Nagaland yarir mali

Taküm tzüngluruwa Nagaland kübok tesem aika nung tzümetsüng aser anentsüh lendong balala ataloka takoksa aika bentsür aruja liasü. State yimtiba Kohima nungi tenzüker meta talang pilar aliba Kiphire tashi nung lendong balala ajanga nübortemi timtem ajurua liasü aser state sorkar ket senotsü peria maliba tang tashi tesem aika nung teraksa anguba ano meyanglushiteti aser teyaritsü tim meyariteti lir. Ita ka tsüngda lendong balala nungi nisung 12 tashi taküm sama aser rongsen aika alangba kiojen aser tsünüsenbongtsütem raksatsüba den tongtipang gari lenmangtem anenzüka bener ao mesüra anenbang. Lendong ulura atalokba yong, iba mapang Union Home Minister Rajnath Singh-i Chief Minister Neiphiu Rio den tongtepratep aser yariteptsü atema Ministry of Home Affairs-i National Disaster Response Force (NDRF) teloktem yok. Maneni, Kiren Rijiju-ia Nagaland nung takoksa anguba osang tejangjaba nung metettsü aser teraksa anguba tesem kar semdangtsü atema August 5 nü state semdang. Iba mapang state sorkari takoksa anguba yanglushitsü aser yaritepba mapa balala atema sen crore 800 nüngdaker ta pa nem tezüluba ka agüja liasü. Tatemsa, September 4 nungi 7 tashi Centre nungi Inter Ministerial Central Team (IMCT) ka Nagaland-i yok. Joint Secretary, MHA, GoI K B Singh lenisüba kübok IMCT-i Nagaland nung teraksa ajuruba tesem balala semdanga senzü aser iba mapanga state sorkari Centre nungi senotsü teyari  nüngdakba nenshia metetdaktsü. IMCT dang pelaba olen ka ashidang Nagaland State Disaster Management Authority (NSDMA) advisor Pukhayi-i 2017 küm state sorkari National Disaster Response Fund (NDRF) kübok sen crore 650 nüngdakba atema teyari meshi saka Centre sorkari sen crore 65 dang lemzüktsü. Iba jagi takoksa ajururtem yariba aser teraksa bentsür aruba atema mapa inyakba meperi. Assam nungbo tzümetsüng timtem ajuru shia Centre-i sen crore 2,000 jungnüa teyari agütsür saka Nagaland nembo sen crore 100 dang nungi tajemba agütsür, anungji IMCT züngsemtemi Nagaland nem-a nüngdakba ama sen agütsütsü atema yariteptsüla ta Pukhayi-isa parnok dang mepishiogo. Ajisüaka, Mongulbarnü 13 buba Nagaland Legislative Assembly (NLA) indang tanabuba (monsoon) session nung chief minister Rio-i ‘Kija aser NGO temi Chief Minister’s Relief Fund (CMRF) nem sen crore 4.69 tenla agütsüba dak alaka Centre mesüra tanga state sorkartem nungi sen naya poisa ka dang mangu’ ta ashiba osang angashidang kanga aoksar aser tsaa ta bilemer. Taküm Kerala nunga tzünglu kanga aruba ajanga lendong tulu ajuru aser iba atema Nagaland state sorkaribo sen crore 1 teyari agütsü. Ibaji dang masü taoba mapangtem nunga tanga state tem nung alima lendong balala atalokdang Nagaland sorkaribo aika mesüaka teyari balala agüja aruogo. Centre-i tangsa tang magütsüyonga state karibo teyari agütsütsüla sernung aser talisa taoba mapang asenoki yaria aliba  state temi danga meyiper asenok yaritsüba sernung kechiba meyarir ta tasüngdangba arur. Tang balaka Nagaland nung People’s Democratic Alliance (PDA) sorkar nung BJP densema alibayong Centre sorkari sen crore 800 ji magütsüyonga telongjunga agütsütsü südi ta kanga imla liasü, saka tang tashi poisa ka dang magütsübaji tesasatsüka lir. Hao, democratic linük ka asünung state shia pei tangutsü angur saka yamaji süaka Centre nung tashi abenba telok den tesentaktep aliba state sorkartemisa tangar dang nungi alia mesüra talila teyari ngua aruba asenoki meteta lir. Nagaland nung takümsa alima lendong balala ajanga takoksa jenti ajuruogo ta jembiba mapang aser senotsü aika nüngdaker ta asüdang Centre-i anir tanga state temi teyari kecha magütsüba ajanga tangari asen timtem hao ta maliba sayur. Yaküm Nagaland state sorkari sen crore 650 meshiba nungi sen crore 65 dang agütsü süra, taküm-a sen crore 800 teyari meshiba nung jagi sen crore 80 dang-a agütsü nunga mapa karbo inyaktetla. Centre-i Nagaland sorkar atema aria bilemtsür asü nungbo aser parnoki tebangi jembiba ama atangji Naga nunger yaritsü bilemer asübo, yakünü nungi 13 buba Nagaland Legislative Assembly (NLA) indang tanabuba (monsoon) session metenzükdang senotsü teyari terabo agütsür lila ta bilemer. Kija aser telok kari aria bilema yaritepba dak alaka, tesasatsüka linük nung Centre aser state sorkartem rongnung Nagaland yarir mali.