Tai manganüi malitsüla

Atangji, shitak nung asütsüa akok mesüra tai nung asütsüa akok, kechi mapa nung südir süang nisung shingaia taitsüba manganür. Nisungi tajung dang aginür aser tenüngsang dang anganür. Yimten maparen nung balaka yimsüsürtemi metetsümonga tululu aibelener aser itemji aitsüdang manganür. Aji oda, taitsür alidang kümdangtsü aser tajungba inyaktsü merangtsü melena tai miimbanga ayutsü meranger aser auer süngsü tuluba ta asüba amato taitsürtemjiang tebangnembangtsütsü, tasü mitdaktsütsü aser tsübudaktsütsü merangtsü. Koba lima südir süang alima majung tenzükbakji idak nung jagi tenzüker. Office ka nung ochishir ketdangser (officer) lira yimsüsürtem inyak mesademer, anungji jet ta tanga department-i yoker aser iba melena kasasa ochimashi ketdangser ka bener arua ochimashi mapaji alima nung shinga mali amato sademsadema inyaker. Tanü government maparen nung nübortem nem agütsütsü aser parnok asoshi terenlok mapatem inyaktsütsü atema yokba sen miimzüka yur  yimsüsürtem o ketdangsertem na bangjemer alembaji auer telok ka parnoki auyaba sen bener arua alemba den kasa lir. Iba sen lemzükba jagi parnokbo manger sangwa nung takar akümtsü saka nübortembo chiyongtsüa maka timtemdaktsütsü. Aji oda, auyaba sen agi aliba asüyonga parnok ket nung  ajak kar, anungji ayatzüra memetet ngasangatemtsü tenzüker. Ibayongji, nübortembo mayar aser metzürar amai bilemer. Nübortembo kaketreju nung parnok tanurtem angati züngdaktsür amai yimsüsür aser ketdangsertemi bilemer. Nübortembo kodanga meshiranger amai bilemer aser nübortembo ajak pei gari nung totzü angati enoker senzür amai bilemer. Iba ama bilemba jagi asen lima nung yimsüsürtemi government school aser mozü ki merepranger, bus aser train service nüngdakba indang mebilemer, yimtak yimtsüngtemi moudanger aser lanurtem paikati mapa mangu pakzütepba ya ngur shibolua maiter. Tanü asen lima nung item shisabolutem agi alima rajang akümer. Ajisüaka, asenok asoshi shisabolutsü tulutibajibo lanurtem mapa manguba, kaketreju aser mozü ki majungba aser terenlok mapa meinyaktsübatem masü saka yimsüsür aser ketdangsertemi item timtem tia asoshi shisabolua mebilembajiang asütsü. Aji oda, shisabolutsü jenti lir shisabolua mebilemba aser aibelen jenti inyaka yur meinyak ama pei meten jembitsü merangbatemjiang nübortem asoshi shisabolutsüka kümogo. Yimsüsür aser ketdangsertem dak iba ama tangatetbaji memelenshi tashi asen lima tajungba mekümtettsü. Tanübo, ano nübortem asoshi tia kanga majung tatar senden nung opposition mali ajak government pu asemertem dang lir. Iba jagi government nung tai apur mali ajak tenüngsangteper dang kümogo. Iba ama tensa tia ka nung, tatar senden nungsa mesüaka nübortem rongnungi ACAUT ama telok adoka government nung tai inyakbatem yimjak nung puteta aija anidakba yagi nübortem kanga ajangzüktsü. Aji oda, tang tashi nung ACAUT teloki government-i tai inyakba anema ola adokbaji tapi agi adoker masü saka kuli tejangja bendena yur nübortem tenüng nung nübortem ajangzükdaktsünüba agi adoker. Ajisüaka, government nung alirtemi aibelenbaji nangzüka metongshitsü melen ACAUT telokang aitsütsü merangba jaklaji Nagaland asoshi tia kanga majung asütsü. Nagaland nung ochishia inyakerbo department tulu kodanga matatsü aser ano kanga ochishia inyaknüra bendanglenia yoktsü aser ano ochishia inyaktsü tekong merangerbo taküm dena aotsüsa amokmerentsü ta asüba sobaliba nem amoksepdaktsüra memenui Nagaland maka akümtsü. Nagaland kanga raksaogo, anungji ibai Nagaland yanglushiba mapang asütsüla. Iba teyanglushiba mapa ya yimsüsür aser ketdangsertemi tai dang tai ta shitetba nungi tenzüktsüla aser tai inyakbatem anema taitsüba arudang hau metongshidi ta agizüktetba teindang shisatsü kanga  nüngdaktsü.