Pok-Yimer

– R.Imkong Lkr., 4th mile Diphupar, Dimapur.

Yangi “pokyimer” ta tenüng tulu ka agütsüba ojang ya kanga tongmelang tetezü ya tebok “belly” lir, aser “yimer” tetezü bushia inyaka senzüba ta ajatsü akok. Alima nung alir tanak aser temesüng nüburtem ajak pei pei yari taküm sota alitsü atema pokyima senzüteper. Anungji meimchir shia, kibong shia, politician yimsüsürtem shia, Govt. servant-tem shia, shishilembartem shia, Hajera walla “Daily Wages earner” shia, aluyimertem shia, sepai tuluba nungi shir tilatiba shia, industries tapu balala nung inyakertem shia, yi (wine) shibelenertem shia, auertem (thieves) shia, aser tema nung aser telong nung inyakertem shia, “overground and underground” pei pei yari pokyima inyaka jajartem ajak dang “pokyimer” ta ajar. Aser ano iba dak alaka Tsüngrem lu nung inyakertem-a tebokbosa keta lirji, oda parnoka pei pei kibong atema tetsür tanurtem mesütsü aser tetsürtema tenzükba wadang nung alirtem ajak yangji dena lir, iba asoshi ita sen tilala asüyonga agitsüsa akümer. Item ajakji pokyimer “in general” nung züngoker, aser ano temalen shia aliba purtema ajak “Basic needs” oda ashitsü agi tebok chiyungtsü. Aben-süoshi aser talidak ki nüngdaker. Yamaji alima nung ayazüa aliba shirurutem meja “ant” nungi tenzüker shiti “Elephants” tuluba tashi aser ozü tem aser ali telong pei pei taküm sota alitsü atema chiyungtsü nüngdaker. Saka parnokbo school mazünger, Industries tapu-tapu meimchir ama maka, külem kejaba yimya “different religion” maka, parnokbo asenok meimchir-tem ama “Style” “Sereseken” yimya, oda süoshitem mesüpur mesüra tejak nung cream, powder, scent mamshir, saka parnoka “societies” loktiliba telok telokbo kar. Anungji asen meimchirtem dang nungibo parnok ya kanga agia tongmelangba takümtem lir. Saka parnok tebok chiyungtsü bushia senzüdang yiru-yipongba anepalutsü atema Hospital-tem parnoki meyanglur, anungji tashidak agi, yiruba zübu agi mapang medongjungi aika süadoker.
Saka reprangang, meimchirtem-bo oboula, otsüla Adam aser Eve-la mapang nungi tanü tashi tebok sünga chiyunga alitsü asoshi asentzü “sweat” sena meranga inyakerang chiyunga jema taküm liyonga aru. Aser tanü alima nung osangtsüsang agüja zülurtem rongnung Tir Yimyim paper, Ao Milen paper, Nagaland Post paper, Nagaland Page paper, Mirror paper zulurtem aser ano Television, Broadcasting news centres nung inyakertem aser Cinema nung actors aser actresstem aser tayimtsü nung inyaker pilot-tem aser Air Hostess-tem ajak ya pokyimer rongnungji dena lir.
Alima nung meimchirtem ya tapu asem tashi lemsatsü akok. Mezüngpubaji tanü poksüng Hajera oa chiyunga jema alirtem ya lir, aser parnokbo tasünü kecha tebilemtsü maka, parnok dangji “Third class peoples” ta ajar. Tanabubaji, sepaitem military, police, industries tapu balala nung inyakertem, aser scientist-tem, aser office nung inyakertem officertemi anir clarks, peon, chowkidar-tem tashi iba tanabuba class nungji dena lir. Parnok rongnungjia kar takar, karbo sensakertem lir. Aser tasembuba class nungji alima tekolaktem, oda ashitsü agi politician yimsüsürtem, aser Tsüngrem lu nung inyakertem densema lir. Item dangji “first clsss” tasembuba temaba jenjang nung alirtem ta ajatsü akok. Saka yangi temetettsü kaji oda Tsüngrem lu nung inyakertemi yamai bilema alitsü akok, koda ser onok “first class” rongnung züngoker ta bilemaka aser kibongtem ita sen tila ka agiang onok taküm alir nung koda ta bilemaka, parnok ya khen mapang kabo Ministers madak, Military aser Police-tem madak, Scientist tem madak kibubar wadang nung tiyong-tsüi yia jembitsürtem asünung ajaki parnok akhüm tsübur. Anungji parnok ya “first class peoples” ta züngshitsübaji tim dang lir. Tang temalen shia aruba “third class, second class aser first class” ajakji meimchirtembo meimchirtemsa lir. Saka ano item meimchirtem rongnungjia tongmelang agi tapu ana lemdangtsü akok. Mezüngbubaji tanü poksüng lira ojang ta bilemertem telok ka lir. Aser tanabuba telokji, oda tanü perir külena asüng atema kecha tebilemtsü maka aser ano tarutsü anogotem atema rongsen peria rizüngdena yua kar. Anungji ajungben ka ayawara arununga aser alima tia tamajung ka arua rara atalok ka asünunga parnok atema kecha tebilemtsü maka. Iba ama tia, temaba jenjang nung aliba jagi, iba lima nung alirtem, oda, ashitsü agi sensakertm karbo taküm liyonga aotsüba ya kanga sakaa kümdaktsür, aser iba ama jangratema aliba takümtem jagi peisasa, pei taküm aser tangar takümtemji jangjajangja meteta lir. Yamaji ibala purtemi tangar koda masüba purtemji khen agi züngshia malir aser mapayur. Item pur jagi pei dang jungerbo tangar timtem nung alirtemji khen agi hau ta züngshia malir. Anungji item purtem dangji temeim, taochi maliba takartem ta ajar. Aser temeshi laishiba nung takartem atema tamamatsü o ka Yisu-i shia angur; iba oji ya! 1) “Takar nisung asoshi kotak yimli-i aitsü tasak lir ta shia angur.” 2) Tanabuba nung, “Takar nisungi Tsüngrem yimli-i aitsüba dang nungibo ajem ki ateta ut “Camel” aotsü temelaba asütsü ta shia angur.” Mathi 19:23, 24. Tetezü takari kotaki aotsübaji tamakoktsü ta ashi. Asenokia iba o nungji kechi telangzüba agütsütsü ta bilemer, nisung shiai khen arokaroka bilemdangtsü nüngdak ta nibo bilemer.
Aser ano külen asen Naga nungeri Nagaland for Christ ta ayimtener aser Govt. Seal nunga zulur ajenoktsür, aser papikati Khristan tajung ka ta züngshia amanga arur; aser takartemi balaka Khristar Arogo nung tenla tajung tululu abener, aser asenok ajaki tenla abenba sen ka nungi lakh tashi aser ano talia abenba, ter shilem aser tepela tenlatem list nung tenüngtem den külemi sen adoktsüba angudang kanga pelateper, koda tepelatsü aser jangratemtsü, oda Arogo-i kanga moa ta jembir aser par Arogobo kanga takar Arogo tasa asenoki jembiteper, aser ajia tim tang ta bilemer ati. Saka tatem nung kotaki metutet-tsüsa kümra Molumi jagibo aotsübasa akümer. Anungji asenok ajaki ya angatet-di arungma. Iba lima nung ya sentsüh “debt” tapu ana lir, mezüngbubaji alima nung sensakeri takar dang sen aser tsük mesüra tanga oset kar apuba sentsüh tagütsüba aliba ta ashitsü akok. Tanabuba sentsühji takari kotak yiml-i aitsübaji tasak ta Yisui par nütsüngtem dang ashiba “o” ji lir, anungji shirnoksa molumii aitsüba mesüra aotsüba lir, ibaji sentsüh tanabuba lir. Saka anaji kodang medemdangdir sentsühsa asüyonga mulumi aotsüba sentsühji kanga agia taretba asütsü ta asenok ajaki angajemdi. Aser takar shirnok tanü “Tsükmayimchi” nung lidar, item jagibo iba o ya manganütsü südi, anungji nisung kari ashir asenok taküm ya kodang tembangdir, tetezü kodang süadokdir aji tatem ta jembir, kechiyong item purtem jagi Molumi shilemji (sür külen) maginer, saka aginü, maginü ta mali, kechi shilem kibubai lemzüktsüdir maa ta meshitettsü. Aser oda ashitsü agi, asenok tamanger rongnung kari nibo molumi jagi kanga oner ta shitettsü asü ? Shingaia iba o-jibo meshitettsü alitsü ta amanger. Yamaji akümlidang ochi shia alitsü, temeim sayuteptsü aser kati ka aria bilemtsütsübaji Khristan tajung ka teinyaktsü mapa lir. Yangi tajung Samaria, indang tu khen bilemdangdi arungma. Luk 10:33. Anungji yangi Yisui shinüba o kaji koba, kechi temeimsa tangar dang sayudir pei mulungjang taroktiba nungi inyaktsüla ta tatishitsü ka sayur. Kechiyong Tsüngremi temulungjang taroktiba nungi adokba temeim shisatsü-ji aginer.
Shirnokisa kotaki oner, asen akümlidang inyaksaba temenen taitem Yisu tenüng nung, Tsüngrem tang nangzükdi arungma. Kechiyong asen Tsüngrem ya temeim, taochi agi sünga lir, aser tatok meshirtem shia tang pai tatok agütsür. “Kibuba yimlibilem aser taochi agi sünga lir, Ain adoktsü meilungi, aser yimlibilem nung talupusa lir.” T.Ken 103:8. Aser tatem nung tatsüba agi ya shiner, nisung shiai takar akümtsü temerang, aji noktangtsüsa na shisa kaang, ta ashir.
Aser ni shibai, iba paper ya zülur, oda kü mulungjang nung tajungshiba ka aruba ajanga temeshi laishiba dak ajemdaker iba o ya zulutsür. Saka ni ya sayutsüngir nisung ka masü, pastor aser evangelist ka masü ser nung kechiba Tsüngrem osangtajung otsütem, Tsüngrem lu nung inyakertem den yamai raktepa züluteper ta shianga nema mebilemdaktsüner. Oda ni küsasa, kü mulung nung taitsüba ka arur. Kechiyong ni ya sensaker, meshimejunger taküm ka lir, aser iba den yazü-majung nübo ka aser tazüngba degree aser shisatsü kecha maliba nübo ka lir ta aikati meteta lir, aser aikati yamaji bilema alitsü südi. saka tasü itta, laishir ka mesüaka Tsüngrem o den alima tensa mapang repranger, iba o tatsüka lemsateper.
Kanga pelar.