Senotsü teimi Ketdangsüba

(Maneni taoba adok nungi…)

Asen mulungsentsü nung sen:
Solomon Chubai yamai ashi, “…. Kü nem sensak tia mesüra rongsena tagutsü; ni asoshi tenüngdaktsü chiyungtsü agi ni mesüangma. Ashiko ni tebok süngerbo, Na menangzüktsü aser ashitsü, Kibubaji shiba? .. (A. Shin 30:8-9). Kibong nung mepaidoktetba khuret aruba agi aser timtem tuoshi aliba ajanga memeteti dang sen tebilemtsü agi atongba aika alitsü südi. Saka ano asenok aika asoshi asen tebilembatem nung sen agi anishidaktsüba atema kuli tajung magütsütettsü südi. Tesüngmangtsüji, sen jenti akasang den kesa, kecha makasangjia iba amala khuret jagi timtemdaktsür, Khristantemibo, pei meketa aliba pur kesa khuret agi timtem yonga, oda sen indangji kangabo mejembitsüla asü? Lai O tesayuba nungibo aji shitak, saka aji asangsang nung teinyaktettsüba maparen na? “Sen jagi tepela malizüktettsü akok, saka mepelatetba khuretjibo mechirai sünemtsütsü akok”. Sen agi meimchir bilemba aser shisaba yimya ajak memeteti dang azüoka kümadoker aser asen shisatsü iba jagi süngdaktsür alir. Sen tashiji ulura aser aiben sen angutsü lenmang bushidang, nisung ka tangatetba jenjang tashi melenshidaktsür aser tim masü ta metetaka inyaker atar.
Tsüngremer sentongji tai maket ta asenoki metet saka kodang sen nung kongshidir iba nungjibo petsaperonger aser Tsüngremer sentongji magizükteter. Tsüngremia mekongshidaktsünui bilemtsüsa, sen dakji kechi lir? Khristantem atidangtsüsa timtem ana lir, aser iba jagi Tsüngremer sentong nung masü saka pei bilemba ama dang inyaknuba jaklaji adoker. Mezüngbuba nung Rongsen dak temulung ayuba koba dang ‘materialism’ ta ajar:
Materialistic ta asübaji tanganutsü aketba o kabo masü. Shiangai manganer aser lendong aketba maparen, anungji Paul-i chidiyungdiba aser merumeruba nungi pilaa alitsü ashi.
” … sen meimbaji tamajung tapu ajak tera lir; nisung karbo, sen bushidang tamang nungi pilaa tejashi jenti agi parnok dak kongshiogo (1 Tim 6: 10). Yamaji tangar angudang asenbo kümdanga alitsü ta bilemtsü akok, aser sen maka nungji nibo iba nungi jenbua lir, ta meshitet kechiaser ibaibo kechi agi nü mulungsentsü aser shisatsü süngdaktsür ta asübaji lir? Karibo ashir, meimchir ajak ajungtsü atema rongsenkettsüng renlokbaji tajunga to? Hau, atangji tajung saka asen taküm nung Kibuba Yisu Khristaji Kibur mesütetdaktsüra aji shitak masü. Lai O jagi lendong asem ajuruba indang tesayuba agütsür aser mezüngbuba nung, rongsen nung temulung agütsüba ajanga Tanela taküm raksadaktsür. J. adok 3 nung Laodika -Arogo dang ashibaji tanü asen dang ashiba masü no? Tanabuba nung, rongsen akaba aser asüküm na sentaktepa lir. 1 Korint 4:7 nung iba indangji shia angutsü, Tasembuba nung, rongsen ajanga Khristan ka shitakba taküm nükjidong nungi piladaktsür. Iba takümji ai rong nung tsükba metsü amato alima shisabulu khuret aser rongsen ashikülak jagi tejang metangteti moksepa südaktsür, Taküm nung kodang asen tangatetbaji rongsen akatsüba atema dang bilemdir, asen taküm nung tejang matanger. Aseni aji tangar taküm nung atalokba mela melaa angur, saka tongtibangbaji asen dak iba timtem alibaji ajiteter majiteter?
Talila shishia endokba (Consumerism):
Nüburtemi sashia shishiba aser rongsen endokba ajanga alima rongsenkettsüng nung tashi itta aliba ta alimai takzüktakpongba dangji tangatettsü temelaba agi consumerism ta ajar aser tanü alima nung iba tangatetba nungji par lima rongsenkettsüng jenjang junga aliba maliba asadanger. Na aka maka ta mali, apua danga shishitsüla, Bank loan agia mesüra credit card amshia sen endokba aser aji aiben na nüngdakba ka shishirba masü saka alitsü tim asüba agi alirba dang. Tanü alima yimsuji consumerism ji lir. Iba ya yimya tasen kabo masü, saka tanü joko kechi, kodang aser koda ta melamela asen atepzüngi arua na shimnutsü shima züba zübaa shishitetba aser aji dang masü koba shishitsü ta ratatsüsa kesa oset dang ser nung tapu onsarar shimtsü ratatsüsa anguba yamala mopungsem jagi menepadoker, kobi ka amshitsü mesüra agitsü ta masü yanglushitsüa mapang mali joko ajak teindoktsü (disposable) dang kümer aser model melenpet melener, kibong nung apuani tashi iba jenjang nung balaluyuba agi sünga aliba mapang. Kong asen nüngdak abensar aser merumeru tenzüker mejangjai kümadoker timatemba putu.
Tamanger ka asoshi item khuret ya tulu masü no? Item ajakji shisadangra, taküm nung mulungsü (contentment) bushirba, saka contentment asoshi tsükchir tamajungtibaji consumerism lir. Kodang consumerism jagi letdir, asen mulungsü samadoker aser Kotak yimli indang majiteti tenük pokdaktsür, Ya shiba sen? ta tasüngdangba atema telangzüba bushidang item ajak ya rajema angateta alitsü kanga tongtibang lir. Tanü putu nung kija, kibongtem dang masü saka asen lokti tentet aser Arogo dena iba mopungsem agi kongshia timatemer.
12th century mapang Crusades raradang tatalokba otsü ka yamai lir. Crusader temi iba rara nung aiben parnoki masü, tangar nem taa agütsür (mercenaries) raradaktsü. Saka ibai temeshi rara ka asü nung parnok ajakji baptitsüla ta angatetdaktsür baptitsü. Saka baptidangji parnoki noklang nokji amer teka mekanga yur temangji dang tzü nungji rema baptili ta asu. Koba tetezü iba noklang nokjibo Yisu nem magütsü saka parnoki nüngdakba yari tensa den apet amshitsü ta asuba temaitsü liasu, Ibaji mesüka tanü amangbapur aikati sen julijibo tanelai mulungba ama masü, saka pei mulungba ama amshitsü soita ayur. Anungji, asenok ajaki aroka shisadangtsüba kaji, Tsüngrem-i mekongshitettsüsa kü senpong ni soita yua liasü ta bilemdangtsü tongtibang lir. Aji ta lira, koda melenshitsü Tsüngrem dang taochi meshitsü nüngdaker, Naia aji hau ta ashir asü masür? aser tashi angatsü mulunger asü koda aser melenshitsü agizükteter asü? Ka mesüra kabo asutsü nüngdak.
Sen dak sentakba nung asenoki Tsüngremi ashiba mangatsüsa akümba tesem pungoji yamai lir aser item ajak nung ya asenok langka ka nungbosa melenshitsü nüngdaker,
Süngyanglu (Idolatry) kümtsüba: Rongsen azüabongba aser sen tsüngrem kümtsüba tesendaktepji Laishiba ajanga sayur. Rongsen endokba aser lalushibongba nung jagi sen külembaji meteter aser Tsüngremi rongsenji pa külemtsüba den tokteper tesashitiba ta metet. Sen- sungyanglu ama külemba ajanga Tsüngrem nungi auyatsüsa akümer( Malachi 3:8).
Temulung alemba (Trust): 1 Tim 6 nung rongsen aser tarutsü tia kechi asütsüar memetetba indang aser tena tesendaktep indang agüja angutsü.
Mulungasüba (contentment): Koba dang kodanga matemba rongsen ta ajar, ibai angutsü temela masü. Sen jagi anisüngzüka shinga meyutsür aser takar, sensaker ta mali sen jagi mulung sua melidaktsür, Ibri 13:5 ji züngdangra tejangjaba angatetsü.
Merumeruba (Greed): Ibai shingaia manganuba o ka lir. Saka iba temenen ya asenok ajak dak keta lir aser mapang mashi ka nung temai adoker. Asen dak iba jakla alibaji asenoki aiben mangur. Yisu-i tamashi takar ka indang o intepba ashidang, Luke 12:15 nung asenok saksalema merumeruba mapren ajak nungi pilaa alitsü ashibaji, asenok kümdangtsü aser iba temenen nungi jenbua alitsü sayurba lir.
Alar akümba (slavery): Sen indang tali bilemba aser bushiba ajanga sen lar akümer, Asen nüngdak asoshi agütsüba sür nung, tanem tanemi senji kibur kümadoker aliba tamanger aika lir. Pei taküm jenjang tajungba yanglutsü merangdang aika sen lar kümadoker. Ibala nisung jagi pei asoshi dang bilemer aser pa / la bilemba nung dang liner. Khristai agütsüba nüjiba mangu tashi, iba lar asütsü. Asen taküm kimung kechi komala ka nung amendaka lir ? Matt 7: 24-29 nung ashiba kisürji na asünunga, na kobala kisür ka asütsü? Shisadangang.
Sayutsüngir 3:11 nung, Tsüngremi nisung mulungjang nung teti tatem maka enoktsüba indang shia angutsü. Shingaia mesüner aser alima nung ya teti dang taküm alitsü amai bilemer. Tebangi arishi tatsü ta jembir, saka asen mapa inyakba aser rongsen bushiba yimya yagi, teti dang alima nung alitsü amai sayur. ‘Eternity’ ta asübaji asen shisatsü agi rajemtsü makoker, kechiaser asenoki ibaji mangu, anungji iba indang tetibo rnejembir. Talisa rongsen aser teti tatem maka tena tesendaktep indangji mebilemdanger. Nisungji rongsen dak temulung lemer alitsüba yangluba taküm masü ta Lai ajanga angateter. Asenok Kotak senso angutsüba, Kotak nükla yur alirtem saka tang tashibo alima nung dang lir. Anungji asen jakla aser tangatetba koda lir ? Aji shisadanga rongsen aser eternity tesendaktepji angateta alitsü nüngdaker. Yisui sen nung teti tatem maka indang o entepa ajanga jembibaji Matt 19:16-30 nung takar ka in dang otsü, Mark 4: 19 nung ai rongnung tsükba metsü ama, Matt 13: 44-46 nung rongsen & berem tajung ama, Luke 12:16-21 nung tamashi takar ka otsü ama, Matt 18: 23- 35 nung taochi maliba kilir ka otsü ama, Luke 14:28-33 nung jenjang bushidangba otsü, item ya asenok tamanger ajak asoshi tekümdangtsü tesayubatem lir. Asenok ajak Tsüngrem tsüngdang ketdangsur (stewards) ka ka lir. Komala ketdangsür ka, ibajibo kenüang metettsü, saka iba maparen ya kanga tongtibang ta angateti. Khristan ketdangsüba (Chrisüan stewardship) ta asübaji Tsüngrem pelatsü atema Pa rongsentem ketdangsutsüba dang ajar. Iba onük shisadangdang asenoki ya angateti, asenok ya nisung peladaktsütsü atema masü saka Tsüngrem peladaktsütsü atema alir. Ketdangsüba ta asüba nungji, hau, tanü atemabo sen indang nung amendaker jembir, saka iba ya sen kisung indang masu ta asenoki angatetdi. Iba tangatetba nung, asenok asoshi ketdangsübaji tesem asemsü nung iba mapa inyaktsü agütsü aser Laishiba jagi, item ajakji Tsüngrem meyong ta sayur.
i. Tasodang nungi keta aliba sempettem (Natural talents from birth).
ii. Ochi Osang tajung metetba, Pa temeshi tanela asenok den aliba aser Tsüngrem nungi anguba sempettem. (The truth of the gospel, his indwelling spirit and the gifts received from God)
iii. Asen akümli dang bendenba rongsentem. (possession acquired during our life time) Khristan ka ama asenok ajaki item ajak nung temulung lemteta ketdangsütettsübaji nüngdak lir. Asenoki item rongnung nibo ka nung dang ajung ta, mesüra ka nungbo tashi mait ta ashitsüji tamakoktsü, Kechiaser, item asem ya pilatsü makok. Iba nung ya mekümdangra asenok sen mori ka angusangi ali tur rema ayuba ama to asütsü. Matt 25:14-30. Tanga maparen nungji temulung melemtetra, Tsüngremer rongsen amshiba nunga temulung melemtettsü.
Tsüngrem aser pa nütsüng na tsüngda nungji kibur aser kilir na tsüngda tesendaktep angatetba jagi ketdangser tajung taji shiteter, Ketdangsüba nung kanga dang tesashi tsükchir kar lir aser itemji; (1) asen merumeruba-personal greed. (2) Sen külemba-worship of money. (3) Mulungsu maliba- lack of contentment. (4) Rongsen dak temulung alemba- trust in wealth. (5) Tanela ashi mangaba- resistant spirit. Item tsükchir akoktsü aser nokdangtsü asoshi lenmang aika lir saka tongtibangtibaji “Taochi”, Yisu Khrista taochi agi dang koktettsü( T. mapa 4:33). Yisu Khrista nütsüngtemi inyakba ajakji taochi agi dang amokbanger inyak.

(Maneni taruba adok nung…)