Opposition Ola Mesongtemtsüla

– Tangsen Lemtur

Israel nunger NSO Group indang Pegasus spyware ka amshia India nung osangbenertem, opposition lenirtem aser tongtibang nisungtem jembishinü ajak itdangitba ken o nung ajemdaker tang opposition lenirtemi Indian Parliament nung iba onük nung o lemteptsü tekong meranga akhangba ajanga anogo aika senden junga magiteti arudar. Ajisüaka sorkaribo Pegasus ken o ya tongtibang onük ka masü, ta shia opposition ola songtemtsütsü meranger. NSO Group-i ashiba agi, Pegasus ya kiralongrartem aser linük anemertem anema amshitsü atema parnoki sorkartem dang ang ayoker ta shiogo, anungji Pegasus ya opposition lenirtem aser osangbenertem densema tongtibang sensotem anema amshiba kuli tejangja ngura sorkar kanga aitsü. Ano külen India sorkari parnoki Pegasus mamshi, ta shira Pakistan aser China ama tsükchir linük kari India anema amshir asütsüa akok, ta rajemer aser ibajibo linük security atema lendong. Anungji opposition-i akhangba ama sorkari Parliament nung iba onük jembitsü melungtsüla aser iba ken o bushisüngdangtsü tuyutsüla. Parliament ya linük atema tongtibang onüktem nung o lemteptsü atema tongti sabang ka lir, ajisüaka democracy linük ka nung sorkari opposition ola nembangtsütsü merangra ibajibo maaksü. India ama oshi-open, sobaliba aser tamangba yimsü balala temeyoktep aika aliba linük ka nung lokti lenirtem, meimchir temeden atema inyakertem, osangbenertem aser opposition lenirtem ajak dak tebilemba/tangatetba balala lir, aser pei tebilemba lemsateptsü atema linük temzüng nung temeden agüja lir, ajisüaka senso aikati iba temeden amshitsü arendaker aser sorkar aija jembirtem dangbo ‘linük anemertem’ ta ajar. Tang ama mapang ka nung India nunger puti otsü meyipa reprangshitsü nüngdak, kechiyong British nunger yimsüsüba nungi India nunger nüchiso anguba sülen lenirtemi linük arangshia tajungba akümtsü atema pei tebilemba sademsadema jembitsü senso ajak nem temeden agütsü. Senso tajung kati pei kija ajangzüktsü atema masü saka ajak ajangzüktsü atema melung masüba ola adoka pei tebilemba lemsateper. Akhidang USA nung aser South Africa nung sorkar anema nokdakba (anti-apartheid movement) mapang nunga lenirtemi Mahatma Gandhi tangatetba nung ajemdaker ola adoka inyakba asenoki puti otsü nung azünger. Ajisüaka tanü India nung sorkar inyakyim meshidakba anema ola adokertem ola nembangtsütsü meranger. Meimchir dak melung masüba mesüra tangatetba balala aliba ya ajak dak aketba yimya ka lir. Temang ka küma menateper asoba jakrep dak-a shisatsü aser tangatetba balala lir. Kibong ka nunga tsürabur tsüngda mesüra tsürabur o tanur na tsüngda tangatetba balala lir, ajisüaka pei tebilemba dang shidak, ta tekong merangba kibong nung kodanga tesünep malir, saka kati ka tangatetba akhümtsübutepba kibong nungbo tesünep aser terenlok alir. Parliament nung opposition-i ola madokra sorkari pei sünütsü asütsü, anungji sorkar nem pei sünütsü mesüdaktsütsü atema opposition-i ola adoktsü nüngdaker. India nunger temzüng kübok Parliament aser State Assemblies nung opposition teinyaktsü shilem indang junga shia lir. Parliament nung sorkari benokba bill ajak nung o lemtepa mesüra o toktepba jembir ang mapa küma inyaktsü atema bill agizüker aser tongtibang onük ajak benoka o lemteptsü nüngdaker, anungji Parliament nung Pegasus ama kanga tongtibang onük ya tama jembitsü atema opposition-i maneni tekong meranga nokdaktsüla.