Mokokchung, 05 June (TYO): Mokokchung District Planning & Development Board-i ayongzüka yangi D.C conference hall nung World Environment Day, 2025 sentong “alima ajunga nung plastic ajanga menenba anentsüdi” omen nung rangloker “plastic samatsür Mokokchung tamak (green) kümdaktsüdi” ta asüba yimyim ayima mungogo.
Iba sentong nung 22 Arkakong MLA aser Mokokchung DPDB Chairman, Nuklutoshi-i jembidang, tanü ya akhi ama ‘World Environment Day’ agizüka amungba ka dang masü saka tanü ya Mokokchung plastic-free akümtsü asoshi temulungtetba tulu yur mera agiba anogo ka lir, iba mera agiba jagi tarutsü Mokokchung tzü mopung tsütsü tesangwa angur, ta metetdaktsü.
Taküm omen “ending plastic pollution globally” ya yimyim ka dangbo masü – ibai tanü putusen nung asenok asoshi ajepba tongpang ka lir. Iba tongpang nung adenba kisüng masü Mokokchung ya meketa naiba rongsenketzüng (circular economy) lenpi ka dangi anitsü lir, ta ashi.
“Temelenshi tulu ya mera tila ka nungi dang tenzüker, aser tanen makai inyakbaji sabi lir”, ta pai ashi. Iba dak sentakba nung Mokokchung municipal council, forest department, lanurtem, lokti tentet balala, mulungtet telok aser kija shirnoksa iba mapatong asoshi inyaka agia arudar, nenok ajak dang pelar, ta pai metetdaktsü.
“Kechiyong chichiba temelenshi ya o agi masü saka tang nenoki inyakba mapa jagi bener arutsür”, ta shisem.
Iba lenpi (roadmap) wadang ya kenü nung tembangba maparen ka masü, iba ya janaona agi rongsen kümdaktsütsü, mejangrai züba-züba aliba ka mapa akümtsü, aser Mokokchung ya tzü mopung meraksai tatishitsü (model) sayuba district ka kümdaktsütsü tetenzüker ka südaktsüdi, ta pai Mokokchung DPDB chairman-isa ayongzük.
Iba mapatong takok angutsü asoshi department balala den kaket riju balalai plastic jana bendener Mokokchung Municipal Council indang plastic bendenba bong koba dang ‘Material Recovery Facility (MRF)’ iba nung itashi bendendi. Ibaji asenoki bank nung sen yudener amato bilemdi.
“Sen melen asenoki plastic yudendi, aser interest aruba jagi asenok ajak nem tajangzük agütsütsüsa, yimti yimdong temerük, ali tajung aser asenok anema alitsüsa kümdaktsüdi”, ta ashi.
Iba den ano mapang shia department shirnoki plastic teimba bendendir, parnok nemji “Green Champion Award” agütsüra iba jagi tali ajungshitsü imlar aser ano ibala mesükba maparen balala inyaktsü asoshi paisa shisatsü balala lemsatep.
“Nisung kadi alima nung temelenshi tulu bener arutsüteter. Saka kodang nübur temmang (entire) lungjemer inyakdir, aser department-ia yangji nungitdir asenoki merangba tongteta, pei meyong ta asüba tanela ka arutsü aser arok nükjidong ka nung inyakba ajanga tebilemtsütemji tekaraba benteter”, ta paisa ashi.
“Na ya plastic bendener ka dangbo masü, na ya teimla bendener ka, na ya lenisüba renloker ka, kodang nübur, sarkar aser nükjidongji meraksaba merangyinzü ama lungjemdir – kechaia asenokji mekoktettsü, anungji, nai janaona agi tesüngmangtsü kümdaktsütsü renema lir asü? Iba ya asangsang kümdaktsüdi”, ta paisa ayongzüka ashi.
Tongti o jembir taoba Commissioner & Secretary, Convenor Earth Alliance, YWCAM Patron, , BAN Advisor, L.H. Thangi Mannen (IAS Retd)-i Mokokchung plastic free akümtsü asoshi teinyaktsü kar lemsatepdang, jana bendanga/shimdanga intoktsü, plastic janatem ajanga sen kümdaktsüba, Single Use Plastics (SUP) aser Multi Layered Plastics (MLP)-tem koma intoktsü, jana tayi (wet waste) agi tagitsü kümdaktsüba, iba dak sentakba nung shisatsü/osangtsüsangtem perokshiba (EIC), libaliru melenshitsüba, janaona koda scientific yimya nung intoktsü, aser asenok ajak senteper plastic meshimeshia samatsütsü asoshi koma inyaktsü nung ajungtsü ta asüba tasatem kar lemsatep. “Asenoki meinyakra tangari arua meinyaktsütsü, anungji, mezüngpur ama Mokokchung ya plastics-free district ka kümdaktsüdi”, ta lai ayongzük.
Iba sentong nung special invitee MLA & Advisor – T.N. Mannen (IAS Retd), Mokokchung DC – Ajit Kumar Verma IAS, EAC – Er. Neithozo Thenuo NCS, Watsü Mungdang tir – Tianaro Jamir, MMC Dy. Chairman – Lanuakum, PHED, E.E – Er. Hebo Zhumomi, Divisional Forest Officer, Mokokchung – Dr. Sentitula IFS parnokia shilem balala agia liasü. Sentong nung adener ajaki tenangzükba ka (green pledge) agia liasü aser tadener ajak nem forest department-i süngdong tatemtsü lema agütsü.
World Environment Day, 2025 nüngtem nung jana bendenba dak sentakba nung tetoktepba kar liasü aser telemsa balala nung takokertem itemi liasü;
- Kija Telemsa:
1st : Amongsang (33 kg)
2nd: Limasunep (31 kg)
3rd: Dr Kilangnaro (30 kg)
- Telok Telemsa
1st: Assistant Registrar Cooperative Societies (ARCS)
2nd: Queen Mary HSS
3rd: GMS Tongdentsüyong.
III. Special category:
Oldest participant (Tambuti): I. Meren Kichu (85 Years)
Youngest Team Participant: Soul House Academy, Mokokchung
You must be logged in to post a comment Login