Lenirtem akümtsübuba

Naga nunger yimten nüchiso bushirtem telok aika küma lemsar liaka, Naga nungertemi parnok lenirtem nem kasasa akümtsübu agütsüba mapa yagi Naga nungertem asoshi telatetba ka dang nüngdaker ta sayur. Tan mapang tatsüka tsüngda NSCN-IM tir Wb.Isak chishi Swu asüba sülen NSCN-K tir Wb. S.S.Khaplang süogo. Tena ya NSCN metenzükdang Naga National Council (NNC) nung lenir süa Naga nunger yimten nüchiso asoshi timtem aika ajangshia linük tenzüka arurtem lir. Naga nunger tia majung 1975 küm Shillong Accord yangluba sülen NNC nung lenirtem kari NNC toktsür NSCN tenzük aser ano kopi melii NSCN telokjia ana aküm aser ano tangbo NSCN telok pezü kümogo. Item ajakji lenirtem rongnung kati ka dak temulung melemteti akümba ajanga atalokogo. Iba ama telemsa adok shia Naga nunger o Naga nunger na tsükchir danga tamajungba küma azü tokshiba anogotem aser mapang tamajung aiben ajangshiogo. Iba mapang tai aketer aser maketer mebendang Naga nunger nisung aika taküm samaogo. Naga nunger yimten otsü nung itemji tesasatsü aser tejashitsü otsü asütsü. Ajisüaka, item tesasatsü mapang aser mapatemji tesülen yutsür, tanübo telok aika lemsar liaka yimjung nung pei pei akok yimten tebilemtsü ya tatem küma telatetba ka dangi arutsü merangba mapang lir. Iba ama mapang, NSCN lenirtem asüba mapang nübortemi asür nem akümtsübu agüja sentong tapu balala ayongzüka agiba yagi Naga nunger telok telemsa aika liaka telatetbabo ka dang nüngdaker ta sayur. NSCN-IM lenir Isak Chishi Swu asüba mapanga nübortemi kanga akümtsübu agüja meinoktsüogo aser ano tang NSCN-K lenir Khaplang asüba mapanga Eastern Nagaland nung dang masü saka Western Nagaland tsütsüa Kohima aser Dimapur nung NSCN-K lenir nem akümtsübu agüja sentong balala ayongzüka amongba jagi Naga nungertemi India dang Naga nunger taginüba aser tangatetba ka sayuogo. Talisa, Khaplang-i aniba NSCN telok den yabo India government yimjung nung mali, anungji India government o NSCN-K na tsüngdabo tsükchiteper. Ibayongji, Nagaland chief minister, Shurhozelie-i Khaplang asüba atema mangyim jashi aser tesasaba ken o lemsatepba osang ka metetdaktsüba sülen television channel karibo Nagaland chief minister-i kiralongrar ka asüba atema mang ayimer ta aitsü. Atangji, NSCN-K telok ya India government den yimjung nung maliba agi television osang abeneri yamaji bilem südi. Ajisüaka, Naga nunger asoshibo Isak chishi Swu o S.S.Khaplang na prongla Naga nunger asoshi taküm tepiyong taküm tenla agüja tenzükertem liasü. Iba jagi Naga nungertemi tenaprongla nem kasasa akümtsübu agütsüogo. Aji oda, Isak chishi Swu tenla medeniang NSCN-IM telok ya tang atongba jenjang nung ya melila. Iba amaji S.S.Khpalang tenla medeniang Myanmar nung Myanmar government-i Naga nunger akümtsübua züngshitsüsa jenjang ka mengutetla. Iba amaji parnok ajak dak pei pei yari tashimait liaka parnok aliba ajanga tanü Naga nunger yimten nüchiso aser temeten onük mesamai alima ajunga nung jembir. Aji oda, yimten nüchiso manguyonga alimai Naga nunger meteta akümbaji item lenirtem ajanga lir. Ibaji asenok asoshibo takok tuluka asütsü. Iba ama asenok lenirtemi tarutsü Naga nunger lanurtem asoshi alima nung jenjang kabo alangteta yutsüogo ta bilemdi. Iba tangatetba nung Naga nunger longjemer yimten telatetba ka asoshi jembitsüla. Talisa tang NSCN-K lenir sür külen Naga nungertemi pa nem akümtsübu agüja mangyima amongba jagi NSCN-IM telok o India government na Naga yimten tebilemtsü latettsü asoshi ken o benoka jembidang tangatetba tasen ka agütsütsü imlar. Iba tangatetba tasen ka jagi Naga yimten tebilemtsü ya ajaki agizüktettsüsa ajaki shilem agia telatetba ka dangi arua jembitettsüsa shisatsü tajung kabosa agütsütsü ta imlaseta atar.