Lenmang aser Light tashi

Tanü tensa Nagaland asoshi menüngdakba kecha maka, jang nungi shir sen tashi Delhi nungi meshia bener arua asenok taküm alir. Asenok arakzükba ajunga ya Delhi nungi bener aruba teyari ajanga arakzür. Joko, küm talangka temeshi dang meshia arur asünungji, asenok asoshi tangar dang meshitsüba ya yimya ka ama kümadokogo. Shitakba agibo, tangar dang meshia kisüng alitsübo taaktsüka saka asenok dak iba aakba shisatsüji mali kümogo, iba jagi aaktsü melen tangar dang meshibaji tuluka amai bilemer. Atangji, Nagaland kümer küm paika nung ya asenoki asenok agitsüa kecha inyakteta maka nungji teyari memeshinüyonga meshitsüsa adoker. Ajisüaka, asenoka teti meshia dang alitsü masüji, asenokia linük asoshi langka tajung kabo agütsütettsüsa inyaktsü mapang tongjala tongogo. Iba nüngdakji ataloktsü atema asenoki inyaktsüba mapatem rongnung koba tongtibangtiba aser koba tenüngdaktiba ta shisadanga sentong atongtsübaji kanga rongdak nüngdak kümogo. Atangji, nübortem asoshi nüngdakji zünger mezüngma, kaketshisatsü angati aser shitak agütsütettsüla, anema alitsü asoshi mozüki shitak ayutsüla aser aluyimbaren tapu balala nung lenmang sayua yaritsüla. Ajisüaka, ano item ajak madak tenüngdaktiba aser tongtibangba mapa ana lir, ibaji ka electric light aser kaji gari lenmang asütsü. Koba lima nung südir süaka terenlok mapa inyaktsü asoshi tamasa gari lenmang tesadem aser tajung den light teperi nüngdaker. Gari lenmang melira tapu aika bilemyonga metongtettsü aser gari lenmmangji private sen agibo meinyaktettsü. Iba amaji ano gari lenmang junga liaka light peria melira tanga mapa inyakdakjibo yutsür mozü kidang mapa meinyaktettsü aser industry kata takok ngua melapoktettsü. Tang tashi Nagaland nung industry tulu takok ngua melapoktetba ya talisa light tashi peria mengutetba ajanga lir. Tapu aika jembiyonga, Tuli paper mill junga moutetba timtem tulutibaji light tashi peria manguba ya ka liasü aser tanüa paper mill melena tanga industry tajungba ka amenokdi asüyonga light tashi peria melira shingaia temulung ulua melapoktsü. Tanü putu nung joko light melira tzüa dena tateta mejemtetba aser soruchioka mechiyongtetba putu ka kümogo. Industry lapoktsübajibo yutsür light tashi peria mengura hotel dena melapoktettsü aser Photostat dokan dena takoksa angutsü. Atangji, angati teyaribo mangutsü saka lenmang aser light dang junga lira private teloki nübortem asoshi nüngdak ajak inyaktettsü. Tanübo alu tuluka yimnüyonga lenmang maka aser light mali ta asüba agi lanurtem aika peisasa aluyima chiyongtsü tapu balala yanglua ayoktsüba ser nung meinyaktet timtem nung lir. Iba ama asen lima renloktsü asoshi state nung sentong yanglurtemi koba tama aser kobabo tesü asütsü ta bilemdanga inyakra, memenui asenoka temeshir dang masü saka tagütsür akümtsü. Atangji, asenoki tang aliba amai aliba ya jangratema bilemtsüa akok, kechiyong kibong shia government ita sen achir lir aser jang seret nung sen asem agi angur. Tanga tanüngba nüngdakbajibo mapang mapang shia lenmang tapu balala nungi angati anguba sen agi peridaktsür. Iba tensa ya asenoki jungjunga bilemdangra asenok masütsü asoshi mozü kidang oxygen enoker kazür amai lir. Iba ama tia nung asenok shisamebului ayongayonga ali tashibo asenok tasüa masütsü aser taina maintsü. Ajisüaka senok aientsüla aser asenok aientsü asoshi asen nem agütsüba tekolok aser shisatsü amshia inyaktsüla. Joko, asenok nüchi küma arudi aser tangar dak dang metaloka aliba alar kolok aser shisatsü endokdi. Tanü asenoki yangi  Nagaland aientsü asoshi gari lenmang aser light nüngdakba indang jembir, saka ano asenok dak pei tetsü tasolima meimba aser ochishia inyaktsü tangatetba shisatsü melira, gari lenmang sadema yanglunüyonga meyanglutettsü aser light-a peria arudaktsünüyonga marutsü. Joko asenokbo akok tashi ochishia alitsü aser inyaktsü merangdi aser asen lima nung tamasa gari lenmang tesadem aser light teperi nüngdaker ta ajaklen ajak den jembi tenzükdi.