Lendong aketba lima

Tarutsü nungbo tang amai Nagaland nung Naga yimten nüjiso bushir telok-telok malitsüa akok, ajisüaka item linük tenzükertem telok tenteta maliba agi Naga lima nung yimjung alitsü ta masü saka shisabolutsüka lir. Naga nunger asoshi yimjung ya India sepaitem den makhatepi anenba yimjung dangbo masü saka Naga nungertem rongnunga tetsübu makai sademsadema alitsüsa yimjung alitsüla. Aji oda, tang Delhi nung India sorkar o NSCN-IM telok na tsüngda teti yimjung nung alitsü asoshi telatetba kati arur ta asüba osang angashidang pelar saka ano iba telatetba nung Naga nunger koma aotsü ta bilemdangdang shisabolutsüka lir. Atangji, kodang NSCN-IM telok den India sorkar telatetba kati arudir tanga NSCN aser NNC teloktema ka khen, ka khen ta kenübosa India den yimten ken o tangatettep kati arutsü imlar. Idangjibo, India sepaitemji Naga nunger tsükchir masütsü aser Naga nungertema linük nüjiso bushir telok shinga malitsü, anungji tang amai linük sarua malitsü. Ajisüaka, Naga nunger asoshi shisabolutsü kaji tang telong nung alir tenüng nung prangpong amshirtem ya kechi akümtsü ? Parnok nem kechi mapa agütsütsü ? Parnok tebok sünga litettsü asü masü ? Aser shisabolu tulutibaji tang parnoki amshiba prangpong ya ajak raksaa endoktsü asü (?) mesüra India sorkar nem mesüra Nagaland sorkar nem agütsütsü (?) Item ajakji tang yongi jungjunga bilemdanga meinyakra, Naga nunger o India sorkar na tsüngda teti atema yimjung nung alitsü telatetba kati aruaka, Nagaland nung tetsübu manentsü. Iba ama tarutsü mapang ka nungji Naga nunger aika ket nung licence maliba prangpong alitsü. Item prangpongtemji aika rakzükratemba aser tashiyim mapa nung amshitsü. Tanü center aser state sorkar nung aser Naga yimten nüjiso bushir telok  shia nung lenirtemi itemji kanga junga bilemdanga inyaktsübaji kanga nüngdak kümogo. Joko, mapang talangka Naga lima nung Naga nunger yimten tebilemtsü melatetteti aruba agi, linük tenzükba mapang nunga shiba shitak aser shiba taiar meshitetka kümogo. Iba jagi linük saru sarudanga koba shitak aser koba taiar mejangjatet agütsür. Iba ama tensa tia ka nung Nagaland nung Naga nungertemang business meinyaktettsüsa kümogo, kechiyong tsümar business tulu inyakertem ajaki Naga nunger asangurtem ‘body guard’ amato yua lir. Item ket nungji prangpong lir aser item jagi Naga nunger dak sodaktsü aser akhatsü menungnangtsü. Tanü Naga nunger nüjiso bushiabushia tsümar lar akümbaji ajika asütsü. Aji oda, Naga yimten nüjiso bushir Naga nunger telok ajak mali küma anenaka Naga nungertem aika ket nung prangpong alitsü aser iba jagi tashiyim mapa inyaka alitsü amai tsübuseta bilemer. Iba amaji matalokdang, Nagaland nung yimten yimsüsürtemi wainshin meteta center den külem Naga yimten latetdak tongti shilem agitsüla. Asenoki jungjunga bilemdangra,  Dimapur nung taoba Deobar nü anüngdang ki tonga arur nisung ka khaseta yutsüba tensa mapang jagi asen lima tanga aser tarutsü tia indang sayur. Naga lima ya India nungi Independent nguang tengu, saka tetsübu makai sademsadema ajak jangratema litetba lima ka asütsüla. Aji oda, prangpong amer sademsadema senzüba aser ki tonga orr nisung khaseta toktsüba mapa jagi Dimapur Police nem khuret tuluka benloktsür. Iba ama nisung khasetba mapa kecha tarendak makai sademsadema inyak tashibo, asenoki tapu tapu jembiyonga, Nagaland bushia mapa inyaktsü atema sen bener takar shinga mangutsü. Iba ama tetsübu aser tarendak ali tashibo Naga nunger lanurtem dak aliba tashi aser sempet Naga lima renloktsü asoshi mamshitettsü. Tanübo Naga lima tashi itta yangertettsüsa shisatsü, sempet aser tashitemetet aliba Naga nunger lanur aika lir. Itemji tangaleni moudaktsüi ajungshia Naga lima yangerba nung shilem agidaktsütsü asoshi Nagaland nung tensa mapang ajungtsüla. Tatsüba agi, Nagaland ya ozüng shitak amshitetba aser ozüng raksartem pua merenshitetba lima ka asütsüla.