Manipur Mokdangba

Yaküm November ita mezüng anogo nungi tenzüka United Naga Council (UNC)-i Manipur-i aoba National highway ana mokdang tenzükba sülen anogo 72 abensaogo, koba ajanga par state nung nüngdakba chiyungtsü, osettsüset aser totzü agi kanga anünga, kechisarena ajak nung jenjang kanga atuba ajanga nüburtem libaliro nung kanga mejungi kongshiogo. Iba denji külemi Centre nung Narendra Modi-i aniba sorkari sen 500 aser 1,000 anentsüba ‘demonetisation’ ajanga komo tajem nung metzü inoktsü ama timtem bendenlokogo. Iba ama rongsenkettsüng lenmang mokdangba ya Manipur nung tang tasen ka masü. 2011 küm nunga Kuki nungeri aniba teloktemi anogo noklangka dak tema rongsenkettsüng lenmang mokdangdang nüburtem kanga timtemtepa liasü. Tang UNC-i Highway tem mokdangba ya Chief Minister, Okram Ibobi Singh-i aniba sorkari state nung district tasentem tentetba anema ayongzükba lir. Yaküm December 9 nü sorkari district tuku nungi alangzüka district tasen tenet tentetba osang sangdonga liasü. Iba telemtetba ajanga mapang talangka nungi khanga aliba takhangbatem ataloktsür, talisa Senapati hill district nungi Kuki nunger timba ser aliba district ka alangteter, koba ajanga district headquarters nungi tezülen aliba tesema yimsüsüba agi melamela ayimjemtsü. Manipur nung Assembly elections agitsü mapang ana nung lia Congress-i aniba sorkari agiba telemtetba ya tenemlen alirtem tebilemba ataloktsütsü atema agiba mera ka lir. Sorkari agiba telemtetba ya district tasentem nung aliba nüburtem aser lokti tentettemibo pelaa agizükogo, saka UNC-ibo iba telemtetba anema, Naga nunger aliba tesemtem lemdangogo aser iba den külemi Centre aser state napronglai asüngdangya masüba ajanga tezüngzüktep balala agia aliba alema inyakogo, ta aitsür. 2011 küm tanga teloktemi kati ka anema mokdangtepba ama tang Meitei nunger timba ser aliba lenden nunga kasa tensa lir, koba ajanga tenemlen aser lendenlen aliba tesem naprongla nung mepetmesü adoka lir. UNC-i Highway tem mokdangba aliba agientsü atema taoba ita state sorkari Centre sorkar dang nungi teyari meshia liasü. Iba sülen Centre-i Nagaland aser Manipur napronglai paramilitary sepaitem yok, saka tensa temelenshi kecha balaka mali. Manipur den sendaktepba highway tem mapang talangka mokdangba atema tebilemtsü kaa taoba ita Home Ministry-i, state sorkari pei teinyaktsü mapa meinyakteter, ta aija liasü. Iba mapang nung Union Home Minister, Rajnath Singh-i Manipur Chief Minister dang, tzüzüng-ozüng benoktsü aser nüngdakba osettsüset supply asütsüji temzüng nung state sorkar teinyaktsü mapa lir, ta nenshia metetdaktsü. Taküm March 4 aser 8 anogotem nung Manipur assembly elections agitsü, aser iba election nung Congress aser BJP napronglai Highways mokdangba ya tongtibang onük ka kümdaktsütsüa akok. BJP-i aniba Northeast Democratic Alliance Convenor, Himanta Biswa Sarma lenisüba nung parnoki Northeast nung aliba state ajunga nung BJP sorkar amenoktsü nükjidong yur inyaker, aser iba dak sentakba nung taoba hopta Delhi nung BJP national executive senden amendang, Manipur nung vote agütsütsüpurtem dang ‘mokdang maliba sorkar’ ka agütsütsü telemtetba agiogo. Northeast India kübok Assam aser Arunachal Pradesh naprongla nung Congress-i BJP matsüngdang tamakok nguogo, aser Manipur nunga BJP-i iba onük nung ajemdaker kasa maongka bushitsü südi ta bilemer. Manipur tebilemtsü bentettsü atema tongti süa shilem agitsüpurtem – State sorkar, UNC, district tasen tentetba pusemer teloktem aser Centre- külemi ken o jembitsü nüngdaka lir ama bilemer.