Senotsü timi Ketdangsüba

– Dr. Sunep Imchen.

(Maneni taoba adok nungi…)

Kidang kibong nung sen ketdangsüba
Item tangatetba nung aseni kodang kibong nung sen aser rongsen amshidir, asen kibongtem nung tepela aser tesunep aser mulungsua alitsü. Yisui ni Alpha aser Omega (J adok 22:13) ta ashi süra na asoshia Paji kechi? Koreatsür tulur kati yamai ashi, “kibongji kodka kaa itta liang, kibong nung kinungtsü, shiba kibong nungji ketdangsur tongti lir, lai nendaka, kümdanga aser rizünga meinyakra kibongji azükaru masütsü”, Nai ner kibong kechi nung noktaka lir meteta lir ma? Asen lokti tia aser alima koleni odar angajema lir sudi? Kechi terinemshiba lir? Itemji Lai O tesayuba nung amendaker metenzükrabangla asensa akoksatsü.Ita shia ner kibong sen kwi angur, ner tanurtemi meteta lir ma ? Ibaji metetdaktsütsü kanga tongtibang. Tanur dang parnok lanuwa nungi, agütsütsüba indang rajema angateta ashitsüla. Mapa inyakerang angur aser inyak nung dang chiyungtsüla ta asuba shisatsü angateta ashitsü tongtibang. Iba denji külemi, rizüngtsü asoshi aser kechi atema rizüngtsuba iba tangatetba agütsütsü kanga nüngdak. Tsüngrem o nung tera yanga parnok tila asüdang nungi sayua indaktsütsü kanga tongtibang lir. Sen aser rongsen amshiba nung nai shiba ashiba angar mesüra shiba dang asüngdangyar ? Tsüngrem den jembia lira na temoatsüba aser iba tangatetbaji ner tanurtem danga sayutsu kanga tongtibang lir. Asenoki angatetogo, sen kodang kadir tangari ashiba mangar aser item jakla atener asoshi sayubentsü O ji tsükchir tulutiba akümer. Aji dang masü, tamang aser temulung lemtetba samar. Temetetbaji bushiba agi angur saka Shisatsujibo temalen nungi lir.
Tamanger ka asoshi agütsübaji nütsüngsür temaitsü kuli tejangja ka lir. Kechiba agütsütsüla, kechiaser Tsüngremi meimchir nem tama aser tajungtiba agütsu. Yohan 3:16. Süra kodangsa agütsütsü ? Kodang Tsungremi meshidir, idangji agütsütsü aser aji maneni dang arutsü ta angateta rizünga ayutsu tim (1 Korint 16:12, 2 Korint 9:7). Ano koda agütsütsü ? Mulungsoa Mark 14:4, teiyakmesangi Mathi 6:3-4, pelaseta 2 Put 24: 10,2 Korint 9:7 aser tenia süa (sacrificial) 2 Korint 8:2, 2 Sam 24:24, agütsütsü nüngdaker. Süra aji kechi agütsür? Anungari agütsur asü Lai 0 tangatetba nungi agütsür ? Ano shiba nem agütsütsüla ? Mission mapa mesüra Tsüngrem mapa atema ta ser temeshir ajak nem agütsütsübajia tim masü, Iba nung ya kanga sarasadema tanela leniba ngua inyaktsü kanga tongtibang. Asen kibong aser kinunger senzüka aser timtema toktsur, asen danga junga lira aji Tsungremi mulungba masü. Pauli Timothy dang kenü yamai ashi, “saka kari pei pur, tongtibangsa pei kibong asoshi achaayang mesüra, pai tamangji menangzük, aser pa mamanger dang nungia tamajungba” (1 Tim 5:8). Tsungrem toklanga tenzüker aika koda masü tia nung aliba jenti lir. Missionary aika pa itasen jagi dang mission mapa inyakdaktsuba lir. SUra pa nüngdak aser par kibongjibo koda asütsu ? Asü, Tsungrem nem dang toktsütsü ?
Nabo pa anguba itasen mesüra teyari jagi melitettsü sür nung parnok asoshibo ibaji teperi ta bilemba nübur aika lir; aji na aser ner kibong masütsü kümdangangma. Na kechi komala tagütsur ka ? Shisadangang. Kari nungnanga agütsur, kar asoshi tim asüba agi agütsür aser kar asoshi tepela agi agütsüba lir. Na koba rongnung nung dena lir? Yisuibo yamai ashi, “tagizüker dang nungibo tagütsur temoatsüba”(T. Mapa 20: 35). Ibai angateter asoshi koda ka jangratemtsü.
Tsüngremer rongsen; ne telangzüba kechi? Koda acha ayangdar ?
Tsüngrem tangatetba tsütsülen nungi rongsen ketdangsüba jembiba ya asen taküm atsüshitsüba (recalibrate) indang jembirba ta asenoki angatetdi. Lai o tesayuba nung amendaker aseni rongsenji mamshira, sen atema asen tangatetba mashileni bilemtsü aser lendongi aitsü. Phil 3:7-8 nung Paul-i jembibaji pa taküm tulur, takar aser tashitemetteter süaka, Yisu khrista asoshi kecha tesasaba melii pa taküm atsüshiba indang ashirba lir aser tanüa aji oda Yisu Khrista dak amanger ajak dang Paul-i ayongzüker. Asenoki metet asen akaba ajak Tsungrem meyong, anungji item ajak Tsungremer rongsen lir, Süra, asen nem ketdangsütsü agütsüba nungji, Pai nüngdak dang mesüra meshi dang Pa nüngdakba amaji agütsütettsü asü masü ? Ibai langzütsu temela masü mesüra formula ka mali. Saka, na Pa den kechi koma sentaktepa lir, iba ajangaji dang angatettsu, Sen atema Laishiba tesayuba pungo, koba asenoki temalen ztingogo, item to angatetba ajanga dang aseni ochi telangzübaji agütsütettsü. Khristantem asoshi, Tsungremer tesayuba jangraa ajungmesoa langzükbaji temeim angatetba agi dang lir, Kodang, Tsungrem-i moatsütsü aser jenti rendaktsütsü ta südir, Pai aji metsü (seeds) den atishitepa jembiba angütsü. Taküm ajak metsü ka nungi tenzüker, Dr. M Murdocki yamai pa kaket ka nung ashir, “metsü kaji tarutsü nung tulu ka atema tetenzükba tila ka lir. Tangar kar moatsubaji metsü ka lir. Ibaji jenti kümtsuba ka lir, Aji, na akaba, metetba aser inyaktetba kar ajanga tangar ka jungdaktsübaji lir. Ne tebilembatemji, jakla tajung, yimya aser shisatetbatem adokdaktsütsü atema metsü lir. Ne temeimji tesentaktep atema metsü lir. Ne mapangji metsü ka lir, nai aremzükbaji metsü ka lir, ne senji metsü ka lir, nai tangar dang taochi sayubaji metsü ka lir, ne sarasademji metsü lir, tangar majung mejembibaji metsü ka lir. Tepela sayutetbaji metsü ka lir. Maneni pai ashir, nai Tsüngrem nungi kechisa angu, aser item jagi nai talila ajangzükteta amshitetbaji metsü lir. Anungji, naji metsü ayudak jen tajung ka amai lir, Ano, koba agi tangar yanglushidaktsür ibaji metsü lir”. Ya koda jangratemtsü, Na komala metsü ka ?
Mapang, Mapa aser Sen (Time, Work & Money):
Item asem ya sendaktepba lir aser ka maten anaji mapensar aser kesasa dang tongtibang. Item onük asem ya tamangertemi teti jembiba oren ka nungi adokba lir, “kü taküm Khrista nem bendanga agütsüogo” ta asüba onük. Asenok ajak asoshi, iba oren ya asen tamang kulisüba ta angateter aser Tsüngrem meimba shisatsü aser Pa taochi anguba indang sayur. Aji shitetbaji jangratemtsü ka. Saka, iba sülen tasüngdangba ka arubaji asen akümli wadang aji oda jaja dang iba tetezüji kechi akümer? Külen ibaji kanga dang tongtibang kuli ka asütsü akok saka ana külenbo kecha tetezü maka ka akümtsü akok. Iba tetetzü, nai aika nguogo aser agizükogo, saka tetibo nai na anguba yari meyipa agüja malitsü akok. Saka aji yanglushitsü mebilemer. Aji koda sür ta süra, asenoki aiben memeteti dang langka mesüra langka ka, Tsüngrem nem bendanga magütsüi sota ayur aser tanem tanemi Tsüngrem asen Kibuba aser Kümtetdakba ta ashibaji pungba pungbaa dang akümer, Aji oda asenok Pa nungi pilar aser itemji tongtibang tesem asem nung lir aser aji mezüngbuba nung ;
MAPANG : Asenok kanga dang mazüngi inyaka dang aliba agi Tsüngrem nem mapang magütsüteter. Khen khenbo Pa mapa inyaker sur nung Pa dang asüngdangtsü aser Pa den jembitsüa mapang malir. Koda tesüngmangtsü. Anungji aiben Tsüngrem indang mapang aser asen indang mapang aitepadoker, asen bilemba ama alitsü meranger aser asen jangraba nung dang mapang endoker.
Tanabubaji, MAPA aser aji asen mapa inyakba aser tanela na balala pilar toktsüba tsütsülen nungi lir. Alima ka dang sur nung balala lemsar yutsüba aser iba ajanga asen mapa inyakdak tesem nung asen taküm aser libaliro inyaksangshi ajanga Tsüngrem kuli mesütettsüsa akümba. John Calvin & reformers temi, 1 Tim 4:4-5 nung ajemdaker, Tsüngremi yangluba ajakji temeshi anungji, item ajak meshiteta ayutsü sayu. Parnoki takümji ajak len nungi asadanga bilem aser ashi, mapa ajakji Tsüngrem nungi tajaba ka asütsü akok. Tekülemji Deobar nu atema dang-masü, saka hapta piyong mapa tajungtiba nung nendaka inyakbaji “Kibuba asoshi inyaktsür” ta tangateta agütsü. Kechiaser Tsüngremji taküm ajak madak, kija aser lokti maparen ajak nung kibur aser pai yimsu astir ta parnoki sayu.
Asembubaji, SEN : Alima aser kotak nükla pilaa, sen ketdang asüba ajanga kechi lendong aser timtem ajurur asenoki angatetogo. Tanü putu, asenok ajak mazüngi dang alir, aser aji oda alidang item ajak ya asenoki ajangshir aser shinga jenbua mali aser ni amanger item ya ajaki asangsang nung angur aser ajangshibatem dang. Tangatetba tasen ka nung kodaser tejakleni meraa aotsü bilemtsü ashi, tamakoker ka ama bilema züngra na tia maka asütsü.
Iba onük jembidang aser tang zülu nung agütsü dang ni kanga dang rataa aser atidaka dang jembi aser zülur, Kodang asenoki asen tashimait meteter, idangjiang Tsüngrem asen den aliba jangjar. Pa asen den alibayong aseni asen tashimaitji meteta akümer ta angatetdi. Aser idangji asen taküm aser kechisarena ajak nung Pa tesayuba nungdaker ta angatettsü. Lai O jagi Tsüngremi mulungba taküm alitsü indang sayur aser aji benshiba ajanga alima nung takoker taküm ka litettsü. Aji Koda ka jangratemtsü asütsü, Asenok shibai ashiba angatsü? Anogo shia asenoki ibaji ajurur. Dawid Chubai ashi ama, “shibai tamajung pur tasa nung mejejar, mesüra temenenpur lenmang nung menokdaker, mesüra sensamasatsür menden nung mamener; iba nisungji tepelatsü. Saka pai Kibuba ozüngnung jangra atemer, aser pa ozüng nung mangli sangwali pai shisadanger” T. Ken 1:1-2). Tsüngremi tamanger ka takümji yamaji alitsu imlar.
Hai, ta nangzüka yur, iba onük shisa danga bushidang, ni kanga timtemogo kechiaser shitak ta angateta liaka ni meinyaktetba aika dang jembitsu aser zülutsusa aküm, saka nia melenshitsü nüngdaker ta angatet nung jembiogo aser tasü itta zülutsu merangogo, kechiaser, as en ok tamanger ajak asoshi ibai kanga tongtibang lir. Kü den jembiba amaji, Tsungrem Oi aser Tanelai iba ocet azünger ajak den jembitsü aser angateta melenshitsü ta ni amanger. Kokra tazüngertemi Lai tekongtem agüja alibaji English nung medemdanga züngra tajungba aser tejangjaba nung angatettsü. Tsüngremi tazünger ajak moajangma. Amen.
Ref & for further readings:
1. God’s wealth. Whose money is it any way? Neil Hood.
2. Principles of Biblical Economics. James Patole.
3. The Book that Transforms Nations. Loren Cunningham.
4. Whose money is it anyway? John MacArthur.
5. The Holy Bible.