Maneni temesüktep ojang kar

– P.Renthy Jamir 

Nisung taintemibo teimbai meteta lir saka tanur school azüngertemi meteta alitsü itemi zülur. Ano Aor yim shia ola osü balala aser kar nungbo tetezü rateta terara balalasa jembir. Anungji ni züluba ya karibo teratet balaka nunga ratettsü. Anungji metongshitsü lira metongshia agitsü tamasa mepishir. Kechiyong nisung karibo Ao oshi pai ratetnübalen tapi tapi agi rateta amshiba züluba khen khen angur.
1. Anja, Mangpa: Ana ya tetezü Anja ta süra yim kati tangar yimer Tzüyok daki arung ta ajaba Moatsü nunga Anja ajar. Mangpa süra bendanger yimdak temba tinu asüba tekümna tekümsem tesemdangi aoba.
2. Ankishi, Kilendang: Ana ya tera balala Ankishi süra yim o yim na yimjung raksar senzüteptsü makok. Kilendang süra kiyonger o kiyonger tsüngda kinunger o adianu tsüngda kidangi motepi sempatepa aliba.
3. Atepa aten, Meyokmenübang: Ana ya mesükteper. Atepa aten süra pai metetsümonga yimpazü malemdang atalok. Meyokmenübang yamaji atalokja ta kecha bilema maru. Shisa rama ama aküm. Tensa masü atalok.
4. Ajurushi, Kinarongshi, Mejenshi: Asemprongla ya shibo shi tesa. Ajurushi süra Arem nungi shiruru kaseta bener adokdang shiba tama ajurudir pa nem agütsütsü shi lepteta abener. Kinarongshi süra kibong ka nung telok ka nashi Ak lepseta achiba nung kidangsür nem shi lepteta agütsür. Temchi nungbo magütsür. Mejenshi süra yimaki aodang arshii aodang mejenshiteptsü kulisütepba shi achiba.
5. Alushi, Teretlushi: Alushi süra pa/la taküm ali tashi atema alu ka agutsü. Teretlushi süra teti atema bendanga alu ka agütsü.
6. Atongamitepa, Marshitsü mait: Tena ya tepila mali. Atongamitepa süra kasabo masü, saka tetsüngda tuluka mali. Marshitsü mait ajak rongnung ya tuluba ta onteta mali. Tena kasa tajungba mali.
7. Akamatu, Tokumokar: Tena ya tetezü kasa, nema lur meranga inyak.
8. Azüngteptsü, Yimlema: Ana ya tepila mali. Azüngteptsüa mali. Joko tejang kata maka. Yimlema süra makaba maliba nung amshir, memetet mangashi manguba nunga amshir.
9. Bangrongbangchi, Bangyabangchi, Bangtsükbangshi: Telok rongnung obang mapu bangrongbangchi, bangyabangchi. Bangtsükbangshi süra tebang atsük nüngsena jembitsü atetaponga jembitsü.
10. Chikojunga, Tulujunga: Ana ya tetezü kasa ishika masü tenük sünga onsara aikabo masü.
11. Impuma, Kikoma: Tena ya mezükteper. Impuma süra Impur chanu kin kidong tajung nisung soshitangshia sensamasa-a aoba. Kikoma süra kinunger ajunga tematemer.
12. Jangjilung, Mainshilung: Tena tepila tuluka mali, Jangjilung ochishir yazü pelepshia mejembir. Mainshilung tenokdakba ka nung masetshir.
13. Kalamala, Kentamata: Kalamala tapi agi o tulu mashi mashi-i jembiba nübu. Kentamata asüküm kasa kalem.
14. Kilen maiok, Kilen mazü: Ana ya kasa yimer ajak kibong kata mezütok.
15. Kitiluti, Kongwataka: Anaprongla ya o kasa tulu ta ashir saka tila chiyungtsü tila taküm sangno nung teimba tetshir. Chiyungtsü tila ka agütsür ta asüdang Kitiluti ta tantsür tamburi jembir. Kangrang ka Longpen ka tuluka ta jembidang Kongwataka ta jembir.
16. Lendenta, Lentsüong: Mesükteper saka balala Lendenta süra lenmang nung tetenzük asütsü akok tiyong tatemlen asütsüa akok. Mesü lendenta zükong tamen tenchi. Lentsüong süra lenmang teyong tongtibang ka.
17. Lalushipong, Tashionshi: Ana ya tepila mali meyakmeken masü mapayu.
18. Loklalokshi, Tsükshibangshi: Ana ya tetezü kasa kinunger ajak süma.
19. Masalima, Metsütsüi: Ana ya kasa. Masalima yamaji atalokja ta shir manga aoba masalima tashiba atalokato. Alanga liko ta ashiba metsütsüi alang.
20. Mejimeno, Tinomano: Ana ya mesükteper. Mejimeno süra tuluka masü aika masü tila ka dang. Tinomano süra onsara tamshi malang tilateri chiyungtsü.
21. Meshingutsü, Tamangutsü: Ana ya tetezü kasa. Mojing ka angu. Nisungi mojing mangur. Saka tia mali angu.
22. Masazük, Puyazük: Ana ya kasa o ka yimer ajak narongi angashitsüsa masazük puyazük.
23. Maka Marok, Meka Marok: Ana ya mesükteper. Maka marok süra sensaker o sensaker na pei akaba yari lemsatepba, tera akaba agütsü. Meka marok süra temba tinu tajung nem balaka agütsüba tangar ajak denbo melemsatepba shisa mulung lemsatepa jembiba.
24. Merameten, Amokmeren: Ana ya tepila mali. Saka Merameten süra ya o tera tepongpa. Tebui tanur merametena artsü. Tai mali sür nung saabai clerkba kanga amokmeren.
25. Merangzük, Kepdangzük: Ana ya merangzük azük ta süra teti atema tenüng menük alu. Auyaba Merangzük azük. Kepdangzük süra teti atema pila tesendaktep raksa. Mesüra joko ya tatembang ta asüba.
26. Meketmesen, Mesenmeto: Ana ya kasa sempaba saka meketmesen süra nisung indang nungang amshir. Tebui tanur dak meketmesena benshir. Mesenmeto süra nisung nunga amshir chiyungtsü oset nunga jembir.
27. Merang apu, Merang südang: Ana tera mesükteper. Saka tetezü kenyongi balala. Merang apu ala. Teti atema yimjung yanglu. Merang südang joko ajurutepla masü. Kensü o-sü tulu itepa pila.
28. Narikolong, Kojikolong: Ana balala: Narikolong süra tetsür tar talangbo masü. Saka tereprangnütsüka tar atsü agi azüazür. Kojikolong süra süngjang lijang junga metangtet kolongkoshir.
29. Noyanomak, Tzüpongbang mashir: Anaprongla ya tanur nung amshir. Noyanomak süra tanur taremzür ajak. Tzüpongbang mashir süra apuzüa senzürtem yimdong kazür masü.
30. Nümanüshi, Nüpanüyim: Nümanüshi süra nüchinülen tetemsü nübu masü tamakitsü nübu. Nüpanüyim süra süwasüri mapayim mayim kazüba.
31. Palongpalonger, Roti: Anaprongla ya nisung teyira nung jembir. Palonpalonger süra tanur tain ajak nung jembir. Roti süra tain nisung nungbo mamshir.
32. Petipetir, Sürsürer: Anaprongla ya teimba kasa nung jembir tululu tesa tila teshimtoktsü mali.
33. Posa aon, Tonnü: Ana ya balala saka telong matenba aonsa. Posa aon süra shi ango kecha meinoki asoba aon. Tonnü süra shi ango nung enoka asoba aon shia masü ango-a masü. Rüpo ama mapo ama.
34. Ranoa, Mongra: Ana ya tepila mali saka Ranoa süra lia nung oa joko tenük tanilen. Mongra süra tera-ang angur tila ka dang angur.
35. Ramisem, Raro aket: Ana ya mesükteper saka tera balala. Ramisem süra tashi maitla nisung mapang shia shiranger. Raro aket süra tashidak ali, saka Raro yabo yimra agi atong nunga Raro keter kazür ta jembir.
36. Shonglokpen, Tomjulok: Ana tera mesükteper saka balala. Shonglokpen süra tangar telok ka sentepa aliba nung ajungbena pa-a arua aten. Tomjulok süra tangar tesadang ka inyaker alidang pa-a arua shilem agia inyak.
37. Sangpolembo, Sangpomeyina: Ana ya tepila mali tapu aika onsara aika.
38. Tamakitsü, Tamayitsü: Ana ya mesükteper saka tera balala. Tamakitsü süra joko magitsü teindoktsü. Tamayitsü süra mezüngoki alitsü mezüngokba.
39. Talen Lenpi, Talen meshi: Aor sobaliba ka yangi zülur. Talen lenpi süra Alu chia akar ajak lenmang api-i aoba. Talen lenpi. Ano Talen meshi süra Alu machidang lenmang tama meshiteta putir anati An ka bener oa Alu lenmang meshiteta külemba.
40. Teyin, Yinjong, Tsüla, Lamen: Pezü ya Ak, Pongzü tetsü dang Teyin yinjong ta ajar. Teyin süra ano tulu masü. Yinjong süra techanu ken anaben mepur aliba tashi. Ano Tsüla lamen süra Nashi, Jang, Shitsü, Mesü tetsü tain mekümi aliba dang ajar. Yamala bensaa ajaba, jembiba agi Ao oshi ya tesem aisü nung takar ta ajatsü akoker.