Nübor meyong sorkar, nübori shimtetba sorkar aser nübor atema aliba sorkar

– L. Kika Pongener, Aoyimküm, Dimapur.

Asen India lima ya alima nung democracy yayim agi yimsü asüba linük tulutiba rongnung ka lir. Aji oda democracy yayim agi yimsü asübaji tanü alima nung linük aikati nükshir, kechiaser democracy yimsüsüba nungji sorkar bener aoba aser sorkar aniba mapatong ajak nung tongtipang shilemji nübortemi agir. India lima nung yimsüsüba yayimji reprangdangra, Parliament nung tatartemi telemtetba agir liaka nübortem dak mapetba tim masüba aser tetsükdaktsü ajitetba maparen nungbo nübortemi ola adoka jembitsü temeten agüja lir. Mashi nisung mesüra telok kati sorkar inyakyim kar nung tim masü ama ajitetra nunga ta ola adoktsü temeten lir. Yamaji democracy yayim agi yimsüsüba linük ka nungji sorkarji nübor meyong, sorkar ketdangsüa anitsüpurtemji nübortemi meyongnem agüja shimteter aser sorkarji nübor asoshi alir. Asen India lima yimsüsüba yayim ya nisung ka kijai mesüra party ka kijai sorkar mapatong aser inyakyim ajunga pa mesüra parnok kolak nung benloker, pai mesüra parnoki kechi mulonger iba amaji dang inyaktsü aser shingaia nunga ta ashitsü temeden maliba lima ka masü. Aji oda, Dictatorship yimsüsüba yayim, iba ama lima nung aliba nübortemi asen India nunger yimsüsüba yayim ya kanga dang nükshir. Indian Parliament nung kodang Bill tasen kar benoka agizüktsüsa südir tatar ajungai peipei tangatetba lemsatepa anogo ana-asem tashia monga jungjunga angateta anüksa-a alangsa-a jembir-ang agizüker. Ano, aji tang masü ken o tulu aser tasak mesüra mapatong tasen kar atema kodang telemtetba agia inyaktsüsa kümdir, political party ajunga nungi shisatsü agia külemi longjema senden mena kanga junga lemsatepa jembir-ang telemtetba agir aser mapa küma inyaker. Aji oda, asen Naga lima ya-a India kübok state ka asünung iba democracy yimsüsüba yayim nungji anidaka yimsü asür. Anungji ibala tsüngsü nungji anidaka yimsüsüa ora, kodanga melangmepu aser telemsa madoktsü, aser tawa tanü atalokba amatu tensa tia majurutsü. Ano asen Naga nunger asoshi maongka kaji asen state angudang asen lenirtemi azü agi alangzüka toktsüba senmang India temzüng Arla 371 A ya lir, koba nung India temzüng nung liaka Naga nunger sobaliba nung kongshitsüsa aser mapetba kar lira ajibo Naga nunger dakbo mebenshitsü aser Indian Parliament nung lemteta liaka, Nagaland Ligislative Assembly nung tatar-temi reprangshia telemtetba agir tang Naga nunger asoshibo ozüng küma aser mapa küma inyaktsü ta temeden agüja alibaji asen Naga nunger atema kangasa maongka tulu lir. Iba temeden maongka ya Naga nunger senso ajaki metsüngareta wazüka ayutsüla.
Asenoki kodang India lima ajunga nung centre sorkar nungi shir state sorkar tashi yimden yimsüsübaren inyakyim ajak telung tashi anguoka reprangdangdir, tia maka state karbo tema nungbo nübor meyong sorkar, nübori shimtetba sorkar aser nübor atema aliba aser inyakba sorkar ta ayimoktsür, ajisüaka telung nungbo rongsen aser tashiyim agi sorkar inyakyim ajunga ajetbanger anir aoba tenük agi ngudagi. Ano aji tang masü, saka tamangba yimsü kar nem amokbangdaktsür mesüra kiralongrar telok tentet kar nem amokbangdaktsür, oda sorkar bangdak ammertema dena ola madokteti tashiyim agi yimden anisadaktsüba-a ngudagi. Kodang yimsüsürtemi nübor taginüba nung masü saka tashiyim agi parnok mulongba kisüng agi sorkar anir aotsü merangdir, aser nütsüng nübortem dak mapetba mesüra alima raksatsüsa temzüng ozüng yanglua anir aotsü merangdir, idangji nübortem ola adoktsüsa akümer aser sorkar anema apusotsüsa akümer.
(maneni taruba adok nung…)