Petsaperongba küm

Tang tembanga aruba küm ya Nagaland asoshibo petsaperongba küm ka dang liasü ta asütsüsa January ita nungi tenzüka tang tashi terenlok aser teinyaktetbabo kecha mali saka kati ka arishitepba aser lokti rongrong agi alima mesüngjemteti arudagi. Aji oda, 2015 küm tenzükba tensa tia meyipa reprangdangra, Nagaland nung yimsü tesüdak NPF telok nungi tatar yimsüsürtem kari Chief minister, T.R.Zeliang maginüi apusoba agi nübortem dena mangmangba anogotem liasü. Iba ken o ya NPF telok rongnung T.R.Zeliang aginür o maginür na tsüngda o katitepa-katitepa Election Commission tashi aoba asenoki nguogo. Iba ama petsaperongba jagi parnok yimsüsürtem dang masü saka nübortema meteta aser memeteti kanga akoksaogo. Iba ama kasa yimten  telok rongnung meputep adoka sorkar anokshidang amajok nung mapang endokba den senotsüa kwikashibo lalushiponger asütsü ta tezüdanga bilemer. Atangji, tangbo NPF yimsüsürtem rongnung taidokteper ajak T.R.Zeliang lenisüba kübok ajemajema anidakdagi. Ajisüaka, ibaji temulung ajak agi anidaker asü mesüra temulungbo pa den mali temang dang anidakar ashitsü makokba tensa tia ka nung lir.  Iba ama yimten nung petsaperong liaka Naga nunger asoshi osang tajung kaji, February 10 nü Union minister for Heavy Industries and Public Enterprises Tuli tashi aruagi Tuli paper mill ya 2016 November nungbo tenzüktsü ta metetdaktsü aser iba atema 8.5 MW electric tashi angutsüsa ‘Power Plant’ ka amenoktsü asoshi long azüngtsü.  Ajisüaka, tang tashi paper mill shia arudaktsütsü asoshi Company purtemi temulung agüja inyakba mangur. Iba jagi paper mill nung inyakertem aser ano Tuli Public Joint Forum-i mepelaba metetdaktsüba asenoki nguogo. Tangbo, joko Tuli paper mill tenzükshia lapoktsübaji masü saka ketdangsertemi center nungi Tuli Paper Mill revival atema sen yokba shitak mamshir ta aija Ao senso tajung kati Guahati high court nung ken  o agüja lir. Iba ama Tuli paper mill nung senotsü tsütsü petpesaprong adoktsüsa akümbaji asenok ajak asoshi tia majung asütsü. Itemji dang masü saka 2015 küm-a Nagaland aser Assam arrtsülen Yajang lushi lenbo Assam police atuagi parnok lu raksaja ali atsünga atuba agi asenok ajak temulunga tipmetemteti shisaboluba mapang ka ajuruogo. Ano 2015 küm tetenzüklen Wokha nungbo kitsükkirong lendong tulu ataloka kinü tanur ana dena nisung ti rongsetba asenoki tang tashi mamatetter.Iba denji ano Nagaland tesem-tesem nung kin o kin na tsüngda tsükchitepba agi tai maketba taküm dena aika samaogo. Item tamajungtem ajakji ajazüka, March  5 nü Dimapur nung lanurtemi central jail tashi kakpoka yangji puoka yua aliba tsümar ka anitetter, atsür alua Clock tower nung pa tasümang sendaka yutsüba agi alima ajak aoksadaktsütsüsa inyaktetbaji liasü. Iba ken o bushisüngdangba mapa ano metemi lir. Ano, Nagaland petsaperongtsüsa ka atalokbaji India sorkar o NSCN-K telok na yimjung nung lia arur anenba mapaji liasü. Iba jagi ano NSCN-R tentettsüsa aküm. Item tatalokbatem agi Manipur state nung telongpurtemi India sepai 20 tashi khaset aser ano iba mang ayanger amato Noklak len  India sepaitemi NSCN K pur  dena nisung 8 khaset. Iba jagi tang tashi tensa mesüngjemteti lir. Item petsaprongji liaka, yimjung yangluba maparen nung ano mera tasen ka agir amato August 3 nü India sorkar o NSCN-IM  na tsüngda Naga yimten ken o jembia aotsü asoshi tangatettep ka yanglu. Atangji, ibaji Naga yimten tebilemtsü latettsübaren nung takok tuluka asütsü saka iba telemtetba aser tangatettep ken o renembaji shinga dang mashi aser mesayu anungji shingaia memetet. Iba jagi tang tashi Naga nunger mulungjang animesüngzükteti lir. Ano, Nagaland nung mangatettep adoktsüsa atalokbaji Rani Gaidilu nem Naga nunger tamangba yimsü lenir aser nüchiso atema rarar ta konang nüngsang aser naroküm agütsüba ajanga liasü. Atangji, NPF tatartem rongnung meputep adoka arishitepdang T.R.Zeliangi bendanglen sen miima ayur ta aija liasü saka ibaji tiyazü taitsüba liasü ta jangjaogo. Iba jagi pa aitsürtemi pa dang taidok meshiogo saka magütsüi odang tepdaka lir. Joko, tangbo T.R.Zeliangi pa election aiba mapang pa tazüngba jenjang tiyazü zülu ta aija lir. Iba ama petsaperong ya ano maneni aotsü amai lir.