liasü Colo 4:14
14. Paulji tanüla temeshi agi asüngba nisung Arogo tebu liasü.
Tematiba Tsüngrem, Khrista nung jungkai adok. Pa Tsüngrem lir. Khristai kechi sayu itemji ochi lir. Yisui tejen lai (thirty-nine of them) atangji kuli züluba Tsüngrem O ta sayu. Yamaji Yisu, shiba Tsüngrem rangpen jungkai adok, Pai pa tenyartem dang nangzüka ashi: Nenok Tanela Temeshi-i “ajak ochi” dangi anitsü. Anungji tasen lai aser tasen lai Tsüngremer O jungkai adokba tamangertem asoshi tamang tsütsü aser inyakshiba tsütsü (faith and practice) asoshi teperi lir. asenok asoshi laishibaji ozüng (canon) aser ochi asoshi tasadangba asünung, tanga O-tem mesüra “jungkai adokba” O-tem ta tanü asüng jembibatem ajak Temeshi Lai ajanga tendangtsüla.