Poktetdaktsüba aser Teyangluba

– Lepden Walling,
Signal Bosti, Dimapur

Mezüngbuba nisung Tsüngremi poktetdaktsü. Pai tetsür aser tebur poktetdaktsü Lipok 1:27. Iba poktetdaktsüba indang Laishiba nung terasa aikabo shia mali saka parnok alima nung soyapokya ao aser Tsüngrem chir den kibalenbuba angur. Lipok 6:2.
Tanabuba nisung Tsüngremi Adam aser Eva yanglu aser Eden nung yutsü. Ibaibo Tsüngrem teka agi ajungli agi yanglu ta angateter. Lipok 2:7. Parnok Eden nung alidang tai mena, anungji Eden nungi aridok. Lipok 3:24. Tesülen Adam aser Eva na medema mezüngbuba Kain aso aser tanabuba nung Abel aso. Tsüngremi Kain tenla magizükba tejashi nung Kaini Abel tepset. Aji saka Tsüngremi Abel melen Set moatsü. Parnok Pai soyapokya aoba Lipok 4:17-20 aser Lipok pungo nung angur. Iba putu nisung arishi küm 969, 950 aser 930 lia aruba jagi nisung arishi küm 1000 alitsü yanglu südi ta angateter. Aji saka Laishiba nung nisung arishi küm 1000 alitsü yanglu tabo shia mali.
Tsüngremi nisung poktetdaktsüba aser teyangluba na tsüngda küm noklang mesüra meyirijang kwi ali Laishiba nung mali. Aji saka teyangluba aser poktetdaktsüba naji, poktetdaktsübaji tama aser teyanglubaji tesü angur. Kain-i pa tepsetsü tsübubaji poktetdaktsüba kinji tsübu ta angateter. Kechiaser iba mapang nung alima nung Nifilemtem liasü. Lipok 6:4. Laishiba dictionary kar nung nifilem ta süra temenen nisung telok ka ama amshiba angutsü.
Parnokji alemli nungi tashikar, nüngtuku nisung liasü. Lipok 6:4 B. Kodang alima nung Tsüngrem chirtemi nisung jala tebur junga angu, parnoki aginüba ajak pei kinungtsü asütsü agi, idangji Tsüngrem kanga jashi aser meimchir ajak tzü agi samatsü aser ibaji Adam putu tatembang liasü.
Tenla kiji Kibuba süngküm
Asenok ajaki sentep aobaji Tsüngrem sempet masü ta bilemer aser amanger. Aji Yisu tenüng nung amanger rongnung sempet tulutibaji sentep aobai lir. Sempet aika lir, aji süaka timba ka Tsüngrem jungkai adokdaktsüba sempet lir aser itemji talangka amshitsü akok. Mesüra tatsüka dang amshitsü akok.
1.     Sentep aobaji Tsüngrem tembartemi aor.
2.     Sentep aobaii Khristan ka taküm küli
3.     Sentep aobaji pa kija ora pa kija taküm kuli lir, saka kinungtsü aser kinungbo  külemi ora par kibong taküm kuli lir.
4.     Sentep aobaji shiti (elephant) aseni aor mesük, kechiaser pa tamang yari agizüka abentsü akok.
Sentepi aoer o maor na kasa dang ta nisung kari shira pa dak alema ano tiazür shiba lir. Kechiaser Laishiba-i ashir, ya Tsüngrem ki aser kotak kikümbang. Lipok 28:17. Kechiyong kü ki sarasademba ki ta ajatsü. Mathi 21:13 Isaiah 56:7 (B) Tenlakiji Kibuba süngküm li aser temeshipur aji agi aitsü. Tenüngsang ken 118:20. Tsüngrem tenzüktsüba ya küm ishika dang saka sentep aobaji pa tetsüngi temang tizüka aliba tashi otet. Tenüngsang ken züluri pa tambur kümer nemjema yamai ashi,  “ kü Tsüngrem kidang  kishinüker kaang nibo sünüali,”. Tenüngsang ken 84:10 (B).
Kibuba kidangi odi ta ashidang ni pela, Tenüngsang ken 122:1. atangji tanü tashi ibai Tsüngrem tembar ola lir aser Tsüngrem temoatsü taoertemi angur.