Northeast India nung menoknok tuluka anoktsüa akok

New Delhi, Jan 06 : Ano memenui India anüdok aser anüdoklen tip tsütsü tan Hombar anepdang Manipur len nungi tenzüka anokba menoknok dang nungi tesashiba anoktsüa akok ta Ministry of Home Affairs (MHA) nung alima lendong asadanga inyaker mongintemi metetdaktsüogo.
Tanü Times of India osang ajanga sangdongba agi, menoknok anokba asadangba nung Richter scale 8.0 mesüra iba dang nungi tali ka Himalayan region nung anoktsü ta MHA nung mongintemi metetdakja lir. Ibaji tang Hombar anepdang Manipur len nungi tenzüka Northeast nung anokba menoknok dang nungi kanga agia tesashiba asütsü. Tan anokba menoknok to Richter scale 6.7 liasü.
Tawa tanü menoknok anokba jenjangji tan January 4, 2016 nung Manipur nungi tenzüka anokba menoknok asadangba jenjangji 6.7 magnitude liasü, Nepal nung May 2015 nung anoknba jenjang to 7.3 liasü aser Sikkim nung 2011 küm anokba jenjangji 6.9 liasü. Item menoknok anokdang ali telong nung “tectonic plates” ta ajaba ali amendakdak jaksaa lir, iba jagi menoknok tulu anoktsüsa ataloktsü ta kasa osang ajanga metetdaktsü.
Iba ama menoknok tesashi ka anokra North aser Northeast India asoshi lendong tuluka asütsü ta alima lendong asadanger mongintemi metetdaktsü.
MHA kübok National Institute of Disaster Management (NIDM) osang ajanga ashiba agi, ali telonglen India anüdoklentiptsütsü, talisa tenemtem alidak tesem mi agi longpanga lir, aser ibaji ajanga menoknok lendong tulu ataloktsüsa asadangtetter.
NIDM director Santosh Kumar-i ashiba agi, Nepal, Bhutan, Myanmar aser India limatem ya menoknok lendong külemi ataloktsüsa sendaktepa lir aser kodang iba lendongji atalokdir, tenem nung alirtem aser ano Bihar, Uttar Pradesh aser Delhi nung alirtem dena lendong tulu ajurutsü. Item tesemtemji menoknok anoktsü koka aliba tesemtem Seismic Zone IV aser V nung alirtem lir.
Colorado University nung menoknok indang bushir Roger Bilham-i ashiba agi, tang tensa tiaba nung ya menoknok tesashi 8.0 magnitude dang nungi tesashiba pezüben anoktsüa akok aser aji manokra item tashi bendena ayuba jagi tesülen ano menoknok kanga tesashika anoktsü.
Iba ama lendong ataloktsü ana nung alinungji, tenem nung aliba Northeast state-tem asoshibo kiojen yangluba yimya tanga state-tem dang nungi balaka lateta amshitsü nüngdaker.
India nung menoknok anoktsüsa aliba tesemtem pezüsü küma lemsaa lir. Item rongnung menoknok kanga sashia anoktsüsa aliba tesem dangji Zone V ta ajar aser iba tesem kübokji Northeast ajunga den Bihar, Uttarakhand, Himachal Pradesh, J&K, Gujarat aser Andaman & Nicobar Islands nungertem dena lir. Iba den atongdakba tesem Zone IV nung Delhi adener. Zone IV tesem yaa kanga lendong aketba tesem asütsü.