Nagaland memerük

Nagaland ya senotsü amshiba nung teka aser mulungsentsü memerük dang masü saka India nung aliba yimtitem rongnung yimti 434 shimteta yimti yimdong aser temeket merüka ayuba maparen asadangba nung Nagaland nung yimti tuluba ana Kohima aser Dimapur na jenjangji züngya 208 aser 277 na nungang liasü. Tetezü, Nagaland yimtiba Kohima ya India nung yimti 434 rongnung yimti 207 dang nungi memerükba aser Dimapur ya yimti 276 dang nungi memerükba ta asadangtetogo. Iba mapa ya India government kübok Quality Council of India ajanga taküm küm tetenzüklen inyakba mapa ka liasü. Iba maparen ajanga asadangtetba agi Northeast nung temerüktiba yimtiji Sikkim yimtiba Gangtok liasü aser  Kohima aser Dimapur dang nungibo kanga agia Aizawl aser Imphal temerüktiba liasü. Yimti merükba asadangba nungji nisungtemi metsümeshidak jungjunga yanglur metsümeshir asü mesüra kima yimdong mashi nung metsümeshir aser janaona koma bendena endoker  ta asüba nung mark teimba yur repranga liasü. Atangji, Nagaland nung asernok chiajemba, süoshi agiba, gari tajung nung mener senzüba aser English jembiba apibo India nung Kohima aser Dimapur-sa temerüktiba asütsüla. Ajisüaka, tang tashi iba yimti ana nung metsümeshidak junga yanglua makaba kibong aika lir. Ibaji dang masü saka asenoki asen atep alemerbo mashi nung janaona endoker.Ano, kangasa mebilemdangi inyakba mapa kaji Kohima aser Dimapur nung gari tajung nung mener senzürtemi gari telong nung chiyongtsü kechisarina achiba teküp aser jana ajak gari toudak nung yimti yimdong tiyong nung mashi-mashi nung endoka jajar. Aji oda, necktie agir mashi nung tzü endoker aser mashi nung jana endoker. Aji oda, asenok ashiba aser metetba ya asen atep tashi nung merüka alitsü metet ashi asen aliba temeket aser yimti merüka ayutsübo asenok kolok aser shisatsü nung kenyongi maliba kuli sayur. Asenok nem asen aliba temeket merüka ayutsü asoshi government-i sen agütsü nunga asenoki iba sen jagi  kodanga yimti yimdong merüka ayutsü asoshibo meinyaktsü. Iba sen jagi , ashiko gari-ang ka mesüra ali kimongang ka alitsü. Tanü tashibo asenok dak asen lima aser asen yimti topur junga yunüba tangatetba tajung ka mesayur. Tang yabo asen alidak yimti nung metsümeshidak junga yanglua amshitsü aser janaona bendena jungjunga endoktsüba asoshibo tangar nem sayutsüngi mesüdaktsütsüba ser nung asenoki asenoksasa memerük litetba yagi tangar tsüngdang asenok kanga taaktsüka kümogo. Taoba mapang nung iba yimobilem nung züluba ama, Nagaland nungbo town nung alirtem dang nungi yimtak alirtem temerükba lir. Yimtakbo yimtaklirtemi yimdong nung kaket teshisa tilakata meindoker aser anepdang shia pei ki indang kima yimdong merükmerüka aoker aser kilong nung okdenba jana kodanga tangar kima bener oa meindoker. Yimtaklirtemji gari tajung nung senzürtem masü aser necktie mesür english jembia senzürtem masü. Parnoki libaliro tongmelang, chiyongtsü tongmelang aser abensüoshi tongmelang saka merükmerüka alir. Yimtaklir topur ajungji aji lir. Kohima aser Dimapur nung alirtemi yimtaklirtem dang nungi merükmejua alitsü angazüktsüla. Asenok moko sali achirtema moko salia asenokiang achir ama taolen ajak nung moko pongsang agi janaa yutsütsü aser sali metsü agi ki ajak menena yutsütsü. Sali achirtem amendak jara aser menden ajak nung shinü nürloka angutsü aser kilong kinük, jara aser metsümeshidak ajak nung sali metsü metsüshiba agi tetsüng ajemdakdaka maka angutsü. Item awashi memetetba jakla yimya nungi asenok nüchi akümtsüla aser tangar süngyanglu külemertem aliba yimtitem aser kiyongtem dang nungibo asenok Khristan-tem aliba yimti aser kiyongsa temerükba aser tesüngjemba asütsüla. Atangji, merükmejua  alitsübo temenu masü, anungji tang nungi danga linük nung rongsen nung madoksaaka kima yimdong merükba maparen nungbo tangar ajak dang nungi asenoksa temerüktiba asütsüsa asenoki inyakdi. Nagaland melenshitsü nüngdakba mapaji ya ka asütsü.